Bệnh cơ tim giãn có chữa được không? Các phương pháp điều trị

Bệnh cơ tim giãn nở có thể gặp ở mọi đối tượng, kể cả trẻ em và người lớn tuổi. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng như hở van tim, loạn nhịp tim, suy tim, hình thành huyết khối,… Vậy bệnh cơ tim giãn có chữa được không?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS.CKII Huỳnh Thanh Kiều, Trưởng khoa Nội tim mạch 1, Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Bệnh cơ tim giãn ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh cơ tim giãn bao gồm: Do yếu tố di truyền, lạm dụng rượu, bị bệnh động mạch vành, mắc các bệnh truyền nhiễm hoặc tình trạng cơ tim giãn vô căn. Bệnh thường khởi phát ở tâm thất trái – buồng bơm máu chính của tim. Khi tâm thất trái bị giãn nở, căng ra và yếu dần, khiến cho khả năng bơm máu của tim bị giảm đi.

Lúc này, các buồng tim sẽ phản ứng lại bằng cách căng ra để có thể chứa được nhiều máu hơn, giúp đảm bảo đủ lượng máu đi nuôi cơ thể, lâu dần khiến cơ tim bị giãn ra. Trong lúc đó, thận cũng bắt đầu tăng giữ lại nước, muối natri trong cơ thể. Phù chân, gan to, khó thở, suy tim sung huyết có thể xảy ra nếu các chất dịch bị tích tụ lại trong cơ thể. (1)

Triệu chứng của bệnh cơ tim giãn nở

Bệnh cơ tim giãn thường khởi phát từ từ, không có biểu hiện rõ ràng, nhiều trường hợp có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Do đó, phần lớn người bệnh không nhận biết được mình mắc bệnh trong thời gian đầu. Cho đến khi bệnh dần tiến triển nặng hơn, các dấu hiệu tương tự như bệnh suy tim sẽ xuất hiện, bao gồm:

• Bệnh nhân cảm thấy khó thở, hụt hơi, triệu chứng này nặng hơn mỗi khi gắng sức;
• Sưng phù ở bàn chân;
• Tăng cân, tăng vòng bụng;
• Tăng huyết áp;
• Nhịp tim không đều, mạch nhanh;
• Khi thở nghe tiếng khò khè;
• Tĩnh mạch ở cổ nổi lên;
• Bị chóng mặt, có thể ngất xỉu;
• Cảm giác đau tức ở vùng ngực;
• Hồi hộp, đánh trống ngực;
• Mệt mỏi, không đủ sức để thực hiện các hoạt động thể chất như bình thường;
• Cục máu đông di chuyển từ tim lên não gây nhồi máu não. (2)

Các biến chứng của bệnh cơ tim giãn

Bệnh cơ tim giãn có ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe, nhất là khi bệnh tiến triển nặng, điều trị chậm có thể dẫn đến các biến chứng:

• Hở van tim: Bệnh khiến van tim khó đóng hơn, van tim bị kéo căng, máu rò rỉ ngược qua van, làm căng thẳng thêm tình trạng tổn thương trước đó của tim.
• Rối loạn nhịp tim: Những thay đổi trong cấu trúc tim và áp lực ở buồng tim có thể góp phần gây rối loạn nhịp tim.
• Phù: Dịch bị tích tụ lại ở gan, mắt cá chân, bàn chân, phổi hoặc các cơ quan khác gây gan to, phù chân, khó thở.
• Tăng áp động mạch phổi: Hở van 2 lá ở mức độ nặng, máu bị trào ngược lên phổi, dẫn đến xung huyết phổi, tăng áp động mạch phổi.
• Hình thành huyết khối: Nguy hiểm nhất là cục máu đông hình thành và phát triển trong tim gây tắc nghẽn hoặc di chuyển đến não, phổi.
• Ngưng tim đột ngột: Bệnh có thể khiến tim ngừng đập đột ngột, nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ nguy hiểm đến tính mạng.
• Suy tim: Đây là biến chứng nguy hiểm của bệnh giãn cơ tim, nếu không điều trị sớm và đúng cách, sẽ ảnh hưởng đến tính mạng.

Bệnh cơ tim giãn có chữa được không?

