Tiêm khớp cổ chân: Ưu điểm, chỉ định thực hiện, quy trình tiến hành

Phương pháp tiêm khớp cổ chân cho thấy nhiều ưu điểm vượt trội trong chẩn đoán và điều trị một số bệnh lý liên quan đến bộ phận này. Tuy nhiên, kỹ thuật vẫn chống chỉ định cho một số trường hợp nhất định nhằm hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm. Do đó, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo có quyết định chính xác nhất.

Tiêm khớp cổ chân là gì?

Tiêm khớp cổ chân là kỹ thuật đưa thuốc chống viêm vào bộ phận này để điều trị tình trạng đau nhức khó chịu. Một số loại thuốc thường được sử dụng phổ biến gồm: Cortisone, Axit Hyaluronic, huyết tương giàu tiểu cầu… Cụ thể như sau: (1)

• Cortisone: Đây là một loại chất chống viêm mạnh, giúp giảm triệu chứng đau nhức trong thời gian ngắn nhưng hiệu quả không kéo dài, thường chỉ vài tháng. Ngoài ra, các tác dụng phụ cũng có thể xuất hiện nếu sử dụng quá mức.
• Axit Hyaluronic: Đây là một chất tự nhiên được tìm thấy trong xương, khớp và dây chằng. Thuốc tiêm Axit hyaluronic sẽ hoạt động như chất bôi trơn, giúp giảm đau, giảm viêm hiệu quả.

Nhìn chung, kỹ thuật tiêm cổ chân thường được sử dụng khi các biện pháp khắc phục đơn giản không đem lại kết quả điều trị tích cực. Đó có thể là tập thể dục, chỉnh hình giảm tải cho khớp, uống thuốc chống viêm Ibuprofen…

Ưu điểm của phương pháp

Tiêm khớp mắt cá chân là phương pháp chẩn đoán và điều trị đang được sử dụng phổ biến. Kỹ thuật đem lại hiệu quả cải thiện tích cực đồng thời cho thấy nhiều ưu điểm nổi trội như sau:

• Đây là thủ thuật xâm lấn tối thiểu nên quá trình thực hiện nhanh chóng, không mất nhiều thời gian.
• Ngoài công dụng giảm đau, giảm viêm, thuốc tiêm vào khớp cổ chân còn giúp bác sĩ xác định được nguyên nhân, vị trí tổn thương để có hướng điều trị hiệu quả.
• Thủ thuật tiêm vào khớp cổ chân ít xâm lấn, hạn chế để lại rủi ro.

Chỉ định tiêm khớp cổ chân

Tiêm khớp cổ chân được chỉ định thực hiện trong các trường hợp sau đây, khi những tổn thương hoàn toàn không thể cải thiện bằng phương pháp điều trị với thuốc: (2)

• Thoái hoá khớp cổ chân.
• Tổn thương do viêm khớp dạng thấp.
• Viêm khớp cổ chân sau chấn thương nhưng không xuất hiện hiện tượng tràn máu khớp do chấn thương.
• Bệnh gút, bệnh giả gút khác có tổn thương khớp cổ chân.
• Các bệnh lý cột sống thể huyết thanh âm tính kèm tổn thương khớp cổ chân dai dẳng: viêm khớp phản ứng, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp vẩy nến, viêm khớp mạn tính thiếu niên…
• Một số bệnh hệ thống có tổn thương khớp cổ chân dai dẳng.

Chống chỉ định trong trường hợp nào?

Kỹ thuật tiêm khớp cổ chân được chống chỉ trong một số trường hợp cụ thể, nhằm ngăn chặn các rủi ro, biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Cụ thể bao gồm:

• Viêm khớp cổ chân nhiễm khuẩn: viêm khớp mủ, lao khớp.
• Tổn thương khớp cổ chân xuất phát từ bệnh lý thần kinh, bệnh máu.
• Vùng da ngoài xung quanh khớp cổ chân bị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm (nếu tiêm sẽ làm tăng nguy cơ đưa vi khuẩn, nấm vào khớp cổ chân).
• Cơ địa bị suy giảm miễn dịch.
• Các trường hợp chống chỉ định tương đối: người bệnh bị tăng huyết áp, đái tháo đường.

Đối với những trường hợp chống chỉ định tương đối, người bệnh cần được theo dõi, kiểm tra cẩn thận trước và sau khi tiến hành tiêm. Ngoài ra, việc thực hiện thủ thuật này chỉ nên áp dụng khi tình hình bệnh lý đã được kiểm soát ổn định.

Quy trình tiêm khớp cổ chân

Chuẩn bị

• Phòng thủ thuật vô trùng.
• Hộp thuốc chống sốc theo quy định.
• Hộp đựng dụng cụ vô trùng (kẹp có mấu, săng có lỗ, kẹp có mấu, bông, băng gạc…).
• Kim tiêm 23G
• Bơm tiêm nhựa 3 – 5 ml (loại dùng 1 lần).
• Bông cồn 70 độ.
• Dung dịch Betadin hoặc cồn I-ốt.
• Băng dính y tế hoặc băng keo vải Urgo.
• Tư thế người bệnh: Người bệnh nằm ngửa trên giường hoặc ngồi trên giường ở tư thế khớp gối gấp, bàn chân duỗi thẳng.
• Chuẩn bị các loại thuốc tiêm bao gồm: Hydrocortison Acetat (Nồng độ 1ml = 25mg), DepoMedrol (Methyl Prednisolon Acetat, nồng độ 1ml = 40mg) hoặc Diprospan (1ml = 5mg Betamethasone Dipropionate + 2mg Betamethasone Sodium Phosphate).

