Can thiệp mạch vành cho người nhồi máu cơ tim: Chỉ định, quy trình

Can thiệp mạch vành cho người nhồi máu cơ tim là phương pháp điều trị tiên tiến và hiệu quả. Kỹ thuật này giúp mở thông động mạch vành bị tắc, khôi phục lưu lượng máu đến cơ tim và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như suy tim hoặc tử vong cho bệnh nhân nhồi máu cơ tim.

Tổng quan về kỹ thuật can thiệp mạch vành

Can thiệp mạch vành qua da (PCI) là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu nhằm tái thông dòng máu trong các động mạch vành bị hẹp hoặc tắc nghẽn. Thủ thuật này giúp người bệnh cải thiện triệu chứng đau ngực, tăng khả năng gắng sức và giảm tỷ lệ gặp phải các biến cố tim mạch nguy hiểm. (1)

Chỉ định can thiệp mạch vành cho người nhồi máu cơ tim khi nào?

Can thiệp mạch vành qua da là phương pháp điều trị được lựa chọn ưu tiên cho bệnh nhân nhồi máu cơ tim. Đặc biệt trong các trường hợp cụ thể như: (2)

• Nhồi máu cơ tim có ST chênh lên (STEMI);
• Bệnh nhân mắc hội chứng mạch vành cấp không ST chênh lên (NSTE-ACS) bao gồm nhồi máu cơ tim không ST chênh (NSTEMI) và đau thắt ngực không ổn định;
• Bệnh nhân có triệu chứng đau thắt ngực dai dẳng mặc dù đã điều trị nội khoa;
• Bệnh nhân có biểu hiện khó thở, rối loạn nhịp, chóng mặt hoặc ngất do thiếu máu cơ tim;
• Người bệnh được chẩn đoán có nguy cơ cao gặp phải nhồi máu cơ tim.

Chống chỉ định thực hiện

Mặc dù can thiệp mạch vành (PCI) là phương pháp điều trị ưu tiên, đóng vai trò quan trọng trong việc cứu sống bệnh nhân nhồi máu cơ tim, nhưng không phải tất cả bệnh nhân đều phù hợp để thực hiện kỹ thuật này. Có một số trường hợp cần cân nhắc hoặc chống chỉ định, bao gồm:

1. Chống chỉ định tuyệt đối

Can thiệp mạch vành chống chỉ định tuyệt đối trong các trường hợp bao gồm:

• Bệnh nhân không tuân thủ điều trị hoặc không thể sử dụng liệu pháp kháng kết tập tiểu cầu kép sau can thiệp;
• Người bệnh có nguy cơ chảy máu cao như giảm tiểu cầu nặng, loét dạ dày tá tràng hoặc rối loạn đông máu nặng;
• Bệnh nhân bị tái hẹp động mạch vành nhiều lần sau can thiệp trước đó.

2. Chống chỉ định tương đối

Bên cạnh các chống chỉ định tuyệt đối, một số trường hợp người bệnh cần được cân nhắc kỹ lưỡng về lợi ích và rủi ro khi thực hiện, chẳng hạn như:

• Không dung nạp thuốc kháng kết tập tiểu cầu đường uống trong thời gian dài;
• Bệnh nhân có tình trạng tăng đông máu (như bệnh lý di truyền, ung thư tiến triển, hội chứng kháng phospholipid,…);
• Người mắc bệnh thận mạn tính giai đoạn nặng;
• Động mạch có đường kính <1,5 mm, không đủ tiêu chuẩn cho đặt stent;
• Mức độ tổn thương mạch vành hẹp <50%;
• Bệnh nhân hẹp nặng thân chung động mạch vành trái và không có tuần hoàn bàng hệ.

Ưu điểm của phương pháp phẫu thuật can thiệp mạch

Can thiệp mạch vành qua da (PCI) là bước tiến lớn trong điều trị nhồi máu cơ tim. Thủ thuật này không cần mở ngực và mang đến nhiều ưu điểm vượt trội như: (3)

• PCI giúp mở rộng động mạch vành bị hẹp hoặc tắc, nhờ đó cải thiện lưu lượng máu đến cơ tim, làm giảm tổn thương tim do thiếu máu;
• Cải thiện triệu chứng rõ rệt;
• Ít xâm lấn, phục hồi nhanh;
• Tỷ lệ tái hẹp thấp;
• Giảm nguy cơ chảy máu và rút ngắn thời gian nằm viện.

Quy trình can thiệp mạch nhồi máu cơ tim

Quy trình thực hiện can thiệp mạch vành qua da bao gồm ba giai đoạn chính: chuẩn bị, tiến hành và chăm sóc sau can thiệp. Các bước được tiến hành cụ thể như sau:

1. Chuẩn bị trước can thiệp

Trong trường hợp cấp cứu nhồi máu cơ tim, quy trình chuẩn bị sẽ được rút gọn để ưu tiên can thiệp sớm. Tuy nhiên, nếu can thiệp được lên kế hoạch sẵn người bệnh sẽ được yêu cầu nhịn ăn trước vài giờ, thực hiện các chẩn đoán cận lâm sàng cơ bản và có thể ngưng tạm thời một số loại thuốc đang sử dụng, đặc biệt là thuốc chống đông.

