Nứt kẽ hậu môn có tự khỏi được không là lo lắng của phần đông người bệnh. Thông thường, bệnh có thể tự khỏi hoặc sau điều trị nội khoa. Tuy nhiên, nếu không điều trị đúng cách, bệnh tái phát nhiều lần, phát triển thành mạn tính. Lúc này, cần phẫu thuật để điều trị dứt điểm.
Nứt kẽ hậu môn có tự khỏi được không? Tình trạng này xảy ra khiến nhiều người bệnh ngần ngại, mất tự tin và ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt của người bệnh. Thống kê từ Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (National Institutes of Health) cho biết, nứt kẽ hậu môn là một trong những loại rối loạn hậu môn trực tràng phổ biến thứ 2, chỉ đứng sau trĩ. Nhóm đối tượng nguy cơ cao bao gồm: phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, và người sau 40 tuổi… Dù vậy, bệnh vẫn có thể xảy ra với những người khác và khả năng chữa khỏi ở các nhóm đối tượng là tương đồng nhau. (1)
Có nhiều nguyên nhân gây ra nứt kẽ hậu môn, nhưng nguyên nhân hàng đầu là do co thắt cơ vòng trong hậu môn, do hệ thần kinh tự chủ chi phối, do viêm nhiễm như giang mai, herpes, ung thư máu. Một số khác, bệnh có thể là hệ quả của những tình trạng như phần da hậu môn quá căng khi quan hệ tình dục, phân cứng và kích thước lớn, vật lạ đi vào hậu môn… Hoặc cũng có thể là triệu chứng từ các bệnh lý như táo bón mạn tính, tiêu chảy kéo dài, bệnh lây truyền qua đường tình dục STDs,…
Vậy nứt kẽ hậu môn có tự khỏi được không? Tùy thuộc vào nguyên nhân, nếu do co thắt cơ hậu môn có thể tự hết nếu co thắt ít, nếu co thắt nhiều sẽ không tự khỏi. Đặc biệt là các nguyên nhân bệnh lý như giang mai, Herpes, ung thư máu sẽ không tự khỏi. Tỷ lệ tự khỏi bệnh cũng cần phải xem xét đến mức độ nứt kẽ của người bệnh. Nứt kẽ hậu môn có 2 loại: nứt kẽ hậu môn cấp tính và nứt kẽ hậu môn mạn tính.
Thông thường, các ca bệnh đều là nứt kẽ hậu môn cấp tính. Bệnh gây ra vết rách ở niêm mạc hậu môn, khiến cơ xung quanh lộ ra và dẫn đến co thắt. Tình trạng bệnh càng nghiêm trọng hơn khi vết nứt lan rộng. Biểu hiện đặc trưng là vết nứt kẽ nông và kích thước nhỏ, viêm phù nề nhẹ. Các triệu chứng thường không kéo dài hơn 6 tuần, có thể nhanh chóng thuyên giảm bằng các phương pháp nội khoa.
Tình trạng nứt kẽ hậu môn mạn tính hiếm gặp hơn, xảy ra do hệ quả của vết nứt lâu ngày (trên 6 tuần). Vết nứt không được điều trị tốt, dẫn đến lan rộng, sâu hơn, làm tổn thương niêm mạc vùng hậu môn. Bệnh không chỉ gây bất tiện trong sinh hoạt mà còn ảnh hưởng để sức khỏe chung. Người bệnh có thể suy nhược phải chịu những cơn đau dữ dội, dai dẳng.
Nứt kẽ hậu môn cấp tính và mạn tính đều có những triệu chứng đặc hiệu đến từ vết rách. Bệnh càng nặng, kích thước vết nứt càng lớn nên dễ dàng nhìn thấy.
Lưu ý, vết nứt kẽ hậu môn có thể xảy ra ở đường giữa sau hoặc đường giữa trước, nhưng thường gặp ở đường giữa sau. Nếu vết nứt không nằm ở đường giữa, khả năng cao triệu chứng lâm sàng này là do các bệnh lý khác gây ra. Ví dụ: vết loét do bệnh crohn, tổn thương ban đầu của bệnh giang mai…
Nứt kẽ hậu môn có tự khỏi được không còn liên quan đến rất nhiều yếu tố cá nhân khác. Vẫn có những trường hợp nứt kẽ hậu môn tự khỏi, tuy nhiên đó là những vết nứt nhẹ, kích thước nhỏ và nông.
Những nguyên nhân như đại tiện khó khăn, căng da hậu môn… gây tổn thương nhẹ đến niêm mạc hậu môn thường tạo thành vết nứt tạm thời. Những vết nứt này có khả năng tự khỏi cao nếu người bệnh biết cách giữ gìn, không để tình trạng nứt kẽ hậu môn nặng hơn.
Người bệnh cần thời gian để vết nứt tự lành, đồng thời cần theo dõi tình trạng sức khỏe, triệu chứng bệnh. Nếu vết nứt hậu môn không thể tự khỏi mà tiến triển nặng hơn, cần ngay lập tức đến khám với bác sĩ Trĩ – Hậu môn – Trực tràng hoặc bác sĩ Tiêu hóa để được chẩn đoán và nhận điều trị, ngăn tiến triển thành nứt kẽ hậu môn mạn tính.
