Nứt kẽ hậu môn là tình trạng phổ biến xảy ra ở mọi lứa tuổi. Vết nứt xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, gây đau đớn và khó chịu cho người bệnh, thậm chí có khả năng tái phát nhiều lần. Do đó, để hạn chế tối đa biến chứng nghiêm trọng, việc theo dõi, phát hiện sớm nhằm điều trị kịp thời là thực sự cần thiết.
Nứt kẽ hậu môn là tình trạng vị trí này xuất hiện một vết rách trên lớp niêm mạc, làm lộ cơ xung quanh dẫn đến co thắt, về lâu dài kéo các mép vết nứt ra rộng hơn. Tổn thương thường xuất hiện khi người bệnh bị táo bón, đi đại tiện kèm phân cứng, kích thước lớn, gây đau và chảy máu.
Bệnh nứt kẽ hậu môn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi trong đó phổ biến nhất là trẻ nhỏ. Hầu hết các vết rách đều có xu hướng thuyên giảm khi áp dụng các phương pháp điều trị đơn giản. Tuy nhiên, một số trường hợp nghiêm trọng có thể phải dùng thuốc hoặc thậm chí là phẫu thuật. Tùy vào mức độ cơn đau cũng như thời gian kéo dài, bệnh được chia thành hai nhóm như sau:
Vết nứt thường xuất hiện do chấn thương ở ống hậu môn, xuất phát từ các nhóm nguyên nhân như:
Các nguyên nhân khác ngoài chấn thương bao gồm:
Các yếu tố nguy cơ:
Nứt kẽ hậu môn có thể dễ dàng phát hiện thông qua một số triệu chứng rõ rệt như sau:
Đối với nứt kẽ hậu môn, ban đầu, bác sĩ sẽ tiến hành hỏi về tiền sử bệnh, khám sức khỏe và kiểm tra khu vực này. Thông thường, với tình trạng cấp tính, vết rách sẽ còn mới, ngược lại, trong trường hợp mạn tính, vết nứt sẽ sâu hơn, có thể đi kèm các khối u thịt bên trong hoặc bên ngoài.
Ngoài ra, vị trí nứt cũng cho thấy một phần nguyên nhân. Nếu vết rách ở một bên lỗ hậu môn, khả năng cao đây là dấu hiệu của một chứng rối loạn chức năng, chẳng hạn như bệnh Crohn.
Để có kết quả chính xác nhất về tình trạng nứt kẽ hậu môn, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu tiến hành một số phương pháp chẩn đoán sau:
Nứt kẽ hậu môn cũng có nguy cơ dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Cụ thể bao gồm:
Mục tiêu điều trị nứt kẻ hậu môn là làm giảm áp lực lên ống hậu môn bằng cách làm mềm phân, hạn chế triệu chứng khó chịu và chảy máu. Trong đó, hai phương pháp chính được thực hiện phổ biến bao gồm:
Thuốc điều trị nứt kẻ hậu môn thường gồm thuốc làm mềm phân, thuốc làm lành vết nứt và thuốc làm giảm trương lực cơ thắt. Một số loại thường được bác sĩ chỉ định như sau:
Nếu tình trạng nứt hậu môn đã tiến triển đến mức độ mãn tính, các phương pháp điều trị nội khoa hoàn toàn không mang lại hiệu quả, triệu chứng càng thêm nghiêm trọng, bác sĩ sẽ đề nghị phẫu thuật thuật cắt cơ vòng bên trong (LIS). Đây là thủ thuật cắt một phần nhỏ cơ thắt hậu môn để giảm triệu chứng đau nhức và co thắt, thúc đầy quá trình phục hồi vết thương.(3)
Phẫu thuật cắt bên cơ thắt trong là tiêu chuẩn vàng trong điều trị các trường hợp nứt hậu môn đã điều trị nội khoa thất bại. Các nghiên cứu cũng xác định rằng, đối với vết nứt mãn tính, phẫu thuật luôn mang lại hiệu quả cao nhất. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có nguy cơ gây ra chứng tiểu không kiểm soát.