Tiến hành

• Bước 1: Bác sĩ tiến hành kiểm tra hồ sơ người bệnh, chỉ định đơn thuốc, vị trí tiêm.
• Bước 2: Kiểm tra sức khỏe người bệnh, giải thích rõ mục đích tiêm, tai biến có thể xảy ra của kỹ thuật tiêm khớp cổ chân.
• Bước 3: Điều dưỡng chuẩn bị thuốc tiêm, sát trùng vị trí tiêm, trải săng mổ và luôn quan sát người bệnh trong suốt quá trình thực hiện, đảm bảo phát hiện để xử lý kịp thời các thay đổi bất thường.
• Bước 4: Bác sĩ sát trùng tay, mang găng vô khuẩn và chuẩn bị tiêm nội khớp
• Bước 5: Bác sĩ đâm kim tại đường nối hai điểm mắt cá trong và ngoài, giữa các gân cẳng chân trước và gân duỗi chung. Hướng kim chếch xuống dưới, vào trong với độ sâu khoảng từ 1,5 – 2cm. Trường hợp hút thử và không thấy máu, chỉ cần tiêm thuốc nhẹ tay là được.
• Bước 6: Sát trùng, băng chỗ tiêm và dặn dò người bệnh giữ sạch vị trí tiêm, đặc biệt không để bị ướt trong vòng 24 giờ sau khi thực hiện.

Theo dõi biến chứng và chăm sóc sau khi thực hiện tiêm

Sau khi tiến hành tiêm khớp cổ chân, bác sĩ sẽ theo dõi chỉ số mạch, HA, tình trạng viêm, chảy máu tại chỗ trong vòng 24 giờ để phát hiện kịp thời nếu xảy ra rủi ro ngoài ý muốn. Dưới đây là một số biến chứng có thể xuất hiện kèm phương pháp chăm sóc phù hợp: (3)

• Cảm giác đau tăng lên sau khi tiêm khoảng 12 – 24 giờ: Nguyên nhân do phản ứng viêm màng hoạt dịch khớp cổ chân với tinh thể thuốc, hay còn gọi là viêm khớp vi tinh thể. Trường hợp này thường sẽ tự khỏi sau một ngày mà không cần đến can thiệp y tế. Tuy nhiên, người bệnh cũng có thể bổ sung thêm thuốc giảm đau, chống viêm theo chỉ định của bác sĩ.
• Nhiễm khuẩn do thủ thuật khớp tiêm (viêm mủ): Biểu hiện thường gặp là sưng đau tại chỗ, sốt và tràn dịch. Người bệnh có thể điều trị bằng thuốc kháng sinh.
• Một số biến chứng muộn: Hiện tượng mất sắc tố da tại chỗ tiêm, teo da xảy ra do tiêm nhiều lần vào cùng một vị trí hoặc tiêm quá nông. Tuy nhiên, lưu ý quan trọng là không được để thuốc bị trào ra khỏi vị trí tiêm. Nếu tai biến xảy ra, bác sĩ sẽ báo trước để người bệnh sẵn sàng tâm lý, tránh hoang mang.
• Biến chứng hiếm gặp: Tai biến xảy ra do người bệnh quá sợ hãi. Đây được gọi là biểu hiện kích thích hệ phó giao cảm, xuất hiện khi tiêm thuốc vào mạch máu hoặc tiêm quá nhanh. Lúc này, người bệnh thường dễ bị choáng váng, ho khàn, tức ngực khó thở, vã mồ hôi, rối loạn cơ tròn… Cách xử trí cần thực hiện là đặt người bệnh nằm ở tư thế đầu thấp, giơ chân lên cao, theo dõi mạch, huyết áp để sẵn sàng biện pháp cấp cứu khi cần thiết.

Một số lưu ý khi thực hiện

• Sau khi tiêm, người bệnh cần ở lại phòng tiêm khoảng 30 phút để theo dõi phản ứng của cơ thể nhằm xử lý kịp thời các rủi ro có thể xảy ra.
• Trong vòng 24 giờ sau khi tiêm, người bệnh cần giữ vị trí tiêm không bị ướt, sau thời gian này có thể rửa nước bình thường.
• Khi kết thúc quá trình thực hiện, kim tiêm phải được rút ra nhanh chóng và tạo áp lực nhẹ lên vị trí tiếp xúc trên da.
• Quá trình chọc kim cần được quan sát kỹ lưỡng, ngay lập tức rút kim và dừng tiêm nếu người bệnh xuất hiện triệu chứng đau nhói, tê bì… bất thường.
• Khi tiêm cần xác định chính xác vị trí chọc kim để tránh biến chứng không mong muốn.
• Người bệnh cần quay lại tái khám định kỳ để theo dõi vết thương và hiệu quả cải thiện, đặc biệt khi xuất hiện chảy dịch bất thường, viêm tấy tại vị trí tiêm.
• Sau khi tiêm, vị trí tiêm thường dễ bị sưng đau, người bệnh có thể áp dụng phương pháp chườm lạnh nhiều lần trong ngày (20 phút/lần) hoặc dùng NSAID để giảm sưng đau tạm thời.
• Sau khi tiêm thuốc, người bệnh nên tránh vận động trong khoảng vài ngày để hạn chế gây ảnh hưởng đến vết thương.
• Đối với Cortisone, người bệnh không nên tiêm nhiều hơn 3 – 4 lần/năm.

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Trên đây là tổng hợp tất cả các thông tin liên quan đến tiêm khớp cổ chân. Hy vọng qua bài viết này, người bệnh đã cập nhật thêm kỹ thuật điều trị mới để khắc phục hiệu quả tình trạng đau nhức khó chịu.