WHO ước tính mỗi năm, bệnh sởi gây ra khoảng 2,6 triệu ca tử vong. Từ khi vắc xin sởi xuất hiện, tỷ lệ biến chứng và tử vong do bệnh sởi đã giảm đáng kể, ngăn ngừa được 57 triệu ca tử vong trong giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2022 cùng nhiều lợi ích về kinh tế, y tế và cơ hội khác. (1)
Bài viết có sự tư vấn Y khoa của BS Nguyễn Như Điền – Quản lý Y khoa vùng 5 – miền Bắc, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.
Vắc xin sởi là sinh phẩm y tế có tính kháng nguyên, cung cấp khả năng phòng ngừa bệnh sởi cho trẻ em và người lớn. Vắc xin sởi được nghiên cứu và điều chế thông qua các thành phần kháng nguyên của virus sởi còn sống, bị giảm độc lực, không còn khả năng gây bệnh nhưng vẫn đảm bảo khả năng gây miễn dịch khi tiêm.
Sau khi tiêm một liều vắc xin sởi, 85% trẻ 9 tháng tuổi và 95% trẻ trên 12 tháng tuổi sẽ hình thành kháng thể bảo vệ khỏi nguy cơ mắc bệnh sởi trong tương lai và khả năng bảo vệ này được kéo dài trong suốt nhiều năm. Vắc xin sởi là một trong những loại vắc xin bắt buộc phải tiêm cho trẻ trong Chương trình tiêm chủng mở rộng (TMCR) ở nước ta hiện nay và nhiều quốc gia khác trên toàn thế giới, chứng tỏ mức độ cần thiết và tầm quan trọng của loại vắc xin này đối với trẻ nhỏ. (2)
Vắc xin sởi là một thành tựu xuất sắc của khoa học y học, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu. Đây không chỉ là một sản phẩm y tế, mà còn là một công cụ chiến lược giúp ngăn chặn sự lây lan của một trong những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất lịch sử loài người.
Từ khi ra đời vào những năm 1960, vắc xin sởi đã góp phần giảm thiểu đáng kể tỷ lệ mắc và tử vong do bệnh sởi, đặc biệt là ở trẻ em – đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Chương trình tiêm chủng mở rộng, nhờ vào vắc xin này, đã thực sự thay đổi cục diện của y tế công cộng, tạo điều kiện cho hàng triệu trẻ em có thể trưởng thành khỏe mạnh.
Vắc xin sởi chứa các thành phần kháng nguyên của virus sởi đã được làm yếu hoặc bất hoạt, gọi là virus sống giảm độc lực, không còn khả năng gây bệnh cho người được tiêm nhưng vẫn đảm bảo khả năng miễn dịch cần thiết khi tiêm.
Khi vắc xin được tiêm vào cơ thể, các thành phần kháng nguyên có trong vắc xin xâm nhập vào cơ thể, kích thích hệ thống miễn dịch nhận diện các thành phần kháng nguyên này là “kẻ lạ mặt đang cố gắng xâm nhập và gây hại cho cơ thể”. Theo đó, hệ thống miễn dịch bắt đầu sản sinh ra các kháng thể đặc hiệu với các thành phần kháng nguyên của vaccine, chống lại virus sởi, tấn công và loại thải các thành phần kháng nguyên đó ra khỏi cơ thể, đồng thời hình thành “ký ức miễn dịch” ghi nhớ lại tất cả quá trình phản ứng miễn dịch vừa diễn ra. Nhờ đó, hệ miễn dịch đã học được và ghi nhớ thành công cách nhận diện và tiêu diệt virus sởi chủ động nếu chẳng may cơ thể tiếp xúc với virus thực sự trong tương lai.
