Đau lưng khi nằm ngửa: Nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và phòng ngửa

Tình trạng đau lưng khi nằm ngửa làm nhiều người bị khó ngủ, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống. Vì thế, người bệnh nên sớm đi thăm khám để xác định nguyên nhân để có hướng điều trị thích hợp. Vì đây có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nguy hiểm.

Đau lưng khi nằm ngửa là gì?

Đau lưng khi nằm ngửa là tình trạng phổ biến trong cuộc sống hàng ngày, xảy ra ở cả những người trẻ tuổi. Cảm giác đau có thể không thuyên giảm ngay cả khi người bệnh đã thay đổi tư thế. Các cơn đau xuất hiện đột ngột hoặc từ từ, kéo dài dai dẳng hoặc chỉ thoáng qua. Một số trường hợp có thể bị cứng cơ, ảnh hưởng lớn đến tầm vận động. (1)

Nguyên nhân nằm ngửa bị đau lưng

1. Căng cơ

Căng cứng cơ thường là hậu quả của việc hoạt động thể chất quá mức hoặc chấn thương thể dục thể thao hoặc mang vác vật nặng sai tư thế. Cơn đau không quá nguy hiểm nhưng có thể ảnh hưởng tới sinh hoạt hằng ngày của bạn trong thời gian ngắn. Ngoài cảm giác đau nhức ở lưng, người bệnh căng cứng cơ có thể xuất hiện các triệu chứng khác như bầm tím hoặc đổi màu da ở khu vực bị ảnh hưởng, chuột rút, gặp nhiều khó khăn khi đi lại…

2. Viêm cột sống dính khớp

Đau lưng khi nằm ngửa là dấu hiệu thường gặp của bệnh viêm cột sống dính khớp. Một số triệu chứng đi kèm mà người bệnh có thể gặp phải là cứng khớp vào buổi sáng, mệt mỏi, sốt nhẹ, sút cân…

Khi bệnh khởi phát, người bệnh sẽ bị đau nhức ở khu vực thắt lưng và xương chậu. Cơn đau trở nặng về đêm, ảnh hưởng lớn tới chất lượng giấc ngủ, lâu dài có thể gây suy nhược cơ thể. Nếu trì hoãn điều trị, bạn có thể đối mặt với nguy cơ tàn tật rất cao.

3. Khối u cột sống

Dù không phổ biến, tình trạng nằm ngửa bị đau lưng có thể liên quan tới những khối u ở cột sống. Khi nằm, áp lực có thể tác động đến khối u, khiến triệu chứng bệnh nghiêm trọng hơn. Khối u cột sống có 2 loại gồm:

• Khối u nguyên phát: Khối u phát triển từ cột sống (trong xương, đĩa đệm, dây thần kinh, các cấu trúc khác của cột sống). Những khối u nguyên phát thường không phải ung thư. Tuy nhiên, u xương và đa u tủy là những khối u cột sống nguyên phát nghiêm trọng, cần được điều trị sớm.
• Khối u thứ phát: Khối u di căn tới cột sống từ những cấu trúc khác trong cơ thể. Khối u thường di căn từ ung thư vú, phổi, tuyến tiền liệt tới cột sống, gây ra tình trạng đau nhức lưng cho người bệnh.

4. Thoái hóa đĩa đệm

Đây là tình trạng đĩa đệm cột sống bị thoái hóa, chức năng dần suy giảm. Bệnh có thể xảy ở một hay nhiều đĩa đệm cùng một lúc. Thoái hóa đĩa đệm khiến những đốt sống dễ ma sát với nhau khi vận động, gây ra các cơn đau nhức khó chịu. Thông thường, cơn đau khởi phát từ vùng lưng dưới rồi lan tới mông và chân. Cơn đau nặng hơn khi người bệnh vận động, nằm hay uốn cong cơ thể.

5. Hẹp ống sống

Đây là tình trạng ống sống bị thu hẹp, gây chèn ép lên tủy sống và/hoặc các rễ thần kinh. Bệnh thường xảy ra ở những người trên 50 tuổi. Triệu chứng bệnh đa dạng, thường phụ thuộc vào vị trí đoạn ống sống bị hẹp và mức độ độ hẹp mà có biểu hiện khác nhau như đau lưng, tê vai, mỏi cổ, đau dây thần kinh hông to…

6. Đau thần kinh tọa

Dây thần kinh tọa đi từ vùng dưới thắt lưng tới tận ngón chân. Các cơn đau thần kinh tọa thường khởi phát do thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Người bệnh phải đối mặt với tình trạng đau nhói tại hông và chi dưới, tê bì và ngứa râm ran chạy dọc theo dây thần kinh, yếu cơ… Khi đó, chức năng tiếp nhận và dẫn truyền thông tin của dây thần kinh tọa đã bị ảnh hưởng đáng kể.

