Phục hồi chức năng là chuyên khoa chuyên về khám, đánh giá và hồi phục tối đa chức năng cơ thể đã suy yếu hoặc khuyết tật của người bệnh. Không chỉ nằm trong hình thức vận động trị liệu, phục hồi chức năng gồm các phương pháp khác như hoạt động trị liệu, ngôn ngữ trị liệu, dụng cụ chỉnh hình, trợ giúp hồi phục chức năng, các dịch vụ xã hội.
Phục hồi chức năng là một lĩnh vực quan trọng trong y khoa, giúp cho người bệnh hồi phục lại tối đa chức năng cơ thể thông qua các biện pháp luyện tập, thay đổi môi trường.
Mục đích chính của phương pháp này là làm giảm tối đa tác động của giảm chức năng và tàn tật, từ đó, giúp người bệnh hội nhập hoặc tái hội nhập với xã hội. Những chức năng này có thể thuộc về chức năng thể chất hoặc tâm thần (khả năng nhận thức, tư duy,…). (1)
Việc suy giảm hoặc mất đi chức năng đến từ các nguyên nhân như: tai nạn, dị tật bẩm sinh, hậu quả của các bệnh lý nặng,… Mỗi trường hợp bệnh sẽ phù hợp với một hình thức phục hồi khác nhau. Nhưng mục tiêu điều trị là hồi phục sức khỏe tối đa cho người bệnh, giúp họ lấy lại được khả năng tự hoạt động.
Những ví dụ cho thấy vai trò của phục hồi chức năng là: (2)
Ngoài ra, phương pháp trị liệu này cũng giúp người bệnh:
Với những lý do trên, phục hồi chức năng là một lĩnh vực mang tính cộng đồng cao, giúp người bệnh có những cơ hội bình đẳng, tham gia vào các hoạt động xã hội. Đồng thời, góp phần tăng cao ý thức phòng ngừa, đồng thời giảm thiểu tỷ lệ tàn tật.
Tại Việt Nam, lĩnh vực này cũng được chú trọng và phát triển. Tại hội nghị Triển khai Chương trình phát triển hệ thống Phục hồi chức năng giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2050, diễn ra vào tháng 5 năm 2023, Thứ trưởng Bộ Y tế, GS. TS. Trần Văn Thuấn khẳng định đẩy mạnh phục hồi chức năng, liên tục duy trì và phát triển mạng lưới cho phù hợp với quy hoạch hệ thống y tế để nâng cao sức khỏe người dân và góp phần phát triển xã hội bền vững.
Hồi phục chức năng là một phần quan trọng trong chấn thương chỉnh hình, giúp ích cho quá trình điều trị và phục hồi của bệnh nhân.
Sau một phẫu thuật chỉnh hình, người bệnh thường phải đối mặt với vấn đề sức khỏe lớn là mất cơ bắp. Một người trưởng thành bình thường sẽ mất 8% cơ bắp sau 1 năm. Tuy nhiên, người bệnh nằm viện có thể mất cơ bắp lên đến 17% sau 10 ngày. Điều này nói lên tầm quan trọng của của phương pháp điều trị này trong chấn thương chỉnh hình.
Ngoài việc hỗ trợ người bệnh thuyên giảm các tổn thương hậu phẫu và cải thiện khả năng hoạt động, phục hồi chức năng giúp người bệnh giữ được lượng cơ bắp sau thời gian nằm viện. Từ đó, rút ngắn thời gian hồi phục, người bệnh có thể nhanh chóng quay trở lại cuộc sống ngày thường, tự thực hiện các hoạt động đi lại mà không cần trợ giúp.
Một số hình thức phục hồi lại khả năng vận động trong chấn thương chỉnh hình gồm: (3)
Phục hồi chức năng được chỉ định cho những người bệnh có các cơ quan, bộ phận cơ thể bị suy yếu chức năng hoặc tổn hại sau tai nạn, dẫn đến mất tạm thời khả năng tự hoạt động, sinh hoạt hằng ngày.
Những đối tượng phổ biến cần thực hiện bao gồm:
Một lưu ý, người tàn tật, mất hoàn toàn khả năng cơ thể (như người bị liệt do tai nạn…) cũng cần thực hiện phục hồi chức năng. Ở những trường hợp này, phục hồi chức năng giúp tránh mất cơ ở những vị trí không hoạt động. Về lâu dài, giảm thiểu tối đa được biến chứng teo cơ thường thấy.
Là hình thức người bệnh đi đến trung tâm, bệnh viện để thực hiện liệu trình phục hồi chức năng. Đảm bảo quá trình điều trị phục hồi chức năng đầy đủ, chuyên sâu với mọi máy móc và trang thiết bị tại trung tâm trị liệu.
Nhược điểm của phục hồi tại viện là người bệnh sẽ phải đi đến nơi trung tâm/bệnh viện. Gây khó khăn cho người bệnh ở xa trung tâm/bệnh viện có phòng phục hồi chức năng; hạn chế khả năng hòa nhập cộng cồng của người bệnh.
Phục hồi ngoại viện là hình thức mà các chuyên viên sẽ đến nơi ở của người bệnh, cùng với các máy móc, thiết bị chuyên dụng để thực hiện quá trình trị liệu.
Phương pháp này phù hợp với người tàn tật, khó khăn trong di chuyển đường xa. Tuy nhiên, việc di chuyển các máy móc thiết bị sẽ có những hạn chế nhất định do máy móc cồng kềnh, quá lớn; buộc các chuyên viên sẽ áp dụng phương pháp khác thay thế. Đây cũng chính là một nhược điểm cần cân nhắc của hình thức phục hồi ngoại viện.
