Hầu hết bệnh tay chân miệng ở trẻ đều có thể tự khỏi, tuy nhiên trong một số trường hợp bệnh có thể trở nặng và gây nguy hiểm, nhất là khi phát hiện trễ và điều trị sai cách. Vậy bố mẹ cần chú ý gì khi điều trị tay chân miệng cho trẻ? Nên chăm sóc thế nào để trẻ nhanh khỏi bệnh, hạn chế các biến chứng nghiêm trọng do virus tay chân miệng gây ra?
Thông thường, bệnh tay chân miệng được chẩn đoán thông qua thăm khám lâm sàng, dựa vào các triệu chứng: sốt hoặc không, kèm sang thương da, niêm mạc chủ yếu tập trung ở miệng, lòng bàn tay, chân, gối mông gây đau miệng, biếng ăn, ngứa ngáy khó chịu; và yếu tố dịch tễ (có tiếp xúc với trẻ bị tay chân miệng trước đó hay chưa). (1)
Ngoài ra, trong trường hợp bệnh nặng nhưng không có triệu chứng rõ ràng, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm một số phương pháp cận lâm sàng như xét nghiệm dịch hầu họng, dịch tiết từ mụn nước hoặc mẫu phân; xét nghiệm công thức máu; dịch não tủy hoặc phân lập virus…
Bệnh tay chân miệng chưa có thuốc đặc trị, do đó các phương pháp điều trị tay chân miệng ở trẻ em đều dựa theo nguyên tắc điều trị hỗ trợ làm giảm triệu chứng và theo dõi phát hiện sớm, xử trí kịp thời các biến chứng. Qua đó, giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn, tránh mất nước và ngăn ngừa xảy ra các biến chứng do bệnh tay chân miệng.
Theo Hướng dẫn mới nhất của Bộ Y tế, bệnh tay chân miệng được chia thành 4 cấp độ. Trong đó, tay chân miệng độ 1 là thể nhẹ nhất, trẻ có thể được chăm sóc và điều trị tại nhà. Trẻ bị tay chân miệng từ cấp độ 2a trở lên cần nhập viện để theo dõi và điều trị tích cực, đề phòng xảy ra biến chứng.
Điều trị tay chân miệng tại nhà chỉ áp dụng trong trường hợp trẻ bị tay chân miệng mức độ nhẹ, đặc trưng bởi tình trạng sốt nhẹ, phát ban trên da, vết loét miệng và không xuất hiện dấu hiệu bất thường. Việc điều trị tại nhà tập trung vào giảm triệu chứng do bệnh gây ra, giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn.
Một số phương pháp giúp điều trị tay chân miệng hiệu quả tại nhà cho trẻ như:
Bên cạnh đó, bố mẹ cần thường xuyên theo dõi triệu chứng và đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi xuất hiện một trong các dấu hiệu bất thường như:
Trẻ bị tay chân miệng từ độ 2a trở lên cần được nhập viện để theo dõi và điều trị tích cực, nhằm giảm thiểu nguy cơ xảy ra các biến chứng ảnh hưởng đến thần kinh, tim mạch, hô hấp. Tùy vào mức độ và tình trạng sức khỏe của bé, bác sĩ chỉ định các phương pháp diều trị tay chân miệng ở trẻ em như:
>>>Tham khảo thêm: Trẻ bị tay chân miệng khi nào cần nhập viện?
>>>Có thể bạn chưa biết:
Một số dấu hiệu cho thấy trẻ khỏi bệnh tay chân miệng như:
Sốt là triệu chứng phổ biến của tay chân miệng, thường kéo dài 1-2 ngày. Trường hợp sốt cao trên 39 độ C hoặc sốt kéo dài lâu hơn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Do đó nếu trẻ đã giảm sốt hoặc hết sốt hoàn toàn là dấu hiệu cho thấy bệnh sắp thuyên giảm.
Đặc trưng của bệnh tay chân miệng là gây ra những vết mụn nước và phát ban trên da, kéo dài trong khoảng 3-10 ngày. Khi các mụn nước và phát ban ngừng xuất hiện thêm, lớp vảy bên ngoài bắt đầu khô lại cho thấy trẻ đang dần hồi phục.
Trẻ bị tay chân miệng thường mệt mỏi, lừ đừ và khó ăn uống do các vết loét miệng gây đau. Nếu trẻ trở lại sinh hoạt bình thường, tỉnh táo chơi đùa và ăn uống dễ dàng hơn, cho thấy tình trạng bệnh đang thuyên giảm, trẻ sẽ sớm hết bệnh.
Bệnh tay chân miệng nếu không được chăm sóc và điều trị đúng cách có nguy cơ gây ra những hệ lụy nghiêm trọng. Các dấu hiệu của biến chứng có thể xuất hiện từ ngày 2 đến ngày 7 ở giai đoạn toàn phát như sốt cao trên 39 độ C, khó thở, giật mình chới với, rối loạn tri giác, tiêu chảy nhiều, yếu tứ chi, đi đứng loạng choạng, nôn sặc,… Nếu trẻ bước qua giai đoạn này và không gặp phải các dấu hiệu kể trên là tín hiệu đáng mừng, bé sẽ nhanh chóng hồi phục.
Tuy nhiên bố mẹ cần lưu ý tay chân miệng vẫn có khả năng lây nhiễm trong vài tuần sau khi trẻ đã khỏi bệnh. Do đó bố mẹ cần chú ý vệ sinh sạch sẽ không gian sống, nhằm hạn chế virus lây lan và nguy cơ tái nhiễm bệnh.
