Tay chân miệng là bệnh lý truyền nhiễm cấp tính, gây ra do virus. Bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, lây lan nhanh chóng và có khả năng bùng phát thành dịch. Trẻ bị tay chân miệng thường sốt, đau họng, sổ mũi, phát ban đỏ, loét miệng,… khiến bố mẹ không ít lo lắng. Vậy bệnh tay chân miệng bao lâu thì khỏi? Điều trị bệnh như thế nào để bé mau khỏi bệnh?
Thông thường, bệnh tay chân miệng ở trẻ có thể tự khỏi sau 7-10 ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp bệnh diễn tiến nặng hoặc do chăm sóc không đúng cách khiến thời gian phục hồi kéo dài. (1)
Bệnh tay chân miệng gây ra chủ yếu do Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Hai loại virus này có tác động và khả năng gây ảnh hưởng khác nhau ở trẻ. Trường hợp trẻ nhiễm Coxsackievirus A16, các triệu chứng của bệnh hầu như nhẹ, trẻ có thể được chăm sóc tại nhà và phục hồi nhanh nhất sau 1 tuần. Trong khi đó, Enterovirus 71 (EV71) ít gặp hơn nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ.
Trẻ cần nhập viện để được theo dõi và điều trị, đề phòng các biến chứng như viêm màng não, viêm não, phù phổi, suy hô hấp, suy tuần hoàn,… Vì vậy, thời gian điều trị bệnh cũng sẽ kéo dài, tùy theo loại biến chứng bé gặp phải.
Thời gian trẻ bị tay chân miệng bao lâu khỏi được thể hiện qua các giai đoạn của bệnh. Trẻ bị tay chân miệng sẽ trải qua 4 giai đoạn: ủ bệnh, khởi phát, toàn phát và hồi phục.
Giai đoạn ủ bệnh được tính từ khi virus xâm nhập vào cơ thể trẻ. Thời gian ủ bệnh thường trong 3 ngày hoặc kéo dài đến 1 tuần. Ở giai đoạn này, trẻ không có biểu hiện nào cụ thể, do đó rất khó để phát hiện bệnh tay chân miệng. Tuy nhiên bệnh vẫn có khả năng lây nhiễm ngay từ lúc ủ bệnh.
Giai đoạn khởi phát bệnh thường kéo dài 1 – 2 ngày sau thời gian ủ bệnh. Các dấu hiệu đầu tiên xuất hiện như sốt nhẹ, sổ mũi, đau họng, mắt đỏ, chảy nước mắt, tiêu chảy,… khiến trẻ mệt mỏi, quấy khóc nhiều.
Bố mẹ lưu ý, nếu trẻ sốt cao không có dấu hiệu giảm hoặc sốt kéo dài trên 2 ngày, có thể là dấu hiệu của các biến chứng nguy hiểm. Lúc này cần đưa trẻ đến bệnh viện để được chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh.
Ở giai đoạn toàn phát, các dấu hiệu bệnh tay chân miệng biểu hiện rõ ràng nhất, đặc trưng là phát ban trên da và vết loét miệng. Tình trạng này thường kéo dài từ 3-10 ngày.
Các nốt phát ban đỏ nổi chủ yếu ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, cánh tay, mông, đầu gối. Phát ban tay chân miệng thường là những chấm tròn đỏ phẳng hoặc sần, dạng phỏng nước, thường không gây ngứa và không đau. (2)
Vết loét miệng xuất hiện tại các vị trí như lưỡi, vòm miệng, má trong khiến trẻ cảm thấy khó chịu, tăng tiết nước bọt và dễ gây đau khi ăn uống. Ban đầu các vết loét miệng ở dạng nốt chấm đỏ, phát triển nhanh chóng thành bóng nước, sau đó vỡ ra và gây đau rát cho trẻ. Đây cũng là nguyên nhân khiến trẻ biếng ăn, mất nước và sụt cân.
Bố mẹ cần theo dõi bé sát sao ở giai đoạn này. Trường hợp trẻ xuất hiện các triệu chứng bất thường như co giật, tím tái, yếu tứ chi, giật mình, loạng choạng, ngủ li bì, rối loạn tri giác,… cần phải đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được can thiệp kịp thời, tránh gặp phải các biến chứng.
Trẻ bị tay chân miệng được chăm sóc đúng cách và không gặp các biến chứng sẽ dần khỏe lại, thường bắt đầu từ ngày thứ 7 tính từ khi khởi phát bệnh. Lúc này tình trạng vết loét và phát ban thuyên giảm, trẻ cảm thấy dễ chịu hơn.
Hiện tại chưa có thuốc đặc trị bệnh tay chân miệng. Các phương pháp điều trị bệnh hiện nay đều tập trung vào việc làm giảm triệu chứng và phòng ngừa xảy ra biến chứng. Một số cách điều trị bệnh tay chân miệng ở trẻ em như:
Các vết phát ban trên da gây khó chịu cho trẻ, một số trường hợp có thể gây ngứa nhẹ. Trẻ có xu hướng gãi và làm trầy xước vết thương, khiến tăng nguy cơ xảy ra bội nhiễm. Bố mẹ tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng các loại thuốc giảm ngứa, thuốc kháng histamin để giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn, tránh tình trạng nhiễm trùng.
