Mặc dù viêm cột sống dính khớp phổ biến ở đàn ông hơn nhưng phụ nữ vẫn có nguy cơ mắc bệnh. Bên cạnh đó, căn bệnh viêm hệ thống mạn tính này còn có mối liên hệ chặt chẽ với yếu tố kháng nguyên hòa hợp mô HLA-B27 nên bệnh viêm cột sống dính khớp có di truyền và ảnh hưởng đến sinh sản không là mối bận tâm của không ít bệnh nhân nữ.
Thông thường, khi có dự định mang thai, phụ nữ sẽ quan tâm đến những vấn đề như các triệu chứng ốm nghén có khó chịu lắm không, nên ăn uống và sinh hoạt như thế nào để con phát triển tốt nhất… Tuy nhiên, nếu phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh viêm cột sống dính khớp, mối bận tâm của họ sẽ còn nhiều hơn thế. (1)
Bài viết sau đây sẽ giúp bệnh nhân giải đáp các vấn đề xoay quanh viêm cột sống dính khớp và việc có con, đồng thời giúp họ lên kế hoạch mang thai an toàn cho cả mẹ và bé.
Viêm cột sống dính khớp là một bệnh viêm hệ thống mạn tính với dấu hiệu đặc trưng là những thương tổn ở khớp cùng chậu, cột sống và một số khớp ngoại, thường là khớp háng và khớp gối. Bệnh có mối liên hệ mật thiết với yếu tố kháng nguyên hòa hợp mô HLA-B27, được tìm thấy ở 80 – 90% bệnh nhân.
Vì HLA-B27 có khả năng di truyền trong gia đình nên nhiều người bệnh lo lắng liệu viêm cột sống dính khớp có ảnh hưởng đến con họ không. Câu trả lời là có thể. Nguyên nhân là do không phải ai có kháng nguyên HLA-B27 di truyền cũng đều mắc bệnh viêm cột sống dính khớp. Thực tế, chỉ khoảng 5 – 20% trẻ nhỏ thừa hưởng HLA-B27 từ bố mẹ phát triển căn bệnh này trong tương lai.
Mặc dù vậy, bố hoặc mẹ được chẩn đoán mắc bệnh vẫn nên đưa con đến bệnh viện để tầm soát viêm cột sống dính khớp nhằm sớm phát hiện bệnh (nếu có), từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.
Một trong những yếu tố quan trọng để thai kỳ diễn ra thuận lợi, đồng thời đảm bảo thai nhi phát triển khỏe mạnh, là sức khỏe của cả bố và mẹ đều phải ở trạng thái tốt nhất. Nhiều chuyên gia cũng khuyến cáo thêm nếu các cặp vợ chồng có một người đang tiếp nhận điều trị viêm cột sống dính khớp, họ nên cân nhắc việc sinh con trong thời gian này.
Nguyên nhân là do một số thuốc điều trị bệnh viêm cột sống dính khớp có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không chỉ ở phụ nữ mà còn bao gồm cả đàn ông. Cụ thể hơn, sulfasalazine thuộc nhóm thuốc DMARDs có tác dụng thuyên giảm các triệu chứng viêm khớp ngoại biên ở người bị viêm cột sống dính khớp hiệu quả. Tuy nhiên, việc dùng thuốc trong thời gian dài lại có nguy cơ gây ra một vài vấn đề ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới
Vì vậy, bệnh nhân nam nên kiểm tra tinh dịch đồ nếu muốn có con khi vẫn đang dùng thuốc để kiểm soát tốt bệnh.
Mặt khác, dù chưa có bằng chứng cụ thể về tỷ lệ thụ thai ở phụ nữ bị ảnh hưởng bởi căn bệnh thấp viêm này. Tuy vậy, bác sĩ khuyến khích những đối tượng này nên đặc biệt cẩn thận khi mang thai vì bệnh có nguy cơ dẫn đến một số vấn đề không mong muốn trong thai kỳ. (2)
Không giống với các dạng viêm khớp khác, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp, bệnh viêm cột sống dính khớp thường không thuyên giảm khi mang thai.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Bệnh học Thấp khớp (Rheumatology) vào tháng 3/2018, hoạt tính bệnh, đặc biệt là dạng bệnh viêm cột sống dính khớp thể cột sống, có xu hướng tăng khi bệnh nhân nữ mang bầu. Trong đó, tam cá nguyệt thứ hai là thời điểm hoạt tính bệnh tăng cao nhất. Đồng thời, khả năng vận động thể chất của bệnh nhân cũng sẽ giảm đi đáng kể và yếu nhất ở giai đoạn tam cá nguyệt thứ ba.