Hiện nay, với sự phát triển của y học hiện đại thì bệnh cơ tim giãn có thể chữa được. Đồng thời việc chẩn đoán và điều trị bệnh cơ tim giãn đem lại hiệu quả cao hơn, có thể giúp người bệnh kéo dài được thời gian sống. Phối hợp các phương pháp điều trị tùy thuộc vào mức độ bệnh, tuổi tác, thời gian phát hiện bệnh,… nhằm cải thiện các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Nhiều trường hợp bệnh đến giai đoạn nặng mới được phát hiện, làm giảm cơ hội điều trị. Vì vậy, những người có các yếu tố nguy cơ nên chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ để có thể phát hiện ra sớm bệnh cơ tim giãn và điều trị hiệu quả.

Xem thêm: Bệnh cơ tim giãn sống được bao lâu và có nguy hiểm không?

Các phương pháp chẩn đoán bệnh cơ tim giãn

Để xác định bệnh cơ tim giãn, bác sĩ có thể thực hiện các phương pháp chẩn đoán, bao gồm:

1. Chẩn đoán xác định

Chẩn đoán được thực hiện dựa trên cơ sở những triệu chứng của người bệnh và các đặc điểm cơ bản của bệnh cơ tim giãn. Đây là một chuỗi các chẩn đoán thường được sắp xếp theo thứ tự khả năng, tùy thuộc vào bệnh cảnh lâm sàng. Bác sĩ thông qua việc khai thác tiền sử bệnh, thăm khám, kết quả lâm sàng và tập hợp chúng lại.

Việc xác định các bất thường ở cơ tim có thể chỉ là bước đầu tiên trong quá trình chẩn đoán, sau đó cần thực hiện đánh giá bổ sung để làm rõ hơn hoặc tìm kiếm những nguyên nhân nền gây ra bệnh. Toàn bộ quá trình chẩn đoán xác định có thể diễn ra trong một thời gian ngắn, nhưng đây lại là bước cần thiết để bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho bệnh nhân giãn cơ tim.

2. Chẩn đoán phân biệt

Bác sĩ sẽ phân biệt giữa hai hoặc nhiều tình trạng có thể gây ra triệu chứng của bệnh cơ tim giãn. Trong quá trình đó, bác sĩ có thể đưa ra một giả thuyết duy nhất về nguyên nhân dẫn đến triệu chứng ở người bệnh. Sau đó, chỉ định bệnh nhân thực hiện các kiểm tra cận lâm sàng để củng cố chẩn đoán.

Chẩn đoán phân biệt sẽ được thực hiện thông qua việc thu thập những thông tin từ: Tiền sử của người bệnh, khám sức khỏe, kiểm tra chẩn đoán. Phương pháp này rất hữu ích trong trường hợp người bệnh cơ tim giãn có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn cần được xem xét. Thực hiện chẩn đoán phân biệt sẽ giúp thu hẹp phạm vi chẩn đoán, hướng dẫn đánh giá và điều trị. Đồng thời, loại trừ được các bệnh có khả năng gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh, hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn.

Phương pháp điều trị bệnh cơ tim giãn

Tùy theo mức độ bệnh, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị bệnh cơ tim giãn phù hợp, chẳng hạn như:

1. Điều trị thuốc

Các phương pháp điều trị bệnh cơ tim giãn chủ yếu là giúp giảm bớt triệu chứng, hỗ trợ cải thiện chức năng của tim, từ đó giúp tăng thời gian sống cho người bệnh. Tùy vào từng giai đoạn và sức khỏe của người bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Trong đó, việc chỉ định dùng thuốc cho bệnh nhân bị cơ tim giãn thường có sự kết hợp của nhiều loại như:

• Thuốc lợi tiểu: Hỗ trợ quá trình đào thải nước và muối ở thận diễn ra nhanh chóng, thuận lợi hơn. Từ đó, giảm bớt tình trạng sung huyết, giảm phù chân, gan nhỏ lại và cải thiện chứng khó thở.
• Thuốc chẹn beta: Có tác dụng làm chậm nhịp tim, giãn các mạch máu, giảm huyết áp, đồng thời giúp giảm bớt triệu chứng suy tim, tăng cường chức năng của tim, giảm nhập viện vì suy tim và kéo dài đời sống.
• Thuốc ức chế hệ renin – angiotensin – aldosterone: Giúp làm giãn mạch, từ đó giúp hạ huyết áp, cải thiện được lưu lượng máu, giảm tải cho tim, tăng thời gian sống.
• Thuốc ức chế SGLT2: Đây là loại thuốc điều trị suy tim mới, có thể giúp kéo dài được thời gian sống cho bệnh nhân.
• Thuốc đối kháng Aldosterone: Thuộc nhóm lợi tiểu giữ kali, hỗ trợ tăng khả năng bài tiết nước tiểu mà không làm rối loạn sự cân bằng kali trong cơ thể.
• Thuốc làm loãng máu: Ngăn ngừa hình thành cục máu đông, giúp máu lưu thông dễ dàng qua các động mạch và tĩnh mạch, điều trị và phòng ngừa thuyên tắc mạch do cục máu đông. (3)