Người tàn tật được phát hiện và phục hồi chức năng tại cộng đồng theo kỹ thuật thích nghi. Cán bộ phục hồi chức năng sẽ giám sát và hướng dẫn người tàn tật, cùng người thân và kỹ thuật viên.
Hình thức phục hồi cộng đồng được đánh giá chất lượng phù với người bệnh vì đáp ứng được các nhu cầu cơ bản như: hội nhập xã hội, vui chơi, học hành, lao động sản suất, gia tăng thu nhập,…
Ngoài ra, phục hồi chức năng trong cộng đồng cũng là hình thức có mức chi phí hợp lý nhất. Do vậy, phương pháp này thường được ưu tiên áp dụng cho người tàn tật để quá trình phục hồi đạt được hiệu quả cao.
Vật lý trị liệu là một phương pháp điều trị nội khoa và hoàn toàn không xâm lấn. Được áp dụng điều trị đa dạng bệnh lý, nhưng phổ biến nhất là các bệnh lý về cơ xương khớp. Hầu hết hình thức vật lý trị liệu đều được áp dụng kết hợp với các hình thức điều trị khác để nâng cao hiệu quả điều trị. (4)
Có 2 dạng vật lý trị liệu: Vận động trị liệu và tác nhân vật lý. Bác sĩ sẽ tùy thuộc và bệnh lý, mục tiêu điều trị và sức khỏe chung của người bệnh để chỉ định hình thức phù hợp.
Tâm lý trị liệu là phương pháp dùng để chẩn đoán vấn đề về sức khỏe tâm thần của người bệnh, từ đó xác định mục tiêu điều trị và thay đổi cảm xúc, suy nghĩ hoặc hành vi của người bệnh.
Phương pháp này được áp dụng cho những người gặp vấn đề sức khỏe không lý giải được bằng thế chất như: rối loạn giấc ngủ, rối loạn ăn uống, năng lượng thấp, khó kiểm soát cảm xúc… kéo theo những hệ lụy sức khỏe tổng thể.
Hoạt động trị liệu là phương pháp phục hồi chức năng tập trung vào cải thiện sự phối hợp vận động giữa các nhóm cơ và khớp. Mục tiêu cuối cùng của phương pháp này là tập trung phục hồi các chức năng sinh hoạt hằng ngày, giúp người bệnh có thể độc lập trong cuộc sống mà không cần nhờ đến sự trợ giúp của người khác.
Ngôn ngữ trị liệu hay còn gọi là liệu pháp ngôn ngữ là phương pháp phục hồi chức năng cho người gặp các vấn đề trong phát âm và giao tiếp. Những đối tượng được áp dụng liệu pháp này gồm: người đã phẫu thuật cắt thanh quản, người bị đột quỵ, người bệnh thất ngôn…
Một số vấn đề sức khỏe cần được phục hồi chức năng bằng ngôn ngữ trị liệu là:
Phục hồi chức năng không chỉ dành cho người tàn tật, người suy giảm chức năng cơ thể vĩnh viễn mà còn được áp dụng cho người bị hạn chế vận động tạm thời hoặc lâu dài do tai nạn, hậu phẫu hoặc ảnh hưởng từ các bệnh lý khác.
Phục hồi chức năng cũng không hồi phục hoàn toàn khả năng hoạt động của bộ phận bị suy yếu nhưng có thể giúp người bệnh cải thiện được tốt nhất khả năng còn lại, hạn chế tình trạng bệnh trở nên xấu hơn. Từ đó, người tàn tật có thể chủ động sinh hoạt trong cuộc sống bình thường, nâng cao chất lượng cuộc sống hiệu quả.
Nhận thấy vật lý trị liệu – phục hồi chức năng là rất quan trọng trong phòng ngừa, chăm sóc, điều trị bệnh lý và nâng cao sức khỏe, nên Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã đầu tư các trang thiết bị vật lý trị liệu hiện đại, đa dạng máy móc cùng với đội ngũ kỹ chuyên gia, điều dưỡng và kỹ thuật viên chuyên nghiệp, tận tâm.
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có dịch vụ vật lý trị liệu – phục hồi chức năng cho các nhóm bệnh lý:
Vật lý trị liệu – phục hồi chức năng là một lĩnh vực quan trọng trong y khoa, được áp dụng cho mọi đối tượng, trong đó có người tàn tật hoặc người bị suy yếu khả năng vận động một số bộ phận cơ thể tạm thời.
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; BS.CKII Nguyễn Xuân Thắng; ThS Trần Văn Dần; BS.CKI Đỗ Thị Hồng Ánh; BS.CKI Đào Văn Hoàn; BS.CKI, Lê Văn Tâm; BS Đặng Ngọc Minh Thùy; BS.CKI Huỳnh Hoàng Anh; BS Trịnh Thị Ngọc Lan; BS Nguyễn Đỗ Vũ; BS.CKI Cát Hồng Hà; BS Mai Thị Chi Mai; BS.CKI Trần Thị Thu Hương; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, ThS.BS Nguyễn Quang Tôn Quyền; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.
Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…
BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Phục hồi chức năng không chỉ giúp người bệnh phòng ngừa, hạn chế được những hệ lụy sức khỏe có thể xảy ra khi cơ thể bị giảm chức năng hoạt động mà còn giúp người khỏe mạnh duy trì và nâng cao được sức khỏe, giúp người tàn tật hòa nhập với cộng đồng, chủ động trong cuộc sống hàng ngày mà không cần sự trợ giúp của người khác. Người bệnh cần đến những trung tâm y tế hoặc bệnh viện uy tín để được thăm khám và nhận được chỉ định vật lý trị liệu – phục hồi chức năng phù hợp với bệnh lý và thể trạng.