Nhồi máu cơ tim được phân loại thành 5 nhóm khác nhau. Việc đánh giá mức độ nguy hiểm tùy thuộc vào bản chất, nguyên nhân gây nhồi máu, thời gian cấp cứu, can thiệp…
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS.CKI Hồ Thị Tuyết Mai – Bác sĩ Trung tâm Tim mạch, BVĐK Tâm Anh TP.HCM.
Nhồi máu cơ tim cấp (đột quỵ tim) là tình trạng mạch máu nuôi cơ tim (động mạch vành) bị tắc nghẽn đột ngột bởi cục huyết khối trong lòng mạch, dẫn đến cơ tim bị thiếu máu nuôi và hoại tử cấp tính. (1)
Về mặt bệnh học, nhồi máu cơ tim đồng nghĩa với sự chết tế bào cơ tim không hồi phục do thiếu máu cục bộ.
Về mặt lâm sàng, nhồi máu cơ tim là một hội chứng được nhận diện bởi một loạt các triệu chứng, trong đó đau ngực là triệu chứng nổi bật, kèm thay đổi ECG, xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh chứng tỏ có tổn thương và hoại tử cơ tim.
Theo thống kê tại Hoa kỳ, bệnh mạch vành là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu với khoảng 500.000 – 700.000 trường hợp tử vong mỗi năm (1/3 tử vong ở dân số >35 tuổi). Bên cạnh đó, có 1.5 triệu trường hợp nhồi máu cơ tim mỗi năm (600 trường hợp/100.000 người).
Nếu kịp thời gia tăng lưu lượng dòng máu đến mạch vành, làm giảm công hay giảm mức độ tiêu thụ oxy cơ tim thì tế bào cơ tim có thể được cứu. Do đó, can thiệp mạch vành là biện pháp điều trị đặc hiệu nhất để tái tưới máu cơ tim trở lại có thể làm giảm được các tổn thương do thiếu máu cục bộ cơ tim cấp gây ra.
Hiện nay, có 5 nhóm nhồi máu cơ tim khác nhau tùy thuộc vào bản chất, nguyên nhân gây nhồi máu (2). Trong số đó hay gặp nhất và nguy hiểm nhất là nhồi máu cơ tim type 1.
Đây là tình trạng nhồi máu cơ tim cấp thể tự nhiên do nứt vỡ mảng xơ vữa gây huyết khối tắc nghẽn mạch vành. Bên cạnh sự thay đổi động học của các dấu ấn sinh học cơ tim (hay còn gọi là men tim) theo thời gian, những hình ảnh trên điện tâm đồ sẽ góp phần giúp chẩn đoán chính xác nhồi máu cơ tim type 1 thuộc thể có đoạn ST chênh lên hay không chênh lên. Điều này rất quan trọng vì phương pháp điều trị của 2 thể bệnh này khác nhau.
Nếu như bị nhồi máu cơ tim có đoạn ST chênh lên (STEMI), điều quan trọng là người bệnh phải được điều trị nhanh chóng để giảm thiểu tổn thương cho tim. Đây là dạng nhồi máu cơ tim nghiêm trọng nhất và cần được can thiệp khẩn cấp.
Nhồi máu cơ tim loại 2 là loại nhồi máu cơ tim không có sự nứt vỡ mảng xơ vữa mà do các nguyên nhân bên ngoài gây ra tình trạng mất cân đối giữa cung và cầu oxy của cơ tim như: co thắt mạch vành, bóc tách mạch vành, thuyên tắc mạch vành, thiếu máu nặng, suy hô hấp, rối loạn nhịp nhanh hoặc chậm nặng, tụt huyết áp hoặc sốc, tăng huyết áp nặng có kèm phì đại thất trái hoặc không và các yếu tố gây căng thẳng cơ tim khác…
Đây là loại nhồi máu cơ tim có thể gây đột tử trước khi có mẫu máu xét nghiệm.
Đột quỵ tim type 4 là loại nhồi máu cơ tim có liên quan đến can thiệp động mạch vành, được chia làm 3 loại: 4a, 4b và 4c.
Có thể chia thành các giai đoạn sau:
Là loại nhồi máu cơ tim sau phẫu thuật bắc cầu nối động mạch vành (CABG). Lúc này, chỉ số Troponin tăng ít nhất 10 lần mức trên của 99% bách phân vị.
Bác sĩ có thể phân biệt các loại nhồi máu cơ tim nhờ vào việc phân loại nhồi máu cơ tim theo cơ chế và nguyên nhân. Dựa trên điều này, bác sĩ đưa ra các biện pháp cứu chữa, chăm sóc và phương pháp điều trị phù hợp, góp phần cứu sống, duy trì chất lượng sống cho người bệnh sau điều trị.