2. Tiến hành thủ thuật

Sau khi gây tê, bác sĩ sẽ luồn một ống thông nhỏ qua động mạch ở tay hoặc bẹn để tiếp cận mạch vành. Dưới hướng dẫn của hệ thống chụp mạch số hóa xóa nền (DSA), ống thông được dẫn dắt theo đường mạch máu đến vùng động mạch vành bị tắc nghẽn.

Khi tiếp cận được mạch vành, bác sĩ sẽ tiêm thuốc cản quang qua ống thông để làm rõ hình ảnh lòng mạch và xác định chính xác vị trí, mức độ hẹp/tắc của động mạch vành. Tiếp theo, một dây dẫn được đưa qua tổn thương. Sau đó bóng mạch vành sẽ được trượt trên dây dẫn, đưa đến tổn thương. Bóng được bơm phồng nhằm làm nở rộng đoạn mạch bị hẹp. Trong đa số trường hợp, bác sĩ sẽ đặt thêm stent (giá đỡ bằng kim loại) tại vị trí vừa nong để duy trì độ mở lâu dài của lòng mạch và ngăn ngừa nguy cơ tái hẹp trong tương lai.

Sau khi hoàn tất can thiệp, ống thông được rút ra và vị trí chọc mạch sẽ được xử trí bằng cách ép cầm máu thủ công hoặc sử dụng thiết bị đóng mạch chuyên dụng.

3. Chăm sóc sau can thiệp

Người bệnh sẽ được theo dõi sát sao trong vài giờ đầu sau can thiệp để kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn và kiểm soát biến chứng có thể xảy ra. Nếu tình trạng ổn định, bệnh nhân có thể xuất viện sau 1–2 ngày.

Trong giai đoạn hồi phục, việc nghỉ ngơi hợp lý, ăn uống lành mạnh và duy trì tâm lý thoải mái là rất quan trọng. Người bệnh cần uống thuốc đầy đủ theo chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh đó, tái khám đúng hẹn và tham gia chương trình phục hồi chức năng tim mạch sẽ giúp nâng cao hiệu quả điều trị lâu dài cho người bệnh.

Biến chứng có thể gặp phải

Như bất kỳ can thiệp y khoa nào, can thiệp mạch vành cũng có thể đi kèm với một số rủi ro nhất định. Các nguy cơ có thể gặp phải sau can thiệp bao gồm:

• Chảy máu hoặc nhiễm trùng tại vị trí đặt ống thông;
• Hình thành cục máu đông trong stent;
• Tái hẹp mạch vành;
• Dị ứng thuốc cản quang;
• Rối loạn nhịp;
• Đột quỵ.

Phần lớn các biến chứng như chảy máu nhẹ, bầm tím, dị ứng thuốc cản quang… rất hiếm gặp và thường nhẹ. Nhờ kỹ thuật hiện đại và tay nghề bác sĩ, nguy cơ tai biến nghiêm trọng như đột quỵ hay tử vong hiện nay rất thấp.

Có thể bạn quan tâm: Nhồi máu cơ tim có phải mổ không?

Các loại stent thường được sử dụng

Trong can thiệp mạch vành, đặc biệt ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim việc lựa chọn loại stent phù hợp đóng vai trò then chốt trong hiệu quả điều trị và phòng ngừa biến chứng lâu dài. Hiện nay, ba loại stent chính được sử dụng bao gồm stent kim loại trần ( BMS), stent phủ thuốc (DES) và giá đỡ mạch sinh học tự tiêu (BVS).

Stent kim loại trần (BMS) là loại stent thế hệ đầu tiên, vẫn được sử dụng trong một số trường hợp đặc biệt chẳng hạn như khi bệnh nhân không thể dùng thuốc kháng kết tập tiểu cầu kép (DAPT) trong thời gian dài. Tuy nhiên, stent phủ thuốc (DES) hiện là lựa chọn ưu tiên trong hầu hết các trường hợp, bao gồm cả tình trạng nhồi máu cơ tim cấp.

Loại stent này được phủ một lớp thuốc giúp ức chế sự tăng sinh tế bào nội mạc, từ đó làm giảm nguy cơ tái hẹp trong lòng mạch và hạn chế biến chứng về lâu dài. Ngoài ra, giá đỡ mạch tự tiêu (BVS) cũng được nghiên cứu và ứng dụng trong một số trường hợp chọn lọc.

Việc lựa chọn loại stent nào sẽ được bác sĩ quyết định dựa trên tình trạng cụ thể của người bệnh, khả năng đáp ứng điều trị và nguy cơ biến chứng sau can thiệp.

Chi phí can thiệp mạch trong nhồi máu cơ tim

Chi phí can thiệp mạch vành ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim có thể dao động tùy theo tình trạng bệnh, số lượng và loại stent sử dụng, thời gian nằm viện, cũng như mức hỗ trợ từ bảo hiểm y tế,… Vì vậy, để biết chính xác tổng chi phí cần chuẩn bị, người bệnh và gia đình nên liên hệ trực tiếp với cơ sở y tế điều trị để được tư vấn cụ thể.

