Sa tử cung là tình trạng thường gặp ở phụ nữ lớn tuổi, sinh con nhiều lần. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm.
Bài viết được sự tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Tâm, Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, TP. HCM.
Sa tử cung (sa dạ con, sa sinh dục) là tình trạng các cơ và dây chằng của sàn chậu bị kéo căng và suy yếu (sa tạng chậu). Sự suy yếu của các cấu trúc hỗ trợ cho phép tử cung di chuyển ra khỏi vị trí bình thường và tụt vào trong âm đạo. Tình trạng này có thể rút ngắn chiều dài của âm đạo, hoặc thậm chí sa xuống đủ xa để nhô ra ngoài qua cửa âm đạo. (1)
Tử cung là một trong những cơ quan tạo nên một phần của hệ thống sinh sản, tử cung nằm trong vùng chậu và có hình dáng gần giống như một quả lê. Tử cung là nơi thai làm tổ và phát triển. Phần tử cung giãn nở trong suốt quá trình mang thai để vừa với em bé và sau đó thu nhỏ lại kích thước sau khi sinh.
Bệnh lý sàn chậu là những rối loạn chức năng ở cơ quan sàn chậu do tác động của sức nặng thai kỳ và áp lực căng giãn của cuộc sinh. Đây là một trong những vấn đề thường gặp nhất ở phụ nữ.
Tình trạng sa tử cung khi mang thai và sau sinh có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nâng đỡ của tử cung bị yếu như thế nào. Trong trường hợp sa sinh dục một phần, tử cung có thể đã trượt và lọt vào ống sinh âm đạo, điều này tạo ra một cục u hoặc khối phồng lên. Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, tử cung có thể trượt xa đến mức có thể sờ thấy bên ngoài âm đạo. Đây được gọi là sa hoàn toàn.
Nếu bạn bị sa tử cung ở mức độ nhẹ, bạn có thể không có bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào ngoại trừ việc nhìn thấy hoặc cảm thấy âm đạo căng phồng, đau nhức lưng do căng các dây chằng treo tử cung. Tuy nhiên, khi tử cung bị trượt ra khỏi vị trí xa hơn, điều này có thể gây áp lực lên các cơ quan vùng chậu khác – chẳng hạn như bàng quang hoặc ruột – và gây ra các triệu chứng như:
Các triệu chứng có thể trở nên tồi tệ hơn khi bạn đứng hoặc đi bộ trong thời gian dài. Ở những hoạt động này trọng lực tạo thêm áp lực lên các cơ vùng chậu.
Sa tử cung có thể ảnh hưởng đến phụ nữ ở mọi lứa tuổi từ 20 tuổi trở lên, đặc biệt là những phụ nữ đã từng sinh nở hoặc đã mãn kinh. Gần một nửa số phụ nữ từ 50 – 79 tuổi đã từng mắc bệnh hoặc một số dạng khác của sa cơ quan vùng chậu. Sa cổ tử cung cũng có khả năng xảy ra ở những phụ nữ có tiền sử gia đình (bà, mẹ, chị, em ruột) gặp phải tình trạng này.
Mãn kinh xảy ra khi buồng trứng của bạn ngừng sản xuất các hormone điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng của bạn (kỳ kinh). Khi bạn không có kinh trong 12 tháng liên tục, bạn được coi là đã mãn kinh. Một trong những hormone ngừng hoạt động trong thời kỳ mãn kinh là estrogen. Hormone đặc biệt này giúp giữ cho cơ sàn chậu của bạn khỏe mạnh. Nếu cơ sàn chậu kém săn chắc, yếu, nhão bạn có nguy cơ cao bị sa dạ con.
Bên cạnh đó, những phụ nữ thường xuyên lao động nặng nhọc, lao động tay chân cũng là đối tượng dễ bị sa sinh dục, đặc biệt những người thường làm việc ở tư thế đứng, cúi, mang vác vật nặng vì áp lực ổ bụng lên đáy chậu luôn cao. Sa dạ con cũng có thể gặp cả ở phụ nữ chưa từng sinh đẻ do thể trạng yếu, có dây chằng mỏng, tử cung ở tư thế trung gian thẳng trục với âm đạo vì vậy khi có áp lực mạnh trong ổ bụng sẽ đẩy tử cung sa dần xuống.
