Viêm ruột thừa có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, điển hình với những cơn đau xuất hiện xung quanh rốn và lan dần ra các vị trí lân cận. Đây là tình trạng khẩn cấp, cần được điều trị kịp thời để tránh nhiễm trùng lan rộng, gây đe dọa đến tính mạng. Trong những trường hợp cần thiết, can thiệp phẫu thuật sẽ được chỉ định để cắt bỏ vùng tổn thương.
Viêm ruột thừa là tình trạng ruột thừa bị viêm do một số nguyên nhân điển hình, chẳng hạn như: sự xâm nhập của vi sinh vật, khối u, tắc nghẽn chất thải… Điều này dẫn đến xuất hiện những cơn đau xung quanh rốn và lan dần ra các vị trí lân cận.
Theo đó, ruột thừa là một ống mỏng nối với ruột già, nằm ở phần dưới bên phải bụng. Đối với trẻ nhỏ, cơ quan này là một phần trong hoạt động của hệ thống miễn dịch, giúp bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật. Đối với người trưởng thành, ruột thừa đã ngưng hẳn nhiệm vụ này, chức năng chính xác hiện vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu.
Viêm ruột thừa có thể xảy ra ở mọi đối tượng, trong đó phổ biến nhất là những người trong độ tuổi từ 10 – 30 tuổi. Tính đến thời điểm hiện tại, phương pháp điều trị tiêu chuẩn là phẫu thuật cắt bỏ vùng tổn thương. (1)
Viêm ruột thừa có thể xảy ra do những nguyên nhân điển hình như sau:
Tất cả những yếu tố này đều có thể khiến ruột thừa bị viêm và sưng đau dữ dội. Quá trình vận chuyển máu đến cơ quan sẽ ngưng lại khi triệu chứng sưng tấy trở nên nghiêm trọng hơn. Khi lưu lượng máu không được cung cấp đủ, ruột thừa bắt đầu chết. Ngoài ra, cơ quan cũng có nguy cơ bị vỡ hoặc hình thành các lỗ, vết rách trên thành ruột. Điều này làm cho phân, chất nhầy, virus, vi khuẩn… rò rỉ vào bên trọng bụng, dẫn đến hàng loạt các vấn đề nguy hiểm khác như: viêm phúc mạc, nhiễm trùng lây lan…
Dấu hiệu điển hình của viêm ruột thừa cấp là đau bụng, buồn nôn và sốt. Khi tình trạng sưng, viêm trở nên nghiêm trọng hơn, thành bụng liền kề sẽ bị kích thích, dẫn đến việc khu trú cơn đau ở vùng hạ sườn phải. Triệu chứng này thường không nhận thấy ở trẻ em dưới 3 tuổi.
Cụ thể, dấu hiệu ban đầu là đau âm ỉ quanh rốn, sau vài giờ sẽ chuyển sang vùng hạ sườn phải. Thành bụng lúc này đã trở nên rất nhạy cảm với áp lực nhẹ. Nếu ruột thừa khu trú phía sau manh tràng, tác động sờ nắn ở góc phần tư phía dưới bên phải sẽ không gây ra cảm giác đau. Tương tự, nếu ruột thừa nằm hoàn toàn trong khung chậu, người bệnh cũng hoàn toàn không nhận thấy hiện tượng căng cứng vùng bụng, chỉ cảm thấy đau tại điểm McBurney khi ho. Trong những trường hợp như vậy, việc thăm khám trực tràng bằng kỹ thuật số thường sẽ phát hiện thấy tổn thương ở túi trực tràng.(2)
Để chẩn đoán viêm ruột thừa, ban đầu, bác sĩ sẽ xem xét tiền sử bệnh, triệu chứng điển hình và tiến hành một số kiểm tra vùng bụng như sau:
Ngoài ra, một số phương pháp xét nghiệm cũng có thể được thực hiện bao gồm:
Các thể viêm ruột thừa được phân loại như sau:(3)
Viêm ruột thừa nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như sau:
Bác sĩ sẽ căn cứ vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Cụ thể như sau:
Phương pháp này có thể thực hiện dưới dạng mổ hở với vết rạch trên bụng dài khoảng 5 – 10cm hoặc mổ nổi soi với vết rạch nhỏ hơn. Đối với thủ thuật thứ hai, bác sĩ sẽ chèn các dụng cụ đặc biệt cùng một máy quay video vào bụng để tiến hành cắt bỏ ruột thừa tổn thương. Phương pháp này thường được ưu tiên lựa chọn bởi thời gian hồi phục nhanh, ít đau và để lại sẹo. Nội soi đồng thời cũng phù hợp hơn đối với người cao tuổi và người béo phì.(4)
Tuy nhiên, nếu ruột thừa đã bị vỡ, nhiễm trùng lan ra ngoài hoặc xuất hiện áp xe, người bệnh buộc phải tiến hành mổ hở để làm sạch khoang bụng. Sau phãu thuật, bác sĩ sẽ chỉ định ở lại bệnh viện từ 1 – 2 ngày để theo dõi và chăm sóc.
