Mụn đầu đen thường gặp ở nhiều người nhưng thường gặp nhất ở thanh thiếu niên do sự thay đổi nội tiết tố. Tuy nhiên, 10% – 20% người ở tuổi trưởng thành vẫn tiếp tục bị mụn đầu đen hoặc lần đầu bị mụn đầu đen. Bài viết dưới đây chia sẻ về mụn đầu đen là gì, nguyên nhân và các vị trí mụn đầu đen thường gặp.
Mụn đầu đen là loại mụn trứng cá mở, có sự thông thương giữa nhân mụn với môi trường bên ngoài do lỗ chân lông hở. Các tế bào chết, chất bã nhờn của mụn trứng cá sẽ phản ứng với oxy trong không khí (chất bã bị oxy hóa), chuyển sang màu đen, tạo thành mụn đầu đen có thể nhìn thấy trên bề mặt da. (1)
Mụn đầu đen thường xuất hiện nhiều ở các vị trí có nhiều tuyến nhờn như: mũi, trán, cằm, má, cổ, lưng, ngực, đôi khi xuất hiện trên mông, đùi, tai, nách. (2)
Các tuyến dầu nhờn tiết ra chất nhờn (chất bôi trơn nhờn) giúp giữ bảo vệ da, chống khô da, duy trì độ ẩm và độ đàn hồi da.
Tuy nhiên, khi cơ thể có hiện tượng tăng tiết bã nhờn, chất bã sẽ tích tụ ở nang lông gây ra nhân mụn trứng cá, khi vùng da xung quanh lỗ chân lông bị hở ra, không khí lọt vào nhân mụn bị oxy hóa sẽ chuyển sang màu đen.
Có nhiều nguyên nhân gây ra mụn đầu đen bao gồm: (3)
Bã nhờn là chất dầu do các tuyến bã nhờn sản xuất, trộn với các phân tử chất béo (lipid) để tạo thành lớp phủ bảo vệ trên bề mặt da, bảo vệ da khỏi các mầm bệnh gây hại như: vi khuẩn, nấm.
Tuy nhiên, việc sản xuất quá nhiều bã nhờn gây tình trạng da nhờn, lỗ chân lông to hơn, da bóng nhờn. Bã nhờn dư thừa kết hợp với các tế bào da chết có thể tạo thành một nốt bên trong lỗ chân lông dẫn đến mụn đầu đen, gây viêm nhiễm do vi khuẩn tích tụ. Nếu lỗ chân lông bị tắc vỡ ra, vi khuẩn sẽ xâm nhập sang các mô lân cận tạo thành mụn mới.
Chế độ ăn uống không lành mạnh cũng có thể ảnh hưởng đến mụn đầu đen. Các sản phẩm từ sữa hoặc các thực phẩm nhiều đường cũng góp phần gây ra mụn đầu đen.
Nước giữ cho làn da ngậm nước, hỗ trợ chức năng miễn dịch, điều chỉnh lượng đường trong máu, thúc đẩy quá trình giải độc tự nhiên cho cơ thể, hỗ trợ sức khỏe của làn da, giúp ngăn lỗ chân lông bị tắc. Nếu uống ít nước sẽ tăng nguy cơ nổi mụn, nên việc bổ sung đầy đủ nước cho cơ thể mỗi ngày sẽ giúp cải thiện tình trạng mụn đầu đen trên da.
Mụn trứng cá có thể xuất hiện khi chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi không hợp lý như: (4)
Do đó, người bệnh cần thay đổi lối sống lành mạnh hơn, có chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý để giảm bớt mụn đầu đen.
Nếu người bệnh lạm dụng thuốc khuyến khích sự thay đổi tế bào da nhanh chóng hoặc sử dụng một số loại thuốc steroid như: corticosteroid sẽ làm tăng nguy cơ nổi mụn đầu đen.
Khi da sản xuất quá nhiều dầu sẽ trộn lẫn với da chết gây tắc nghẽn khiến lỗ chân lông to ra. Dù lỗ chân lông mở rộng hơn để “giải quyết” tình trạng tắc nghẽn nhưng chất bã nhờn vẫn có thể kẹt lại trong lỗ chân lông do vướng phải da chết. Khi dầu, da chết ở cuối lỗ chân lông bị tắc sẽ tiếp xúc với không khí và bị oxy hóa, tạo thành mụn đầu đen.