Đối với các vết loét có kích thước lớn bên trong miệng, phụ huynh nên hỏi qua ý kiến bác sĩ về việc sử dụng nước muối sinh lý hoặc betadin súc họng. Lưu ý không tự ý sử dụng các loại thuốc bôi vết loét khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Trường hợp trẻ sốt cao trên 38,5 độ C cần được uống thuốc hạ sốt kịp thời. Bố mẹ tham khảo ý kiến bác sĩ về các loại thuốc hạ sốt và liều lượng thuốc khi sử dụng cho trẻ bị tay chân miệng.
Nếu trẻ sốt nhẹ, bố mẹ có thể chườm ấm hoặc lau người bằng nước ấm cho trẻ. Nên cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, mỏng nhẹ để giúp trẻ thoải mái, tránh sốt cao hơn.
Trường hợp các nốt mụn nước xuất hiện nhiều, tổn thương lan rộng, trẻ cần được đưa đến bệnh viện nhanh chóng để được can thiệp y khoa, tránh tình trạng nhiễm trùng.
Bố mẹ nhắc nhở trẻ không gãi, không cào các nốt mụn nước hoặc vết ban đỏ. Bệnh tay chân miệng rất dễ lây qua đường hô hấp, do đó cần nhắc trẻ giữ vệ sinh cá nhân, tránh lây nhiễm cho người khác. Đồng thời thường xuyên khử khuẩn đồ dùng cá nhân và những vật dụng mà trẻ chạm vào.
Tình trạng sốt, tiêu chảy và khó ăn uống khiến trẻ dễ mất nước, mất sức. Do đó, phụ huynh cần bổ sung nhiều nước và cân bằng điện giải cho bé. Điều này giúp bé cảm thấy thoải mái hơn, giảm thiểu nguy cơ biến chứng do cơ thể mất nước. Bố mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ nếu cần bổ sung các dung dịch oresol, hydrite cho trẻ.
Việc điều trị bệnh tay chân miệng ở trẻ cần phải tuân thủ theo ý kiến của bác sĩ. Bố mẹ không nên tự ý sử dụng thuốc hoặc tùy ý kết hợp các loại thuốc với nhau.
Thông thường trẻ bị tay chân miệng có thể sốt từ 2 – 3 ngày. Nếu trẻ có tình trạng sốt cao kéo dài trên 48 giờ hoặc trẻ không đáp ứng tốt với thuốc hạ sốt, bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện. Sốt cao kéo dài là dấu hiệu nguy hiểm, có thể gây ra nhiều biến chứng như viêm cơ tim, viêm não, phù phổi, suy tuần hoàn,…
Có. Hầu hết các trường hợp trẻ bị bệnh tay chân miệng mức độ nhẹ và được chăm sóc đúng cách hoàn toàn có thể tự khỏi sau 7-10 ngày. Một số trường hợp bệnh diễn tiến nặng và gây ra biến chứng nguy hiểm cần phải được nhập viện điều trị.
Có. Trẻ đã từng bị tay chân miệng vẫn có thể tái nhiễm nhiều lần. Hiện nay, tại Việt Nam chưa có vắc xin phòng ngừa bệnh tay chân miệng, dẫn đến khả năng cơ thể chống lại được virus là rất thấp. Điều này khiến trẻ đã bị tay chân miệng có thể tái nhiễm bệnh từ các chủng virus khác.
Một tin đáng mừng là Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC hiện đang tiến hành đẩy mạnh hợp tác cùng Công ty Substipharm Biologics (Thụy Sĩ), nỗ lực đưa vắc xin phòng ngừa bệnh tay chân miệng về Việt Nam. Vắc xin tay chân miệng có hiệu quả bảo vệ lên đến 96,8%, được khuyến cáo tiêm phòng cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến dưới 6 tuổi. Với vắc xin tay chân miệng, trẻ sẽ được bảo vệ tối ưu, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm và hạn chế khả năng lây lan thành dịch trong cộng đồng.
Trẻ bị tay chân miệng ở mức độ nhẹ có thể được điều trị tại nhà, tuy nhiên cần đảm bảo trẻ được chăm sóc đúng cách. Trong trường hợp trẻ gặp các vấn đề dưới đây, bố mẹ cần ngay lập tức đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và can thiệp kịp thời:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Thông tin trên đây đã giúp bố mẹ giải đáp các vấn đề bệnh tay chân miệng bao lâu khỏi, cũng như các phương pháp điều trị bệnh hiệu quả cho trẻ nhỏ. Để được tư vấn về cách chăm sóc trẻ bị tay chân miệng, cũng như các bệnh lý khác ở trẻ nhỏ, bố mẹ có thể liên hệ Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được giải đáp chi tiết và đặt lịch thăm khám nhanh chóng.