Nếu ruột thừa bị vỡ và đã hình thành áp xe xung quanh, bác sĩ sẽ tiến hành dẫn lưu bằng cách đặt một đường ống đi xuyên qua da vào khối mủ. Phẫu thuật cắt bỏ cơ quan cũng tiếp tục được thực hiện sau đó khoảng vài tuần khi nhiễm trùng đã được kiểm soát.
Sau khi thực hiện cắt bỏ ruột thừa do viêm, người bệnh cần thực hiện các biện pháp chăm sóc sau đây để đảm bảo vết thương được phục hồi hiệu quả:
Không có giải pháp phòng ngừa viêm ruột thừa tuyệt đối. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy một chế độ ăn giàu chất xơ có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh. Nhóm thực phẩm này bao gồm:
Nếu tình trạng viêm không được điều trị, ruột thừa sẽ vỡ ra, từ đó lây lan vi khuẩn có hại vào khoang bụng, kể cả phần trung tâm có chứa gan, dạ dày và ruột. Điều này dẫn đến viêm phúc mạc, thậm chí gây tử vong. Tuy nhiên, bệnh có thể được kiểm soát tốt nếu điều trị nhanh chóng bằng thuốc kháng sinh liều mạnh và phẫu thuật.
Phẫu thuật ruột thừa bằng phương pháp nội soi thường có thời gian hồi phục nhanh chóng. Người bệnh có thể xuất viện chỉ sau vài ngày thực hiện, thậm chí là trong vòng 24 giờ. Với mổ hở, thời gian có thể kéo dài đến một tuần.
Trong vài ngày đầu sau cuộc phẫu thuật, người bệnh sẽ cảm thấy đau và xuất hiện dấu hiệu bầm tím. Tình trạng này sẽ cải thiện theo thời gian nhưng cũng có thể dùng thuốc giảm đau nếu cần thiết. Người bệnh cũng có thể bị táo bón trong một thời gian ngắn sau môt. Giải pháp chăm sóc hữu ích làm dùng thuốc giảm đau codein, ăn nhiều chất xơ và uống đủ nước.(6)
Trước khi xuất viện, bác sĩ sẽ tư vấn chi tiết về quá trình xử lý vết thương cũng như những hoạt động nên tránh. Người thân cần lưu ý để biết cách chăm sóc hợp lý.
Đối với viêm ruột thừa cấp: Đây là trường hợp viêm nghiêm trọng, thường xảy ra đột ngột, phổ biến nhất trong giai đoạn từ 10 – 30 tuổi, đặc biệt là nam giới. Cơn đau có xu hướng tiến triền trầm trọng trong vòng 24 giờ.(5)
Đối với viêm ruột thừa mãn tính: Các triệu chứng có thể tương đối nhẹ, thường xảy ra sau một trường hợp viêm cấp tính. Theo đó, dấu hiệu đau đớn có xu hướng biến mất trước khi xuất hiện trở lại trong khoảng thời gian vài tuần, vài tháng hoặc thậm chí là vài năm. Loại viêm ruột thừa này có thể khó chẩn đoán, đôi khi chỉ được phát hiện khi phát triển thành cấp tính.
Viêm ruột thừa không thể tự khỏi mà buộc phải phẫu thuật cắt bỏ càng sớm càng tốt để tránh biến chứng nguy hiểm. Phương pháp này cũng thường được khuyến nghị khi tình trạng viêm không thể chẩn đoán rõ ràng.(7)
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Ngoại Tổng hợp (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các vấn đề về gan từ nhẹ đến nặng (gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, mạn tính, xơ gan, ung thư gan…). Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội khoa – Ngoại khoa – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, bên cạnh đó là sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.
Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh về gan với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là tổng hợp tất cả các thông tin liên quan đến viêm ruột thừa, nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán và phương pháp điều trị hiệu quả. Hy vọng thông qua những chia sẻ này, bạn đã có thêm nhiều cập nhật hữu ích để chủ động theo dõi, phát hiện bệnh từ sớm, nhằm hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm.