Tử cung của bạn được giữ cố định trong vùng chậu bởi một nhóm cơ sàn chậu và hệ thống dây chằng giữ tử cung không tụt xuống thấp. Khi những cấu trúc này suy yếu, chúng không thể giữ tử cung ở đúng vị trí và nó bắt đầu chảy xệ. Một số yếu tố có thể góp phần làm suy yếu các cơ vùng chậu, bao gồm:
Tình trạng sa tử cung sau sinh được mô tả theo từng giai đoạn, cho biết mức độ sa xuống của nó. Các cơ quan vùng chậu khác (chẳng hạn như bàng quang hoặc ruột) cũng có thể bị sa vào âm đạo (2). Bốn mức độ sa dạ con bao gồm:
Nếu tình trạng sa tử cung không được điều trị, có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong vùng chậu như cản trở ruột và bàng quang, đồng thời tác động tiêu cực đến đời sống tình dục của bạn và đối tác, gây đau đớn mất cảm giác khi giao hợp.
Để chẩn đoán sa sinh dục, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra vùng chậu để xác định vị trí của tử cung, xem tử cung đã nằm đúng vị trí bình thường hay đã có dấu hiệu sa. Trong khi khám phụ khoa, bác sĩ sẽ sử dụng một mỏ vịt kiểm tra âm đạo và tử cung, giúp phát hiện khối phồng do tử cung sa xuống ống âm đạo. (3)
Bên cạnh đó, bác sĩ có thể kiểm tra sàn chậu bằng cách yêu cầu bạn rặn xuống ở tư thế nằm ngửa hoặc đứng, điều này có thể giúp đánh giá mức độ tử cung đã trượt vào âm đạo của bạn. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bạn siết chặt cơ sàn chậu như thể ngăn dòng nước tiểu để kiểm tra sức mạnh của cơ sàn chậu. Bài kiểm tra này có thể được thực hiện khi bạn đang nằm hoặc khi đứng lên.
Sa tử cung sau sinh có thể được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật và không phẫu thuật. Tùy vào tình trạng của người bệnh, mục tiêu điều trị có muốn có con trong tương lai hay không, bác sĩ sẽ đưa ra các phác đồ điều trị phù hợp cho bạn. Các phương pháp điều trị như:
Tham khảo: Bài tập chữa sa tử cung tại nhà
Bạn có thể không ngăn ngừa được tất cả các trường hợp sa tử cung, nhưng có những cách để giảm nguy cơ tiến triển của bệnh. Một số mẹo về lối sống có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh bao gồm:
Có một số mẹo khi nâng vật nặng có thể giúp bạn tránh bị thương. Các kỹ thuật nâng này bao gồm:
Hầu hết thời gian, điều trị sa tử cung sau sinh là hiệu quả. Tuy nhiên, đôi khi sa có thể tái phát. Điều này thường xảy ra hơn nếu bạn bị sa cổ tử cung rất nặng, hoặc bạn bị béo phì hoặc phụ nữ trẻ tập thể thao, thể hình nặng. (4)
Trong hầu hết các trường hợp, triển vọng điều trị rất khả quan khi kết hợp điều trị với thay đổi lối sống (duy trì cân nặng và tập thể dục) để giúp phòng ngừa tái phát. Hãy trao đổi với bác sĩ về bất cứ vấn đề gì bạn gặp phải trong quá trình điều trị để bác sĩ có thể cân nhắc điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp cho bạn.
Quy tụ đội ngũ y bác sĩ là những chuyên gia đầu ngành, trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại nhất thế giới, sự phối hợp chặt chẽ của “kiềng 3 chân” Phụ khoa – Niệu khoa – Hậu môn trực tràng tại bệnh viện… Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh mang đến dịch vụ thăm khám sức khỏe sàn chậu toàn diện, chuyên nghiệp, phác đồ điều trị cá thể hóa được xây dựng riêng cho mỗi bệnh nhân, đội ngũ y bác sĩ và nhân viên y tế theo sát hỗ trợ mọi vấn đề trong suốt quá trình điều trị tại bệnh viện và phục hồi tại nhà…; luôn lắng nghe, thấu hiểu và chia sẻ mọi vấn đề khó nói, khó giãi bày cùng ai của chị em phụ nữ.Để được tư vấn và đặt lịch khám với các chuyên gia sàn chậu tại Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, khách hàng vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Sa tử cung là tình trạng rối loạn sàn chậu rất thường gặp trong thai kỳ hoặc sau sinh. Tình trạng này gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người phụ nữ. Bạn cần đến ngay các cơ sở y tế, bệnh viện có Chuyên khoa Sàn chậu nếu có các triệu chứng bất thường kể trên để được thăm khám và điều trị kịp thời.