7. Thoái hóa cột sống

Bệnh khởi phát sau khi đĩa đệm giữa những đốt sống bị thoái hóa. Thoái hóa cột sống làm suy giảm khả năng hấp thụ lực giữa những đột sống. Khi vận động, chúng ma sát vào nhau và đẩy nhanh tiến trình thoái hóa cột sống. Các triệu chứng phổ biến cột sống bị thoái hóa là đau lưng ngay cả khi nằm và nghỉ ngơi, cột sống bị cứng và giảm độ linh hoạt.

Biến chứng

Phần lớn trường hợp bị đau tức lưng khi nằm ngửa thường không nghiêm trọng. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm. Vì thế, nếu cơn đau nghiêm trọng hoặc kéo dài dù đã áp dụng đúng cách các biện pháp chăm sóc tại nhà, người bệnh nên đi thăm khám càng sớm càng tốt, để tránh bệnh tiến triển nặng. (2)

Phương pháp chẩn đoán

Để xác định nguyên nhân gây đau lưng khi nằm ngửa, bác sĩ sẽ thăm khám sức khỏe và kiểm tra tiền sử bệnh lý của người bệnh. Người bệnh được yêu cầu mô tả chi tiết về cảm giác đau, những hoạt động khiến cơn đau trở nặng hay các triệu chứng đi kèm khác.

Ngoài ra, người bệnh có thể được chỉ định thực hiện các xét nghiệm khác gồm:

• Xét nghiệm thần kinh hay kiểm tra chuyển động để đo sức mạnh cơ cùng những tổn thương thần kinh liên quan.
• Xét nghiệm hình ảnh (chụp MRI, chụp CT): Xét nghiệm giúp bác sĩ loại trừ những nguyên nhân gây đau lưng khi nằm như khối u, nhiễm trùng, gãy xương…
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm này thường được chỉ định khi người bệnh bị sốt, có nghi ngờ nhiễm trùng hay sụt cân không rõ lý do.

Khắc phục tình trạng đau lưng khi nằm ngửa

Những phương pháp khắc phục tình trạng này sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Phần lớn trường hợp bác sĩ có thể chỉ định áp dụng những phương pháp như: (3)

Thay đổi tư thế ngủ

Người đau lưng khi nằm ngửa có thể cải thiện tình trạng này bằng cách thay đổi tư thế nằm, tránh gây áp lực lên cột sống và ảnh hưởng tới vị trí đau. Bác sĩ khuyến cáo người bệnh nên nằm ngủ với các tư thế như:

• Nằm nghiêng và đặt gối kê giữa 2 chân: Nằm nghiêng người sang một bên, đặt một chiếc gối đặt giữa 2 đầu gối.
• Nằm ngủ với tư thế bào thai: Đây là tư thế nằm rất tốt cho người bệnh đau lưng do thoát vị đĩa đệm. Bạn hãy nằm nghiêng người, co gối gần ngực, cong người nhẹ nhàng. Lợi ích của tư thế này là giảm áp lực lên cột sống, giúp phòng ngừa tình trạng khởi phát cơn đau. Tuy nhiên, người bệnh nên thường xuyên đổi bên khi ngủ để tránh gây mất cân bằng.
• Nằm sấp và đặt gối dưới bụng: Bạn chỉ cần nằm sấp trên giường, kê một chiếc gối dưới xương chậu và bụng để hỗ trợ nâng đỡ cột sống.