Ngoài ra, tăng hoạt tính bệnh trong thai kỳ còn có thể kéo theo một số vấn đề như:
Mặt khác, mẹ bầu cũng cần lưu ý bệnh viêm cột sống dính khớp không gây sẩy thai, nhưng lại có khả năng làm tăng nguy cơ phát sinh biến chứng thai kỳ. Bên cạnh đó, thai nhi có thể chịu ảnh hưởng từ thuốc điều trị mà mẹ đang sử dụng, đồng thời cần được chăm sóc đặc biệt sau khi chào đời.
Để hỗ trợ các bệnh nhân nữ có thể thực hiện thiên chức làm mẹ, bác sĩ cũng khuyến khích người bệnh nên:
Bệnh nhân viêm cột sống dính khớp cần lưu ý rằng một số thuốc điều trị có thể ảnh hưởng đến thai kỳ và thai nhi, chẳng hạn như:
Để khắc phục tình trạng này, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân ngưng sử dụng methotrexate một thời gian trước khi mang thai để cơ thể lọc hết hoạt chất của thuốc ra khỏi máu. Đối với thuốc NSAIDs, bác sĩ có thể đề xuất sử dụng paracetamol để thay thế.
Theo nhiều chuyên gia, tất cả phụ nữ đều cần lập kế hoạch rõ ràng, cụ thể trước khi mang thai, đặc biệt những người có sức khỏe không ở trạng thái tốt nhất như bệnh nhân viêm cột sống dính khớp. Kế hoạch này nên bao gồm cả ba giai đoạn:
Bệnh nhân nên sớm tham vấn cùng bác sĩ điều trị của mình về kế hoạch này để được cân nhắc, thay đổi phác đồ điều trị phù hợp hơn và tư vấn về thời điểm phù hợp để có con. Ngoài ra, người bệnh cũng cần tìm hiểu về hoạt tính của bệnh trong thai kỳ, đồng thời tìm sẵn người hỗ trợ chăm sóc con sau khi sinh vì ước tính có đến 1/3 bệnh nhân nữ sẽ gặp phải cơn bùng phát của bệnh viêm cột sống dính khớp sau quá trình vượt cạn.
Nếu bệnh nhân nữ có biểu hiện đau lưng hoặc đau vùng chậu, những cơn đau này sẽ có xu hướng trở nặng trong quá trình mang thai do áp lực từ thai nhi. Vì vậy, người bệnh chuẩn bị sẵn một số biện pháp khắc phục an toàn để thuyên giảm tình trạng này. Hãy tìm gặp bác sĩ sản khoa và nội cơ xương khớp để được tư vấn cụ thể hơn về các giải pháp phù hợp với mẹ bầu.
Bên cạnh đó, tuy mẹ bầu vẫn có khả năng sinh thường nhưng cần lưu ý rằng phương pháp giảm đau bằng cách gây tê màng cứng có thể sẽ không được chỉ định cho bệnh nhân viêm cột sống dính khớp. Hãy thảo luận thêm với bác sĩ để xem giải pháp sinh thường hay sinh mổ sẽ tốt cho trường hợp của mình hơn.
Hầu hết phụ nữ mắc căn bệnh thấp viêm này đều có thể sinh con khỏe mạnh. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các triệu chứng viêm cột sống dính khớp rất dễ bùng phát trong những tháng đầu sau khi sinh nên bệnh nhân sẽ cần có sự giúp đỡ trong việc chăm sóc con.
Ngoài ra, hiện nay vẫn chưa có bằng chứng cho thấy viêm cột sống dính khớp làm giảm tiết sữa mẹ nhưng bệnh có thể gây khó khăn trong việc bế con bú. Mặt khác, người bệnh cũng nên lưu ý một số thuốc điều trị có thể ảnh hưởng đến trẻ qua đường bú mẹ. Hãy thảo luận với bác sĩ về những loại thuốc điều trị an toàn đối với phụ nữ đang cho con bú.
Người bệnh cần tái khám đúng hẹn trong suốt quá trình trước, trong và sau khi mang thai để bác sĩ có thể đánh giá tình trạng sức khỏe của mẹ và bé, đồng thời kiểm tra xem liệu có bất kỳ biến chứng nào đang diễn ra hay không để sớm có biện pháp can thiệp hiệu quả.
Xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ dinh dưỡng kết hợp với thói quen hoạt động, nghỉ ngơi phù hợp không chỉ đem lại lợi ích trong việc kiểm soát tốt bệnh viêm cột sống dính khớp mà còn tạo điều kiện cho quá trình mang thai và sinh con diễn ra thuận lợi.
Để được tư vấn và đặt lịch khám các Bệnh lý cơ xương khớp tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Hy vọng qua bài viết trên, bệnh nhân đã có thể tìm thấy câu trả lời cho vấn đề về bệnh viêm cột sống dính khớp có ảnh hưởng đến sinh sản và di truyền hay không, đồng thời hiểu được cần làm gì để có thể mang thai an toàn khi bị bệnh.