2. Điều trị không phẫu thuật

Đối với bệnh nhân bị cơ tim giãn ở mức độ nhẹ, chưa cần điều trị bằng phẫu thuật, có thể cải thiện triệu chứng bằng việc thay đổi lối sống lành mạnh như:

• Ngừng uống rượu khi xác định nguyên nhân của bệnh cơ tim giãn là do lạm dụng rượu gây ra;
• Không sử dụng thuốc lá, tốt nhất là tránh xa cả khói thuốc lá;
• Hỏi ý kiến bác sĩ về việc ngừng hoặc có thể giảm bớt liều thuốc độc tế bào, thuốc dùng trong điều trị ung thư có độc tính trên cơ tim;
• Trường hợp bệnh cơ tim giãn có liên quan đến thai kỳ, người bệnh nên tham vấn bác sĩ chuyên khoa Sản, Tim mạch khi có dự định mang thai;
• Vận động thể thao ở cường độ phù hợp với tình trạng sức khỏe, ưu tiên chọn các bài tập nhẹ nhàng, thời gian tập luyện tăng dần;
• Lưu ý trong chế độ ăn uống cần hạn chế lượng muối, tránh những thực phẩm đã qua chế biến.

3. Điều trị phẫu thuật

Nếu việc điều trị nội khoa bằng thuốc không đáp ứng hoặc bệnh phát hiện ở giai đoạn tiến triển, bác sĩ có thể cân nhắc điều trị bằng phẫu thuật, cụ thể:

Đặt thiết bị cấy ghép

• Thiết bị tái đồng bộ tim (CRT): Thiết bị này được cấy ghép vào trong lồng ngực, giúp các buồng tim co bóp đồng bộ và hiệu quả hơn, cải thiện các triệu chứng và tăng khả năng gắng sức. Nhìn chung, những người được cấy ghép CRT đều có sức khỏe theo chiều hướng tích cực. Bệnh nhân bị rối loạn nhịp tim chậm hay bị block tim, CRT cũng sẽ giúp duy trì nhịp tim thích hợp.
• Máy khử rung tim cấy ghép (ICD): Có tác dụng chính là phòng tránh nguy cơ đột tử do rối loạn nhịp tim. Thiết bị này thường được đề xuất cho những trường hợp bị rối loạn nhịp thất có nguy cơ đe dọa đến tính mạng.
• Một số trường hợp, hai thiết bị trên có thể được kết hợp trong cùng một thiết bị là CRT-D.

Phẫu thuật suy tim để cải thiện chức năng

Trường hợp bệnh nhân không đáp ứng điều trị bằng thuốc hoặc đặt thiết bị cấy ghép không mang lại hiệu quả cao, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật suy tim để cải thiện chức năng tim:

• Phẫu thuật sửa tạm thời: Sửa chữa van 2 lá hoặc thay van 2 lá trong trường hợp bị hở van 2 lá nặng. Phương pháp này có thể cải thiện được triệu chứng nhưng không thể dứt điểm được bệnh.
• Phương pháp tim phổi nhân tạo (ECMO): Sử dụng một hệ tuần hoàn để thực hiện quá trình trao đổi oxy bên ngoài cơ thể, hỗ trợ và duy trì chức năng sống cho bệnh nhân suy tim cấp hoặc sốc tim trong thời gian chờ cơ tim hồi phục.
• Dụng cụ hỗ trợ thất trái cơ học (LVAD): Thiết bị được đặt trong lồng ngực của bệnh nhân, giúp tim bơm máu giàu oxy đi khắp cơ thể trong thời gian chờ ghép tim hoặc đợi cơ tim hồi phục.