Tăng cường chất lượng giấc ngủ

Một giấc ngủ ngon sẽ kích thích cơ thể sản xuất một số loại hormone có tác dụng kích thích tái tạo tế bào tổn thương, qua đó cải thiện triệu chứng đau nhức. Một số lưu ý dưới đây sẽ giúp bạn cải thiện chất lượng giấc ngủ:

• Thay nệm mới: Bạn nên mua nệm có độ đàn hồi tốt, tránh sử dụng các loại quá cứng hay quá mềm. Nệm cần nâng đỡ cơ thể tốt để hỗ trợ giảm đau lưng, ngăn ngừa nguy cơ tái phát cơn đau.
• Trước khi ngủ, người bệnh có thể thực hiện một số động tác kéo giãn, giúp thả lỏng vùng lưng, hạn chế nguy cơ khởi phát cơn đau khi nằm.
• Thư giãn tinh thần trước khi ngủ: Các kỹ thuật thư giãn đơn giản tại nhà mà người bệnh có thể thực hiện tập yoga, thiền, hít thở sâu… Thói quen tốt trước khi ngủ này sẽ giúp đầu óc trở nên thoải mái hơn. Người bệnh dễ vào giấc ngủ và ngủ sâu giấc hơn.
• Thay đổi không gian ngủ: Không gian ngủ nên sạch sẽ, thông thoáng và mát mẻ.

Chất lượng giấc ngủ thấp cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến các cơn đau lưng sau khi ngủ dậy.

Sử dụng thuốc giảm đau

Nếu cơn đau trở nên nghiêm trọng ảnh hưởng tới giấc ngủ, người bệnh có thể sử dụng thuốc giảm đau (NSAID) như ibuprofen, aspirin, naproxen và những chất ức chế COX – 2. Thuốc giúp cải thiện tình trạng đau nhức, giúp người bệnh dễ vào giấc ngủ hơn. Tuy nhiên, nếu tình trạng đau nhức kéo dài, bạn không nên sử dụng những loại thuốc này vì có thể gây hại tới sức khỏe.

Thay vào đó, người bệnh nên thăm khám chuyên khoa để được bác sĩ kê đơn thuốc điều trị phù hợp. Các loại thuốc giảm đau kê đơn thường được chỉ định gồm thuốc giãn cơ, thuốc chống co giật, thuốc chống trầm cảm… Khi dùng thuốc, bạn nên tuyệt đối tuân thủ theo phác đồ điều trị từ bác sĩ, không được tự ý thay đổi liều lượng và loại thuốc điều trị.

Phẫu thuật

Sau khi đã áp dụng các biện pháp trên, tình trạng đau lưng khi nằm ngửa vẫn không thuyên giảm, bác sĩ có thể chỉ định điều trị phẫu thuật. Phẫu thuật là phương pháp thường được áp dụng cho các trường hợp thoái hóa đĩa đệm, đau thần kinh tọa và viêm khớp cột sống (spinal osteoarthritis).

Ngoài ra, nếu tình trạng đau lưng liên quan tới ung thư, khối u cột sống, bác sĩ có thể trao đổi với người bệnh về các lựa chọn điều trị như phẫu thuật, xạ trị… (4)

Biện pháp phòng ngừa

Để hạn chế nguy cơ đau lưng khi nằm ngửa, bạn cần lưu ý:

• Chọn nệm chất lượng cao để nâng đỡ tốt cho lưng khi nằm.
• Khi nằm ngủ nên đặt chiếc gối mỏng ở vùng thắt lưng. Gối sẽ nâng đỡ một phần sức nặng cho cơ thể, giảm bớt áp lực lên cột sống.
• Nếu đang nằm mà cảm thấy đau lưng, bạn nên thay đổi tư thế sao cho dễ chịu và thoải mái.
• Nếu công việc yêu cầu ngồi lâu, cứ mỗi 30 phút, bạn nên đứng lên di chuyển hoặc xoay người nhẹ nhàng để thư giãn cơ thể.
• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể, đặc biệt ăn nhiều thực phẩm giàu canxi, rau xanh và chất xơ, đồng thời tránh xa những món chế biến nhiều dầu mỡ, các chất kích thích…
• Mỗi ngày nên dành khoảng 30 phút để tập thể dục thể thao, qua đó nâng cao sức khỏe toàn diện.
• Uống đủ nước: Lượng nước uống mỗi ngày của một người khỏe mạnh được tính theo công thức: Cứ 10kg cân nặng thì tương đương 0,5 lít nước. Ví dụ như cân nặng của bạn là 50kg, mỗi ngày nên uống khoảng 2,5 lít nước.

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Thông thường, tình trạng đau lưng khi nằm ngửa sẽ thuyên giảm khi người bệnh áp dụng đúng cách các biện pháp chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài trên 3 ngày, bạn nên đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị đúng cách.