Các phương pháp phòng ngừa bệnh chủ yếu tập trung ngăn chặn sự lây lan qua đường tiêu hóa và sự tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây. Một số biện pháp phòng ngừa được các chuyên gia khuyên cáo gồm: (2)
>>>Có thể bạn chưa biết: Những sai lầm cha mẹ hay gặp về tay chân miệng
Việc chăm sóc và điều trị bệnh tay chân miệng kịp thời, đúng cách giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Trẻ bị tay chân miệng cấp độ 1 có thể được chăm sóc tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ, song bố mẹ cũng nên lưu ý:
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hệ miễn dịch và giúp bé nhanh phục hồi. Do đó, bố mẹ cần xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, bổ sung đa dạng các nhóm chất cho trẻ (đặc biệt là vitamin C, nhóm vitamin B, kẽm, selen,…). Đồng thời nên cho trẻ ăn những loại thức ăn mềm, loãng và nguội mát, tránh các loại gia vị cay, chua, mặn để hạn chế kích ứng vết loét.
Giữ vệ sinh cá nhân và khử khuẩn môi trường sống là việc vô cùng quan trọng để giúp trẻ nhanh khỏi bệnh. Bố mẹ nên tắm hoặc lau người hàng ngày cho trẻ bằng nước ấm, đồng thời vệ sinh răng miệng của bé sạch sẽ.
Bố mẹ có thể sử dụng một số loại thuốc giúp bé giảm ngứa, giảm đau rát miệng như thuốc bôi tay chân miệng ngoài da, thuốc kháng histamine, thuốc bôi vết loét,… Tuy nhiên, bố mẹ cần trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc và tình trạng sức khỏe của trẻ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.
Bố mẹ nên nhắc bé tránh cào, gãi hoặc làm vỡ các nốt mụn nước trên da. Chú ý vệ sinh các vết loét cẩn thận, không ủ kín hay tự ý sử dụng các loại lá đắp khiến tổn thương da nặng hơn.
Lưu ý: Khi chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà, bố mẹ cần theo dõi sát sao các triệu chứng, thông báo ngay cho bác sĩ nếu bé có các dấu hiệu bất thường. Đồng thời, đưa bé đến tái khám theo đúng lịch hẹn của bác sĩ.
Khi nghi ngờ trẻ mắc bệnh hoặc có dấu hiệu bệnh tay chân miệng trở nặng, bố mẹ nên đưa bé đến thăm khám tại một trong các địa chỉ:
Khoa Nhi – Hệ thống website BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành về Nhi khoa, được đào tạo bài bản trong nước và quốc tế: PGS.TS.BS Vũ Huy Trụ, BS.CKI Nguyễn Thị Hạnh Trang, BS.CKII Nguyễn Thị Hạnh Lê, BSNT.CKI Phan Nhất Vy, TS.BS Trần Đức Hậu, BSNT Nguyễn Thị Phương Thảo,…
Không chỉ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, đội ngũ bác sĩ còn thấu hiểu tâm lý các bé, luôn ân cần và nhẹ nhàng, giúp bé cảm thấy thoải mái trong suốt quá trình thăm khám và điều trị.
Đồng thời, với ưu thế hệ thống máy móc, cơ sở vật chất hiện đại và kỹ thuật khám, chữa bệnh tiên tiến, trẻ sẽ được điều trị theo phác đồ riêng, dựa vào thể trạng sức khỏe và tình trạng của bé. Ngoài ra, các bác sĩ dinh dưỡng sẽ tư vấn thêm cho bố mẹ về cách chăm sóc, chế độ dinh dưỡng giúp bé nhanh hồi phục sức khỏe, cũng như khuyến nghị dinh dưỡng phù hợp với từng giai đoạn phát triển của bé.
>>>Xem thêm: TOP 2 địa chỉ khám tay chân miệng ở TPHCM ba mẹ nên lưu ngay
Hầu hết trẻ bị tay chân miệng nhẹ có thể được chăm sóc và điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Trường hợp trẻ được chẩn đoán tay chân miệng từ cấp độ 2a trở lên hoặc có dấu hiệu trở nặng cần nhập viện theo dõi và điều trị tích cực.
Thông thường, trẻ bị tay chân miệng nhẹ có thể hồi phục sau 7-10 ngày tính từ khi khởi phát bệnh. Các trường hợp nặng hơn có thể khỏi bệnh lâu hơn, tùy thuộc vào thể trạng và mức độ đáp ứng của trẻ.
Có. Bệnh tay chân miệng trị hết rồi vẫn có thể tái phát nhiều lần. Nguyên nhân là do bệnh gây ra bởi nhiều chủng virus khác nhau, chủ yếu thuộc nhóm Enterovirus (như EV71, Coxsackievirus A16…). Khi mắc bệnh, cơ thể tạo kháng thể chống lại chủng virus đã nhiễm, nhưng kháng thể này không bảo vệ trước các chủng virus khác. Vì vậy, trẻ có thể tái nhiễm nếu tiếp xúc với một chủng virus khác. (3)
Ngoài ra, kháng thể sau khi mắc bệnh không bền vững, nên ngay cả khi nhiễm lại cùng một chủng virus, trẻ vẫn có nguy cơ bị bệnh. Do đó, phụ huynh cần tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng ngừa ngay cả khi trẻ đã từng mắc tay chân miệng.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bài viết trên giúp cung cấp những thông tin cần biết trong cách điều trị tay chân miệng ở trẻ em. Mặc dù hiện nay chưa có thuốc đặc trị tay chân miệng, tuy nhiên bệnh có thể khỏi hoàn toàn nếu trẻ được điều trị kịp thời và chăm sóc đúng cách. Trong một số trường hợp, bệnh tay chân miệng ở trẻ có thể trở nặng và gây ra biến chứng nguy hiểm. Do đó, bố mẹ cần theo dõi sát sao các triệu chứng bệnh và đưa bé đến bệnh viện ngay khi có dấu hiệu bất thường.
