Chất xơ có nhiều trong rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt,… Thu nạp chất xơ giúp hạn chế đường hấp thu vào máu quá nhanh, đường huyết tăng chậm ổn định và hạn chế các biến chứng nặng của bệnh đái tháo đường.
BS.CKI Đào Thị Yến Thủy, Trưởng khoa Dinh dưỡng Tiết chế, BVĐK Tâm Anh TP HCM chia sẻ, chế độ dinh dưỡng phù hợp giúp người bệnh đái tháo đường không bị thiếu hay thừa dinh dưỡng, kiểm soát tốt lượng đường trong máu, mỡ trong máu, điều chỉnh cân nặng, tránh nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, cao huyết áp,… Biến chứng của bệnh đái tháo đường có thể là hạ đường huyết, thường gặp hơn là tăng đường huyết kéo dài, do ăn uống chưa hợp lý, dùng thuốc hạ đường huyết không đều, lâu dài dẫn đến tổn thương thần kinh ngoại biên, mù mắt, suy thận, tổn thương não, tim,…
Do đó, người bệnh đái tháo đường cần xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, lựa chọn thực phẩm lành mạnh và tạo thói quen ăn uống đúng giờ mỗi ngày,… để giữ đường huyết ổn định.
Những thực phẩm nhiều chất bột đường gồm 2 loại: Thực phẩm giàu tinh bột như cơm, bún, mì, khoai, bắp; thực phẩm nhiều đường mà người bệnh phải hạn chế như bánh kẹo, mật ong, nước ngọt,… Một số loại rau có thể chứa nhiều tinh bột, góp phần làm lượng đường trong máu tăng cao. Tuy chất xơ từ rau, trái cây ít ngọt, ngũ cốc nguyên hạt là những loại thực phẩm được khuyến cáo ăn nhiều ở người bệnh đái tháo đường, nhưng cần chú ý những điều sau đây:
Như vậy, khi ăn bắp, khoai, đậu sẽ cung cấp nhiều chất xơ cho người bệnh, góp phần hạn chế tăng đường huyết nhanh, do đó người bệnh có thể đổi món với các loại thực phẩm này. Cơm có nhiều bột đường nhưng ít chất xơ nên cần ăn ít theo khuyến cáo của bác sĩ (ví dụ, trung bình 1 chén mỗi bữa ở người lớn).
Mặc dù bí ngô được cho là có nhiều chất bột đường, nhưng loại quả này lại chứa nhiều chất xơ, thấp năng lượng và ít bột đường. Do đó, người bệnh có thể thay thế cho cơm trong bữa ăn thiếu cơm.
Loại nước ép này nghe thì có vẻ rất tốt cho sức khỏe nhưng lại thiếu một chất dinh dưỡng rất quan trọng: chất xơ. Chất xơ không chỉ quan trọng với người bình thường mà còn là thành phần không thể thiếu với người đái tháo đường. Lý do, chất xơ giúp duy trì tình trạng bình ổn cho đường huyết nhờ đặc tính khó tiêu hóa, hạn chế hoạt động của carbohydrate trong thực phẩm và kìm hãm quá trình tạo năng lượng – nguyên nhân làm tăng lượng đường máu.
Chất xơ cũng giúp trì hoãn việc tiêu hóa thức ăn ở ruột, qua đó làm chậm quá trình tăng glucose trong máu. Do đó, người bệnh nên dùng toàn bộ thực phẩm thay vì chỉ ép lấy nước để uống.
Theo bác sĩ Yến Thủy, cho dù tinh bột được xếp vào danh sách những thực phẩm hạn chế thu nạp cho người đái tháo đường nhưng không có nghĩa là người bệnh “tuyệt giao” với tất cả những loại rau củ chứa thành phần này. Cách tốt nhất, người bệnh nên kiểm tra hàm lượng tinh bột và kết hợp chúng với các thực phẩm giàu protein và chất béo khác để giảm bớt lượng đường trong máu tăng đột biến sau bữa ăn. Ví dụ, bạn có thể ăn một củ khoai tây nướng nhỏ cùng cá hồi nướng và bông cải xanh hấp để phòng tránh tình trạng lượng đường tăng cao sau khi ăn.
Người đái tháo đường cũng có thể cân đo lượng carb từ thực phẩm, chia nhỏ từng bữa, sao cho tương ứng với lượng insulin tiết ra từ cơ thể hay thuốc. Nếu mức thu nạp insulin nhiều hơn mức chuyển hóa thì đường huyết sẽ tăng. Tuy nhiên, cơ thể thu nạp quá ít tinh bột cũng sẽ khiến lượng đường huyết bị hạ thấp.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Do đó việc chọn lựa loại thực phẩm chứa bột đường và số lượng ăn mỗi bữa là điều người bệnh cần nắm rõ sau khi có sự tư vấn về chế độ ăn của bác sĩ điều trị.