Tuổi tác, sự thay đổi nội tiết tố là yếu tố quan trọng gây mụn đầu đen. Mụn đầu đen có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất ở tuổi dậy thì do sự thay đổi nồng độ hormone làm tăng sản xuất bã nhờn.
Androgen, hormone sinh dục nam, kích hoạt tiết nhiều bã nhờn hơn, tốc độ luân chuyển tế bào da cao hơn trong tuổi dậy thì. Nam và nữ đều trải qua mức độ androgen cao hơn trong giai đoạn này.
Sự thay đổi nội tiết tố liên quan đến kinh nguyệt, mang thai, sử dụng thuốc tránh thai ở phụ nữ cũng có thể gây mụn đầu đen. Ngoài ra, nếu cơ thể sản xuất quá nhiều tế bào da cũng dẫn đến nguy cơ gây mụn đầu đen.
Mụn đầu đen là triệu chứng của mụn trứng cá, nhưng do lỗ chân lông mở nên tổn thương nhỏ, không viêm (không bị nhiễm trùng, không gây đau). Mụn đầu đen có kết cấu nổi lên nhưng phẳng hơn mụn bọc, nốt mụn sẫm màu.
Mụn đầu đen không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất nhưng ảnh hưởng đến tâm lý khiến người bệnh không tự tin.
Không nên tự nặn mụn đầu đen bằng tay vì không thể loại bỏ toàn bộ mụn đầu đen, thậm chí việc tự nặn mụn có thể đẩy mụn đầu đen vào sâu hơn trong da, làm cho vi khuẩn hoặc đẩy nhiều dầu vào lỗ mụn đầu đen. Việc nặn mụn đầu đen sẽ làm mụn to hơn hoặc lan rộng, thậm chí kích ứng làm da tổn thương gây viêm đau, để lại sẹo.
Người bệnh nên đến các cơ sở chuyên khoa để lấy các nhân mụn đầu đen (chuyên khoa da liễu hoặc thẫm mỹ), nhân viên y tế sẽ có các thiết bị chuyên dùng để lấy nhân mụn đầu đen, phòng ngừa nhân mụn tái phát.
Người bệnh có thể gặp bác sĩ da liễu ngay khi nhận thấy mụn đầu đen để bắt đầu điều trị, nhanh chóng loại bỏ mụn. Nếu mụn đầu đen ở gần bề mặt da sẽ có nhiều khả năng tự biến mất. Tuy nhiên, một số mụn đầu đen nằm sâu trong da sẽ ít có khả năng tự biến mất. Bạn cần đến bác sĩ da liễu để loại bỏ mụn.
Mụn đầu đen được điều trị với các biện pháp sau:
Nếu người bệnh đã thử các sản phẩm trị mụn không kê đơn trong vài tuần mà không đỡ, cần gặp bác sĩ da liễu để được hướng dẫn các loại thuốc kê đơn để cải thiện và kiểm soát mụn, tránh để lại sẹo, hoặc làm mờ sẹo, giảm tổn thương khác cho da. Thuốc trị mụn hoạt động bằng cách giảm sản xuất bã nhờn, giảm sưng hoặc điều trị nhiễm trùng.
3. Thuốc bôi
Một số phương pháp ngăn mụn đầu đen, mọi người cần lưu ý để bảo vệ da luôn khỏe như:
Chuyên khoa Da liễu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cung cấp những dịch vụ cao cấp trong khám, chẩn đoán, tư vấn, điều trị chuyên sâu các loại mụn như: mụn đầu đen, mụn trứng cá, mụn mủ, mụn cám, mụn bọc… và các bệnh về da khác. Với đội ngũ giáo sư, bác sĩ, nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, người bệnh khi đến khám tại khoa Da liễu, BVĐK Tâm Anh sẽ được tư vấn cụ thể, điều trị hiệu quả để làn da được phục hồi, khỏe mạnh hơn.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Chuyên khoa Da liễu Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể đặt hẹn trực tuyến qua các cách sau đây:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Mụn đầu đen nếu được phát hiện, điều trị sớm sẽ có thể rút ngắn thời gian điều trị. Do đó, khi thấy da xuất hiện mụn đầu đen, người bệnh cần đến bác sĩ da liễu để khám, điều trị sớm. Tùy thuộc vào độ tuổi, mức độ nghiêm trọng của mụn đầu đen, bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị thích hợp.
