Nếu chăm sóc sẹo mổ bướu cổ không đúng cách, người bệnh dễ bị nhiễm trùng vết mổ, sẹo lồi, ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ, nhất là phụ nữ. Dưới đây là những cách chăm sóc giúp vết thương sau mổ bướu cổ nhanh lành, hạn chế sẹo lồi.
Có ba loại bướu cổ: bướu cổ ác tính, bướu cổ lành tính và bướu độc (cường giáp).
Với bướu cổ ác tính, mổ là lựa chọn đầu tiên. Ngay khi xác định bướu cổ ác tính, bác sĩ theo dõi diễn tiến bệnh và chỉ định mổ vào thời gian phù hợp.
Với bướu cổ lành tính, trong quá trình mổ, những trường hợp bướu lớn chèn ép đường thở khiến quá trình gây mê khó khăn và phẫu thuật tiềm ẩn rủi ro: hạ canxi máu tạm thời hoặc vĩnh viễn do tổn thương tuyến cận giáp, mất nhiều máu, ảnh hưởng đến dây thanh quản khiến người bệnh khàn giọng, câm, sẹo trước cổ… bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường sẽ chỉ định phẫu thuật tuyến giáp sau khi thực hiện các phương pháp điều trị nội khoa (dùng thuốc), uống i-ốt phóng xạ nhưng không hiệu quả, bác sĩ sẽ chỉ định mổ. Cụ thể:
Mổ bướu cổ là kỹ thuật khó, cơ sở phẫu thuật cần trang thiết bị hiện đại, bác sĩ phẫu thuật và bác sĩ gây mê có tay nghề cao, nhiều kinh nghiệm. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM được trang bị thiết bị máy móc hiện đại cùng bác sĩ giỏi, giàu kinh nghiệm, tay nghề cao… giúp người bệnh an tâm, tin tưởng khi đến khám, điều trị.
Sau mổ bướu cổ, người bệnh có thể bị tổn thương tuyến cận giáp, mất nhiều máu, khàn giọng, câm… và nguy cơ để lại sẹo trước cổ. Sẹo trước cổ nếu không được chăm sóc, vệ sinh đúng cách dễ nhiễm trùng, lâu lành, để lại sẹo lồi gây mất tự tin khi giao tiếp.
Trong quá trình mổ bướu cổ, bác sĩ đặt ống dẫn lưu ở vết mổ và gỡ ra sau 24 giờ. Bác sĩ khâu vết mổ bằng chỉ tự tiêu trong 10 -30 ngày không cần cắt chỉ khi vết thương lành. Một số cơ sở còn dùng chỉ không tự tiêu nên người bệnh phải đến cơ sở y tế để tháo chỉ. (1)
Sau mổ bướu cổ, người bệnh cần 1-2 tuần để vết mổ “khép miệng” và 12–18 tháng để lành hẳn. Khoảng 9-10 tháng đầu, lớp da non có màu hồng nhạt, nổi gồ ghề trên bề mặt da. Sau đó, vết sẹo có thể to lên theo thời gian ngay cả khi đã “đóng miệng”, dẫn đến sẹo lồi.
Người bệnh có thể thoa kem dưỡng ẩm, thuốc bôi trị sẹo để da mềm mại, giảm nguy cơ để lại sẹo lồi. Nhưng chỉ nên dùng sau 2 tuần từ khi phẫu thuật với các sản phẩm dịu nhẹ: lô hội, vitamin E…
Ngoài ra, để tránh sẹo lồi, người bệnh có thể massge vết thương nhẹ nhàng mỗi ngày trong ít nhất 2 tháng. Theo đó, người bệnh thoa một ít dầu vitamin E hoặc kem trị sẹo lên da. Dùng các đầu ngón tay xoa nhẹ nhàng theo vòng tròn. lực áp nhẹ nhàng da từ quá trình xoa bóp làm mềm các mô xơ và có thể làm phẳng sẹo.
Sau 12-18 tháng, sẹo mổ bướu cổ vẫn còn hồng và nổi trên bề mặt da, người bệnh có thể được can thiệp bằng tia laser để cải thiện. Mạch máu trong vết sẹo hấp thụ ánh sáng laser nên bị vỡ khiến vùng da từ hồng hào trở nên bầm tím. Trong 2-3 tuần sau đó, tình trạng sẫm màu và gồ ghề sẽ mờ dần.
Vết mổ tuyến giáp thường nhanh chóng lành lặn nhưng có thể để lại sẹo nếu không được chăm sóc đúng cách. Dưới đây là những điều cần làm sau khi phẫu thuật tuyến giáp để vết mổ lành lặn, giảm thiểu sẹo lồi. (2)
Hậu phẫu, người bệnh cần giữ vết thương khô ráo, sạch sẽ. Đến khi bác sĩ tháo chỉ khâu và vết mổ “khép miệng” thì rửa nhẹ vết mổ bằng nước, xà phòng có độ PH thấp hơn 7. Không nên chà vào vết mổ gây kích ứng, thậm chí làm hở vết thương. Sau đó, dùng khăn sạch lau khô vết thương rồi băng kín trong vòng 10 ngày. Người bệnh nên đến cơ sở y tế, bệnh viện để nhân viên y tế tháo băng sau khi bác sĩ kiểm tra.