Tiêm vắc xin sởi mang lại nhiều tác dụng quan trọng, chủ yếu nhằm bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng khỏi bệnh sởi và các biến chứng liên quan. Dưới đây là những tác dụng chính của vacxin sởi:
Trên trường quốc tế, việc tiêm vaccine sởi đóng vai trò quan trọng trong các chiến dịch xóa bỏ bệnh sởi, một mục tiêu mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cam kết theo đuổi. Việc giảm mạnh các ca bệnh sởi không chỉ cải thiện sức khỏe cộng đồng mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế bằng cách giảm gánh nặng chi phí y tế và tăng cường khả năng học tập, lao động của thế hệ trẻ.
Một số loại vắc xin sởi phổ biến hiện nay gồm:
Vắc xin MVVAC
Vắc xin MVVAC được nghiên cứu và sản xuất bởi Polyvac – Việt Nam, giúp tạo miễn dịch chủ động phòng bệnh sởi cho trẻ từ 9 tháng tuổi trở lên và người chưa có kháng thể sởi.
Theo lịch tiêm của Chương trình TCMR, vắc xin sởi khuyến cáo tiêm 2 mũi, trong đó:
Đối với tiêm chủng dịch vụ, với mong muốn giúp trẻ phòng được nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm hơn cùng một lúc, nhanh chóng gia tăng hàng rào bảo vệ trẻ trong những năm đầu đời, sau liều tiêm MVVac đầu tiên, khuyến cáo tiêm những liều tiếp theo bằng vacxin sởi phối hợp 3 trong 1 phòng bệnh sởi – quai bị – rubella với lịch tiêm cụ thể như sau:
Đối với vùng có dịch sởi hoặc vùng có nguy cơ cao về bệnh sởi, thực hiện tiêm liều vắc xin thứ nhất cho trẻ từ 6 tháng tuổi và tiêm liều tiếp theo theo khuyến cáo của Chương trình TCMR.
Vắc xin MR (Việt Nam)
Vắc xin MR được nghiên cứu và phát triển bởi Trung tâm nghiên cứu sản xuất vắc xin và sinh phẩm y tế, Bộ Y tế (Việt Nam), được chỉ định tiêm cho trẻ em và cả đối tượng người lớn giúp phòng bệnh Sởi – Rubella. Vắc xin MR hiện chỉ có trong Chương trình TCMR của Quốc gia, để được chủng ngừa, phụ huynh có thể đưa con trẻ đến các trung tâm y tế địa phương gần nhất để được tư vấn và chỉ định phù hợp.
Phác đồ tiêm Vắc xin MR (Việt Nam): Trẻ em từ 12 tháng tuổi trở lên, thanh thiếu niên và người lớn: tiêm theo lịch tiêm của chương trình tiêm chủng mở rộng hoặc chống dịch.
Vắc xin Priorix (Bỉ)
Vắc xin Priorix (Bỉ) được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn hàng đầu thế giới về dược phẩm và chế phẩm sinh học – Glaxosmithkline (GSK) – Bỉ. Vắc xin Priorix được chỉ định tiêm chủng cho trẻ em từ 9 tháng tuổi và người lớn với lịch tiêm như sau:
Trẻ em từ 9 tháng tuổi đến dưới 12 tháng tuổi tại thời điểm tiêm lần đầu tiên (chưa tiêm vắc xin Sởi hay MMR II)
– Phác đồ 3 mũi:
Trẻ em từ 12 tháng tuổi đến dưới 7 tuổi
– Phác đồ 2 mũi:
Trẻ em từ 7 tuổi và người lớn
– Phác đồ 2 mũi:
Khi có dịch: Khuyến cáo tiêm mũi 3, cách mũi 2 tối thiểu 1 tháng.
Vắc xin MMR (Ấn Độ)
Vắc xin MMR được nghiên cứu và phát triển bởi công ty Serum Institute of India Ltd được chỉ định tiêm cho trẻ em từ 12 tháng tuổi đến 10 tuổi giúp phòng bệnh Sởi – Quai bị – Rubella với lịch tiêm 2 mũi như sau:
Vắc xin MMR II (Mỹ)
Vắc xin MMR II (Mỹ) được nghiên cứu và phát triển bởi tập đoàn hàng đầu thế giới Merck Sharp and Dohm – MSD (Mỹ). Vắc xin MMR II được chỉ định dành cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn.