Để tránh tình trạng nứt hậu môn gây đau nhức khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, việc chủ động phòng ngừa ngay từ ban đầu là rất cần thiết. Một số giải pháp hữu ích có thể thực hiện gồm:
Khi bị táo bón, đại tiện sẽ gặp khó khăn do phân khô, cứng, kích thước lớn, từ đó gây nên vết nứt hậu môn. Vì vậy, việc bổ sung đầy đủ chất xơ trong chế độ ăn uống hàng ngày (20 – 35g/ngày) là thực sự cần thiết. Một số nguồn thực phẩm giàu thành phần này gồm:
Uống đủ nước mỗi ngày cũng là cách để ngăn ngừa táo bón, hạn chế tối đa việc hình thành vết nứt hậu môn. Đặc biệt, lượng nước cần bổ sung nhiều hơn sau khi hoạt động thể chất hoặc vào thời tiết ấm. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại đồ uống đều tốt. Chẳng hạn như uống nhiều rượu và Caffeine sẽ làm tăng khả năng mất nước, không tốt cho sức khỏe.
Thói quen tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày sẽ giúp hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh. Từ đó, cơ thể sẽ hạn chế được tình trạng táo bón, tiêu chảy thường gặp, ngăn ngừa hiệu quả việc hình thành vết nứt hậu môn.
Nứt hậu môn xảy ra rất phổ biến ở trẻ sơ sinh. Vì vậy, để ngăn ngừa tình trạng này, việc vệ sinh hậu môn và thay tã thường xuyên cho bé là rất quan trọng.
Nếu các phương pháp chăm sóc thông thường như bổ sung nước, chất xơ… không đem lại hiệu quả cao đối với chứng táo bón, người bệnh nên dùng thuốc nhuận tràng theo chỉ định của bác sĩ. Một số tác dụng quan trọng có thể kể đến gồm:
Trĩ là tình trạng các tĩnh mạch trong hoặc ngoài ống hậu môn bị sưng lên, thường do táo bón mạn tính. Ban đầu, người bệnh rất khó phát hiện vì không có triệu chứng gây đau cho đến khi búi trĩ sưng to hơn. Ngược lại, nứt hậu môn xuất hiện với các vết rách ở vùng da xung quanh vị trí này, gây đau đớn khi đi đại tiện, có thể kèm theo máu.
Bệnh nứt hậu môn không gây nguy hiểm tới tính mạng đồng thời gây làm tăng nguy cơ ung thư ruột kết. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ khiến người bệnh cảm thấy rất đau đớn và khó chịu, thậm chí không thể chữa lành hoặc tái phát nhiều lần nếu không được điều trị hiệu quả.
Nứt kẽ hậu môn không làm tăng nguy cơ ung thư ruột kết cũng không phải là nguyên nhân dẫn đến bệnh lý nghiêm trọng này.
Trả lời cho câu hỏi “nứt kẽ hậu môn tự khỏi được không?” Khi nứt hậu môn ở mức độ nhẹ với các vết rách nhỏ có thể tự khỏi sau vài tuần nếu tình trạng táo bón, tiêu chảy được cải thiện. Tuy nhiên, ngay khi có triệu chứng, người bệnh không nên chủ quan, thay vào đó cần liên hệ với bác sĩ để có phương pháp điều trị sớm, tránh để tiến triển thành mạn tính nghiêm trọng.
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các vấn đề về gan từ nhẹ đến nặng (gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, mạn tính, xơ gan, ung thư gan…), và các bệnh về hậu môn như: ngứa hậu môn, sưng hậu môn,viêm hậu môn, áp xe hậu môn, rò hậu môn. Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội khoa – Ngoại khoa – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, bên cạnh đó là sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.
Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh về gan với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là tổng hợp tất cả các thông tin liên quan đến tình trạng nứt kẽ hậu môn. Hy vọng thông qua những chia sẻ này, người bệnh đã có thêm nhiều cập nhật hữu ích để chủ động phòng ngừa, theo dõi, phát hiện và điều trị bệnh hiệu quả.