Người bệnh có thể gặp cơn nhồi máu cơ tim bất ngờ. Một số trường hợp sẽ được cảnh báo trước hàng giờ, hàng ngày, hàng tuần bằng các dấu hiệu như: (3)
Không phải ai cũng có các triệu chứng giống nhau, mỗi người một kiểu. Chẳng hạn, ột số người có cảm giác đau nhẹ, một số người đau nặng, một số khác xuất hiện dấu hiệu đầu tiên là ngưng tim đột ngột.
Khi xuất hiện các triệu chứng nhồi máu cơ tim, người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở y tế có chuyên khoa can thiệp tim mạch gần nhất để được điều trị kịp thời.
Điều trị nhồi máu cơ tim cấp là tái lưu thông động mạch vành bị tắc nghẽn cấp cứu. Các phương pháp điều trị gồm: (4)
Bác sĩ dùng 1 ống thông nhỏ, dài, mềm đi đến động mạch vành ở tim thông qua động mạch quay ở cổ tay hoặc động mạch đùi. Qua ống thông, bác sĩ đưa thuốc cản quang vào và ghi lại hình ảnh mạch vành. Bác sĩ nong mạch máu rộng ra, sẽ đưa stent vào vị trí mạch vành bị tắc và bung stent, giúp dòng máu lưu thông lại bình thường.
Nong mạch vành là một thủ thuật phức tạp, đòi hỏi bác sĩ chuyên môn và thiết bị hiện đại hỗ trợ.
Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành: Một đoạn mạch máu được bác sĩ lấy từ bộ phận khác của cơ thể (thường là ở ngực, chân hoặc cánh tay), làm cầu nối trước và sau chỗ tắc, giúp máu đi qua chỗ cầu nối mới. Phương pháp này áp dụng khi không thể đặt stent, hẹp mạch vành nặng, lan tỏa.
Người bệnh cần được điều trị và chăm sóc lâu dài sau nhồi máu cơ tim để tránh tái phát, biến chứng về sau.
Nhồi máu cơ tim là một tình trạng cực kỳ nguy hiểm, xảy ra do thiếu lưu lượng máu đến cơ tim. Điều này có thể xảy ra do nhiều yếu tố khác nhau nhưng thường liên quan đến tắc nghẽn ở một hoặc nhiều động mạch của tim. Nếu lưu lượng máu không được phục hồi nhanh chóng, cơn nhồi máu cơ tim có thể gây tổn thương tim vĩnh viễn để lại biến chứng lâu dài, thậm chí tử vong.
Được đầu tư hệ thống máy móc hiện đại như máy siêu âm tim và mạch máu 4D hiện đại, máy chụp cộng hưởng từ 1,5 – 3 Tesla, hệ thống chụp MSCT tim và động mạch vành 768 lát cắt, hệ thống DSA cánh tay robot xoay 360 độ chụp và nong mạch vành hiện đại tích hợp đo phân suất dự trữ lưu lượng mạch vành và siêu âm trong lòng mạch…, Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh chẩn đoán và điều trị toàn diện cho người bệnh nhồi máu cơ tim, suy tim, tim bẩm sinh, tăng huyết áp, bệnh mạch vành, thiếu máu cơ tim, bệnh động mạch cảnh, bệnh van tim, bệnh động mạch ngoại biên, bệnh động mạch chủ, bệnh tim bẩm sinh…
Trung tâm quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm, thường xuyên cập nhật các phác đồ điều trị mới nhất theo hướng dẫn của các Hiệp hội Tim mạch trong nước và quốc tế (Hội Tim mạch châu Âu, Hội Tim mạch Hoa Kỳ, Hiệp hội Phẫu thuật lồng ngực Hoa Kỳ…) trong công tác khám, chẩn đoán và điều trị nhồi máu cơ tim cấp và các bệnh tim mạch.
Kỹ thuật điều trị tiên tiến theo hướng cá thể hóa, ít xâm lấn, đem lại hiệu quả cao, mau hồi phục, ngăn ngừa biến chứng của bệnh.
Để đặt lịch khám tại Trung tâm Tim mạch, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hi vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin tổng quát nhất về cách phân loại nhồi máu cơ tim. Để phòng tránh căn bệnh này, tầm soát và khám tim mạch định kỳ rất quan trọng. Một lối sống lành mạnh cũng sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc phải căn bệnh này. Ngoài ra, việc sơ cấp cứu đúng cách cho người bệnh lên cơn đột quỵ tim và nhanh chóng đưa đến bệnh viện là “chìa khóa vàng” giữ lại mạng sống cho người bệnh và ngăn biến chứng nguy hiểm.