Vắc xin MMR-II cho trẻ từ 12 tháng tuổi – < 7 tuổi (chưa tiêm Sởi đơn hay MMR II) có lịch tiêm 2 mũi:
Vắc xin MMR-II cho trẻ từ 7 tuổi và người lớn có lịch tiêm 2 mũi:
Lịch tiêm khi có dịch sởi: Trẻ nhỏ từ 6 – 12 tháng tuổi.
Các cơ quan y tế địa phương có thể khuyến cáo tiêm chủng vắc xin sởi cho trẻ từ 6 – 12 tháng tuổi trong các trường hợp có dịch. Với lịch tiêm này, trẻ nên tiêm mũi thứ 2 lúc 12 – 15 tháng tuổi và tái chủng lúc 4 – 6 tuổi.
Trẻ em và người lớn cần tiêm từ 2 mũi vắc xin có chứa thành phần chống sởi để hình thành miễn dịch bảo vệ tối ưu khỏi bệnh sởi. Trong Chương trình TCMR, trẻ em cần tiêm ít nhất 2 mũi vắc xin sởi để đạt được miễn dịch tối ưu, trong đó: mũi thứ nhất được tiêm khi trẻ 9 tháng tuổi, mũi thứ hai được tiêm khi trẻ 18 tháng tuổi (Đối với vắc xin sởi đơn MVVac). Đối với tiêm chủng dịch vụ, trẻ cần tiêm từ 2 mũi sởi, tùy thuốc vào độ tuổi bắt đầu tiêm chủng và loại vắc xin. (3)
Bất cứ ai trong độ tuổi khuyến cáo tiêm chủng chưa có miễn dịch với sởi đều cần tiêm vacxin sởi, đặc biệt cần đảm bảo tiêm đầy đủ, đúng lịch và tiêm càng sớm càng tốt. Trong đó, khuyến cáo khẩn trương tiêm sớm, tiêm ưu tiên cho các nhóm người có nguy cơ cao mắc sởi và có nguy có cao gánh chịu các gánh nặng bệnh tật do sởi gây ra, bao gồm:
Vắc xin sởi chống chỉ định với những trường hợp sau:
Tiêm vắc xin sởi là một trong những biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng, đặc biệt là trẻ em. Vắc xin sởi giúp cơ thể sản sinh kháng thể, giúp bảo vệ cơ thể khỏi virus sởi, ngăn ngừa bệnh xảy ra. Vắc xin sởi đã được nghiên cứu kỹ lưỡng và chứng minh là an toàn, hiệu quả. Tiêm phòng giúp cơ thể sản sinh ra kháng thể đặc hiệu, chống lại virus sởi, ngăn ngừa bệnh sởi ngay cả khi tiếp xúc với virus.
Bệnh sởi có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm não, viêm tai giữa, thậm chí tử vong, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người suy giảm miễn dịch và phụ nữ mang thai. Tiêm vắc xin sởi giúp giảm nguy cơ mắc phải các biến chứng này, bảo vệ sức khỏe toàn diện hơn. Việc tiêm phòng sởi đầy đủ, đúng lịch không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn giúp tạo ra miễn dịch cộng đồng, giảm nguy cơ lây lan sởi trong cộng đồng, đặc biệt là cho những người không thể tiêm phòng do các lý do y tế.
Việc tiêm vắc xin sởi đúng lịch, đủ mũi là vô cùng quan trọng để đảm bảo hiệu quả bảo vệ. Vậy khi nào nên tiêm vacxin sởi? Các chuyên gia khuyến cáo, nên tiêm vắc xin sởi càng sớm càng tốt trong độ tuổi khuyến cáo, tốt nhất là tiêm sởi cho trẻ khi đủ 9 tháng tuổi.