Người bệnh có thể tắm vào sau ngày phẫu thuật nhưng hạn chế nước dính vào vết mổ. Tuyệt đối không ngâm vết thương trong nước (bơi lội, tắm vòi sen, bồn tắm…) ít nhất 2 tuần.
Sau mổ, bác sĩ dùng miếng gạc nhỏ che vết thương, tránh nhiễm trùng. Vào các ngày tiếp theo, người bệnh nên nhẹ nhàng gỡ miếng gạc cũ, thay vào miếng mới một lần mỗi ngày để vết thương sạch sẽ, khô ráo. Nếu miếng gạc dính vào da, vết thương, hãy cho một ít oxy già hoặc nước muối sinh lý để làm ẩm, giúp tháo gạc dễ dàng hơn. Dùng bông gòn thấm nước oxy già, nước muối sinh lý làm sạch vết thương trước khi áp vào miếng gạc mới.
Nhiễm trùng tại vị trí phẫu thuật tuyến giáp hiếm khi xảy ra. Tuy nhiên, người bệnh cần quan sát các dấu hiệu nhiễm trùng để kịp thời đến bệnh viện khám kịp thời: vết thương đỏ, nóng (có cảm giác ấm khi chạm vào), sưng, bung chỉ, rỉ dịch, sốt từ 38 độ trở lên, có mủ, tăng tiết dịch… Nếu các tình trạng trên xảy ra, người bệnh nên đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra vết mổ, điều chỉnh thuốc.
Người hút thuốc lá có nguy cơ biến chứng sau phẫu thuật so với người không hút thuốc. Thuốc lá chứa nicotine và carbon monoxide làm giảm nồng độ oxy trong máu, suy giảm chức năng tim, phổi và suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến vết thương dễ nhiễm trùng, lâu lành. (3)
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe, đặc biệt là người vừa trải qua cuộc phẫu thuật. Người bệnh nên ăn uống đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng: tinh bột (cơm, bún, phở…), đạm (thịt heo, thịt gà…), chất xơ (rau cải, bầu, bí…), vitamin và khoáng chất (xoài, ổi, mận…). Ngoài ra, người bệnh tuyến giáp không nên ăn bắp cải, cần tây… vì các loại rau này chứa nhiều i-ốt, không tốt cho sức khỏe người bệnh tuyến giáp.
Sau khi lành lặn, vùng da tại vết mổ nhạy cảm hơn với bức xạ tia cực tím, dễ bị tổn nóng rát, cháy sạm. Người bệnh nên hạn chế cho vùng da này tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Khi ra ngoài, nên bôi kem chống nắng và che chắn cẩn thận để vết mổ không bị rám nắng.
Sau khi hết tác dụng của thuốc mê, người bệnh sẽ trải qua các cơn đau, có thể đau ít hay nhiều tùy vào từng cuộc phẫu thuật. Do đó, cần uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ (vitamin D, canxi , thuốc điều trị tuyến giáp…) sau mổ và cả khi xuất viện.
Khi hết tác dụng của thuốc, người bệnh có thể đau trở lại nhưng không thể tiếp tục dùng thuốc vì chưa đến giờ uống cữ tiếp theo. Lúc này, người bệnh có thể dùng gạc hoặc khăn, nhúng vào nước đá lạnh, vắt nhẹ rồi chườm lên vết thương.
Sau phẫu thuật, người bệnh có thể bị khàn tiếng nhẹ hoặc khó chịu khi nuốt trong vài ngày đầu. Cần hạn chế nâng vật nặng hoặc làm việc quá sức. Khi đi ngủ, cần kê cao gối để tạo thư thế thoải mái.
Ngoài chăm sóc sẹo, dự trù tình huống nhiễm trùng, người bệnh cũng cần lưu tâm đến các biến chứng có thể xảy ra sau khi mổ u tuyến giáp: (4)
Trường hợp bị khàn giọng vĩnh viễn (hiếm khi xảy ra), bác sĩ khoa Tai Mũi Họng sẽ xác định vấn đề cụ thể và thực hiện các thủ thuật khác nhau để cải thiện chất lượng giọng nói.
Do đó, sau khi mổ bướu cổ, người bệnh nên vệ sinh vết thương sạch sẽ, tránh nhiễm trùng và uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Khi có dấu hiệu bất thường: cổ sưng to, giọng nói the thé, chuột rút, tê tay, chân… người bệnh nên đi khám bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường và được bác sĩ khoa Da liễu chăm sóc vết sẹo để được khám và điều trị kịp thời.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Sẹo mổ bướu cổ nếu chăm sóc đúng cách dễ để lại sẹo lồi, ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ. Do đó, người bệnh sau khi mổ bướu cổ nên thực hiện theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, theo dõi dấu hiệu nhiễm trùng. Khi vết thương “khép miệng”, nên tránh ánh nắng trực tiếp, nếu ra ngoài phải thoa kem chống nắng để lớp da không bị sạm. Đồng thời, nên massge liên tục trong 2 tháng để hạn chế sẹo lồi. Khi có dấu hiệu bất thường, nên đi khám với bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường để được phát hiện sớm vấn đề và điều trị kịp thời.