Hiện Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong hai bệnh viện tư nhân vừa được Sở Y tế TP.HCM công nhận cấp chuyên sâu. Những người thuộc nhóm bệnh được khám chữa bệnh tại cơ sở y tế cấp chuyên sâu theo công bố của Bộ Y tế, có thể điều trị tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, không cần giấy chuyển tuyến vẫn được hưởng 100% mức hưởng bảo hiểm y tế.

Nên thực hiện can thiệp mạch vành ở đâu an toàn?

Trung tâm Tim mạch Can thiệp, BVĐK Tâm Anh TP.HCM là một trong những địa chỉ hàng đầu về can thiệp mạch vành. Trung tâm được dẫn dắt bởi TTND.GS.TS.BS Võ Thành Nhân, chuyên gia có hơn 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tim mạch can thiệp. Giáo sư Võ Thành Nhân hiện là Hội viên của Hội Tim mạch Can thiệp Mỹ, Hội Tim mạch học Châu Âu, Hội Tim mạch Can thiệp Châu Á Thái Bình Dương và là Chủ tịch Hội Tim mạch Can thiệp TP.HCM.

Trung tâm còn được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, áp dụng các kỹ thuật tiên tiến trong chẩn đoán và điều trị bệnh lý mạch vành. Từ đó, đảm bảo mang lại hiệu quả tối ưu và giảm thiểu rủi ro cho người bệnh. Đội ngũ y bác sĩ tại đây không chỉ có chuyên môn cao mà còn luôn tận tâm, đồng hành cùng bệnh nhân trong suốt quá trình điều trị và hồi phục.

Câu hỏi thường gặp

1. So sánh kỹ thuật can thiệp mạch với bắc cầu động mạch

Kỹ thuật can thiệp mạch qua da (PCI) và phẫu thuật bắc cầu động mạch (CABG) đều là những phương pháp điều trị chính cho bệnh lý động mạch vành, nhưng 2 kỹ thuật này có những điểm khác biệt rõ rệt. Can thiệp mạch là một thủ thuật ít xâm lấn, thường thực hiện qua đường động mạch ở tay/bẹn để mở thông động mạch bị tắc nghẽn bằng cách đặt stent hoặc nong bóng. Thủ thuật này có thời gian hồi phục nhanh và ít đau đớn hơn.

Trong khi đó, bắc cầu động mạch là một phương pháp phẫu thuật mở, bác sĩ sẽ sử dụng các mạch máu từ phần khác của cơ thể để tạo ra một cầu nối mới cho máu lưu thông qua các mạch vành bị tắc nghẽn. Mặc dù phương pháp này mang lại kết quả lâu dài, nhưng yêu cầu thời gian hồi phục lâu và có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn so với kỹ can thiệp mạch.

2. Các phương pháp điều trị nhồi máu cơ tim không cần phẫu thuật

Bên cạnh can thiệp mạch qua da (PCI), hiện nay còn có một số phương pháp điều trị nhồi máu cơ tim không cần phẫu thuật, bao gồm: điều trị nội khoa bằng thuốc chống đông, thuốc fibrinolytic (thuốc tiêu huyết khối) để làm tan cục máu đông trong mạch vành, từ đó cải thiện lưu thông máu.

Những phương pháp này chủ yếu được áp dụng trong những trường hợp nhồi máu cơ tim cấp tính, giúp giảm thiểu tổn thương cho cơ tim và giảm nguy cơ tử vong. Tuy nhiên, đối với một số bệnh nhân có tắc nghẽn mạch vành nghiêm trọng, can thiệp mạch qua da vẫn là lựa chọn điều trị tối ưu.

3. Bệnh nhân có nguy cơ tái phát nhồi máu cơ tim sau can thiệp không?

Mặc dù can thiệp mạch qua da mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân nhồi máu cơ tim, tuy nhiên người bệnh vẫn có thể gặp nguy cơ tái phát hẹp sau can thiệp. Để giảm nguy cơ tái phát, bệnh nhân cần tuân thủ việc dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, đồng thời kết hợp duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, kiểm soát các yếu tố nguy cơ như huyết áp, cholesterol, tiểu đường,…

Ngoài ra, việc thăm khám sức khỏe định kỳ cũng là một trong những biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa bệnh tái phát.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ tại Trung tâm Tim mạch Can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:

Can thiệp mạch vành cho người nhồi máu cơ tim là một bước tiến quan trọng trong điều trị bệnh lý tim mạch, giúp giảm thiểu nguy cơ tử vong và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh. Mặc dù đây là một thủ thuật ít xâm lấn và có tỷ lệ thành công cao, nhưng để đạt được hiệu quả tối ưu bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị, thay đổi lối sống lành mạnh và kiểm soát các yếu tố nguy cơ tim mạch theo hướng dẫn của bác sĩ.