Hiệu quả của vắc xin sởi phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm độ tuổi tiêm chủng, loại vắc xin, sức khỏe của người được tiêm, chất lượng vắc xin và kỹ thuật tiêm. Điều quan trọng là phải tuân thủ đúng lịch tiêm chủng và đảm bảo vắc xin được bảo quản đúng cách. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), những trường hợp đã có đáp ứng miễn dịch với sởi sau tiêm vắc xin hoặc sau mắc bệnh thì miễn dịch này là bền vững suốt đời.
Sau khi tiêm vắc xin sởi, có thể gặp một số tác dụng phụ như: (4)
Những phản ứng nhẹ như sốt nhẹ, quấy khóc, khó chịu, chán ăn, bỏ bú, sưng đau tại chỗ tiêm đều là những phản ứng bình thường báo hiệu cơ thể đáp ứng miễn dịch phòng bệnh và sẽ tự hết sau 1 – 2 ngày mà không cần điều trị.
Nếu trẻ có cơ địa quá mẫn hoặc dị ứng với bất cứ thành phần nào trong vắc xin sởi thì phản ứng có thể nghiêm trọng hơn, tuy nhiên là rất hiếm. Các trường hợp này, bố mẹ cần lưu ý khẩn trương đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được theo dõi, điều trị kịp thời, tránh các tình huống không mong muốn có thể xảy ra.
Tại Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC, vắc xin sởi có giá như sau:
Để cập nhật giá tiêm chủng vắc xin sởi mới nhất, Quý Khách hàng có thể gọi tới hotline 028 7102 6595 hoặc liên hệ trực tiếp Fanpage Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn VNVC để được tư vấn chi tiết.
Quý Khách hàng cũng có thể theo dõi Bảng giá tiêm chủng VNVC được niêm yết công khai, cam kết bình ổn giá trên toàn hệ thống, miễn phí khám và nhiều tiện ích tại đây.
Tìm hiểu thêm: Vắc xin sởi giá bao nhiêu tiền? Cập nhật chi phí cho từng loại.
Với hàng trăm trung tâm tiêm chủng trên toàn quốc, VNVC tự hào là địa điểm tiêm vắc xin sởi uy tín, an toàn và chất lượng được đông đảo người dân tin tưởng lựa chọn. Là đối tác chiến lược và toàn diện của nhiều hãng vắc xin lớn, VNVC có quyền nhập khẩu trực tiếp, số lượng lớn vắc xin sởi và nhiều loại vắc xin quan trọng khác cho trẻ em và người lớn, kể cả những loại vắc xin quan trọng, vắc xin thường xuyên khan hiếm.
VNVC sở hữu hệ thống dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt GSP tiêu chuẩn Quốc tế, hệ thống 4 kho lạnh tổng lớn, hàng trăm kho lạnh tại mỗi trung tâm trên toàn quốc, hệ thống dàn xe lạnh vận chuyển vắc xin cùng hệ thống tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng tại mỗi phòng tiêm, có khả năng lưu trữ và bảo quản lên đến 400 triệu liều vắc xin ở cùng một thời điểm, đảm bảo nhiệt độ bảo quản từ 2 – 8 độ C theo đúng quy định nghiêm ngặt của nhà sản xuất.
VNVC sở hữu đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm và thường xuyên được đào tạo kỹ năng chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ, kỹ năng tiêm nhẹ nhàng, êm ái, 100% có chứng chỉ tiêm chủng an toàn. VNVC cam kết luôn bình ổn giá vắc xin, không tăng giá bất thường kể cả trong thời điểm vắc xin khan hiếm nhất.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, vắc xin sởi là lá chắn vững chắc bảo vệ trẻ em và người lớn trước bệnh sởi và các biến chứng nguy hiểm của bệnh. Khi được tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch, cơ thể sẽ sản sinh ra kháng thể giúp chống lại virus sởi, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh viêm phổi, viêm não và các biến chứng khác. Ngoài ra, việc tiêm phòng còn góp phần tạo ra miễn dịch cộng đồng, bảo vệ những người có hệ miễn dịch yếu.