Nếu điều trị tốt, nứt kẽ hậu môn có thể tự khỏi trong vòng từ vài ngày đến dưới 6 tuần. Tuy nhiên, nếu không điều trị và để vết nứt tự lành thì hiệu quả không cao. Hơn nữa, người bệnh không thực hiện đúng cách, càng dễ xảy ra nguy cơ khiến vết nứt trở nặng.
Do đó, nứt kẽ hậu môn có tự khỏi được không còn tùy vào phương pháp điều trị mà người bệnh chọn. Phương pháp sử dụng thuốc mỡ bôi được khuyến khích vì đem lại kết quả đáp ứng cao. Các loại thuốc người bệnh có thể dùng bao gồm:
Những loại thuốc trên có tác dụng làm mềm phân, giúp người bệnh đại tiện dễ dàng, đồng thời ngăn phân làm tổn thương đến vết nứt hiện tại. Nitroglycerin có tác dụng thúc đẩy quá trình lành thương, giảm áp lực lên hậu môn và giãn cơ thắt hậu môn.
Thời gian điều trị bệnh nứt kẽ hậu môn mạn tính ước tính trung bình khoảng 8 – 12 tuần. Tuy nhiên, với tình trạng này thì khả năng khỏi sẽ rất thấp. Mạn tính là hệ quả của một vết nứt kéo dài, không đáp ứng điều trị bảo tồn. Lúc này, người bệnh nên thăm khám và tuân theo phác đồ điều trị từ bác sĩ. Một số trường hợp nứt kẽ hậu môn mạn tính được chỉ định thực hiện phẫu thuật cắt bên cơ thắt trong hậu môn cho hiệu quả cao. Kỹ thuật này cho tỷ lệ thành công lên đến 98%.
Giảm dần tình trạng phân lẫn máu là một trong những dấu hiệu cho thấy tình trạng vết nứt hậu môn đang lành. Hơn 70% nứt kẽ hậu môn đều có triệu chứng phân lẫn máu do máu từ vết nứt đi ra cùng với phân. Vì vậy, sau một thời gian điều trị, nếu người bệnh không còn thấy phân lẫn máu, hoặc tần suất gặp triệu chứng ít lại thì có nghĩa là vết nứt đang lành.
Vết nứt của nứt kẽ hậu môn cũng tương tự những vết thương ngoài da. Trong quá trình lành sẽ có một số dấu hiệu phổ biến khác cho thấy vết nứt đang dần ổn định và lành thương:
Quá trình chăm sóc vết nức cũng là một trong những yếu tố quyết định để trả lời câu hỏi: Nứt kẽ hậu môn có tự khỏi được không? Hay nứt kẽ hậu môn có tự lành không? Để vết nứt có thể tự khỏi, thời gian lành thương ngắn và hiệu quả, người bệnh cần giữ cho vết nứt khô ráo, hạn chế tối đa tình trạng nhiễm khuẩn tại vết nứt, khiến bệnh trở nặng. Người bệnh cần phải giữ vệ sinh hậu môn kỹ lưỡng, nhất là sau mỗi lần đi vệ sinh. Hạn chế để vết nứt tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm làm sạch thông thường như sữa tắm vì có khả năng gây kích ứng bởi hóa chất.
Ngoài ra, táo bón là một trong những căn nguyên phổ biến của vết nứt kẽ hậu môn. Vì thế, người bệnh cũng không nên ăn các thực phẩm có khả năng gây táo bón trong thời gian này. Những lưu ý dinh dưỡng cho người bị nứt kẽ hậu môn bao gồm:
Nứt hậu môn là một vết rách cấp tính có hình oval, xảy ra ở vùng da đường giữa sau hoặc trước hậu môn. Khi bị nứt kẽ hậu môn, người bệnh sẽ có cơn đau dữ dội lúc đi đại tiện vì phân tiếp xúc với vết thương chưa lành. Tình trạng phân lẫn máu được xem là triệu chứng đặc hiệu của bệnh.
Với bệnh trĩ, các biểu hiện không xuất hiện ở giai đoạn đầu, người bệnh rất khó phát hiện nếu trĩ không sưng to. Búi trĩ xảy ra ở trong hoặc ngoài ống hậu môn, do sự sưng lên của tĩnh mạch.
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Ngoại Tổng hợp (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) thuộc Hệ thống BVĐK Tâm Anh là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho người bệnh gặp các vấn đề về đường tiêu hóa từ nhẹ đến nặng.
Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Phần lớn nứt kẽ hậu môn đều là tình trạng cấp tính, có thể tự khỏi hoặc điều trị dứt điểm bằng phương pháp nội khoa đơn giản. Tuy nhiên, nứt kẽ hậu môn có tự khỏi được không còn phụ thuộc vào cách người bệnh chăm sóc vết nứt và điều trị bảo tồn. Ngoài ra, việc vết nứt tự lành cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân khác như tình trạng sức khỏe chung, mức độ nghiêm trọng của vết nứt, thói quen sinh hoạt,…