Ghép tim

Phương pháp này thường chỉ được áp dụng cho những bệnh nhân bị suy tim giai đoạn cuối. Khoảng 90% bệnh nhân có cơ hội sống trên 1 năm và trên 50% người bệnh sống trên 20 năm sau khi phẫu thuật cấy ghép tim thành công.

Thay đổi lối sống để cải thiện và ngăn ngừa bệnh cơ tim giãn

Việc điều trị bệnh cơ tim giãn sẽ đem lại hiệu quả cao hơn nếu người bệnh có sự kết hợp với điều chỉnh lối sống lành mạnh. Chế độ ăn uống, sinh hoạt, tập luyện khoa học cũng là biện pháp giúp ngăn ngừa bệnh cơ tim giãn:

• Hạn chế uống rượu, tốt nhất là ngưng uống rượu vì rượu có thể làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp;
• Ngừng hút thuốc lá, bao gồm cả việc tránh xa nơi có khói thuốc lá;
• Hạn chế uống cà phê, vì đối với một số người, chất kích thích có trong cà phê có thể gây ra cảm giác hồi hộp;
• Giảm lượng muối trong khẩu phần ăn;
• Dinh dưỡng lành mạnh bằng việc bổ sung nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt; giảm những thực phẩm đóng hộp, đồ chế biến sẵn, thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa,…
• Thiết lập thói quen vận động mỗi ngày, mức độ tập vừa phải;
• Nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc;
• Thư giãn tinh thần, để đầu óc được thoải mái.

Cần lưu ý gì để sống chung với bệnh cơ tim giãn

Sau khi được điều trị cơ tim giãn, bệnh nhân cần lưu ý:

• Sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý điều chỉnh liều lượng hoặc ngừng thuốc.
• Người bệnh cần kiểm soát trọng lượng của cơ thể ở mức ổn định.
• Nên thường xuyên kiểm tra huyết áp, nếu nhận thấy tăng hoặc giảm bất thường thì cần đến gặp bác sĩ để được kiểm tra kỹ hơn.
• Chế độ ăn có vai trò quan trọng đối với người bệnh cơ tim giãn sau khi điều trị. Bên cạnh ăn đủ 4 nhóm dưỡng chất, người bệnh cũng cần lưu ý tăng cường thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất, chất xơ,… Đồng thời, hạn chế tối đa những thực phẩm nhiều chất béo bão hòa, thực phẩm nhiều muối, đồ uống có chất kích thích,…
• Sau điều trị bệnh cơ tim giãn, bệnh nhân vẫn có thể hoạt động thể lực, tập luyện các môn thể thao nhẹ nhàng, phù hợp với sức khỏe như: đi bộ, đạp xe, yoga, thiền,…
• Nên sắp xếp công việc vừa phải, không để tinh thần bị căng thẳng.
• Đến bệnh viện kiểm tra sức khỏe định kỳ để bác sĩ có thể theo dõi khả năng phục hồi cũng như kịp thời phát hiện ra các bất thường nếu có để xử lý kịp thời. (4)

Để được khám và điều trị bệnh viêm cơ tim hiệu quả, người bệnh nên chọn địa chỉ khám chữa bệnh uy tín, có đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm cùng cơ sở vật chất hiện đại. Hiện nay, Trung tâm Tim mạch – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã điều trị thành công cho nhiều bệnh nhân tim mạch nói chung và bệnh cơ tim giãn nở nói riêng.

Không chỉ quy tụ nhiều chuyên gia hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực tim mạch, Trung tâm còn có đầy đủ các thiết bị tiên tiến, phối hợp liên chuyên khoa trong cùng bệnh viện giúp việc chẩn đoán chính xác và điều trị toàn diện, hiệu quả.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị tại Trung tâm Tim mạch – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:

Thắc mắc bệnh cơ tim giãn có chữa được không đã có lời giải đáp. Ở giai đoạn đầu, bệnh có thể không gây ra bất kỳ triệu chứng nào, nhưng nếu không được phát hiện khiến bệnh tiến triển, cơ hội điều trị sẽ giảm và nguy cơ dẫn đến các biến chứng. Do đó, chúng ta nên chủ động kiểm tra sức khỏe theo định kỳ, đặc biệt là những người có các yếu tố nguy cơ và thăm khám ngay khi có dấu hiệu bất thường. Mỗi người cũng cần xây dựng một lối sống khoa học, ăn uống hợp lý, vận động và nghỉ ngơi điều độ để cải thiện cũng như ngăn ngừa bệnh.