13 thuốc đau bụng cho trẻ em giúp giảm đau tốt và hiệu quả nhanh

Đau bụng là tình trạng thường gặp ở trẻ em. Đau bụng có thể xuất phát từ rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm hoặc cũng có thể liên quan đến các bệnh lý nguy hiểm như viêm ruột thừa, ngộ độc chì… Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn dẫn đến mất sức, mất nước, và nhiều biến chứng nguy hiểm. Vậy những loại thuốc đau bụng cho trẻ em nào hiệu quả, an toàn mà bố mẹ có thể sử dụng tại nhà? Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám?

Trẻ bị đau bụng nguyên nhân do đâu?

Đau bụng ở trẻ em là triệu chứng thường gặp nhưng thường khó xác định ngay nguyên nhân do trẻ chưa thể mô tả chính xác các giác đau và đặc điểm của cơn đau bụng. Đau bụng ở trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả các vấn đề về hệ tiêu hóa, nhiễm trùng, hoặc các yếu tố liên quan đến tâm lý. (1)

Những nguyên nhân gây đau bụng ở trẻ phổ biến gồm:

• Các vấn đề về ruột: Táo bón và hội chứng ruột kích thích (IBS) là những nguyên nhân phổ biến, thường gây đau bụng do áp lực tích tụ trong ruột;
• Nhiễm trùng: Các bệnh nhiễm trùng như viêm dạ dày ruột có thể dẫn đến triệu chứng nôn mửa, tiêu chảy và đau bụng. Ngoài ra, nhiễm trùng đường tiểu cũng có thể gây khó chịu ở vùng bụng của trẻ;
• Các vấn đề cần phẫu thuật: Những vấn đề nghiêm trọng hơn như viêm ruột thừa hoặc tắc ruột có thể là nguyên nhân gây đau bụng kéo dài. Ở trường hợp này, bác sĩ sẽ thăm khám và đưa ra các chỉ định cụ thể dựa trên tình trạng bệnh sử bé bé;
• Đau bụng kinh: Nguyên nhân gây đau bụng ở trẻ em gái có thể liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt;
• Liên quan đến thực phẩm: Các nguyên nhân đau bụng ở trẻ có thể đến từ thực phẩm, bao gồm ăn quá nhiều, ngộ độc thực phẩm, dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm (trẻ không dung nạp lactose);
• Căng thẳng và lo lắng: Tâm lý cũng có thể là nguyên nhân gây đau bụng, đặc biệt ở những trẻ đang trải qua áp lực học tập hoặc các vấn đề trong gia đình.

Thuốc đau bụng cho trẻ em mau khỏi

Trẻ đau bụng uống thuốc gì hiệu quả và an toàn là mối quan tâm chung của nhiều bố mẹ. Lựa chọn thuốc giảm đau bụng ở trẻ em cần cẩn trọng do một số loại thuốc cần chỉ định của bác sĩ mới có thể sử dụng được cho trẻ hoặc lo ngại tác dụng phụ. Do đó bố mẹ cần hết sức lưu ý khi tìm hiểu và sử dụng thuốc đau bụng cho trẻ em.

Dưới đây là một số loại thuốc và men hỗ trợ thường được dùng khi bé bị đau bụng:

1. Thuốc giảm đau và hạ sốt

1.1. Paracetamol (còn được gọi acetaminophen)

Là một hoạt chất phổ biến với tác dụng giảm đau và hạ sốt. Tuy nhiên, khác với ibuprofen, Paracetamol không có tác dụng chống viêm mạnh.

Loại thuốc này thường được chỉ định để điều trị các cơn đau và sốt ở mức độ nhẹ đến trung bình. Paracetamol hiệu quả trong việc giảm đau đầu, đau cơ, đau khớp, đau lưng, đau răng và hạ sốt.

• Cách dùng: Dùng đường uống, có dạng siro, viên nén hoặc viên sủi.
• Liều dùng:
  • Trẻ dưới 3 tháng: Chỉ dùng khi có chỉ định từ bác sĩ.
  • Trẻ 3 tháng đến 1 tuổi: 10 – 15 mg/kg/lần, cách mỗi 4 – 6 giờ.
  • Trẻ 1–5 tuổi: 120 – 250 mg/lần, cách mỗi 4 – 6 giờ.
  • Trẻ 6–12 tuổi: 250 – 500 mg/lần, cách mỗi 4 – 6 giờ.

1.2. Ibuprofen

Ibuprofen là loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) được sử dụng phổ biến. Thuốc này có tác dụng chống viêm, hạ sốt, giảm đau và chống kết tập tiểu cầu. Ibuprofen thường được sử dụng để giảm đau nhẹ đến vừa, như đau răng, đau bụng kinh, đau khớp mạn tính, đau đầu và đau cơ do vận động. Thuốc không phù hợp với đau nội tạng và không gây nghiện.

Với tác dụng hạ sốt, ibuprofen hiệu quả trong các trường hợp sốt do cảm lạnh, cúm hoặc nhiễm khuẩn, và tác dụng kéo dài hơn paracetamol. Tuy nhiên, không dùng ibuprofen cho bệnh nhân sốt xuất huyết vì tác dụng chống đông máu của thuốc có thể gây nguy hiểm, đặc biệt là xuất huyết tiêu hóa.

• Cách dùng: Dùng đường uống, có dạng siro và viên nén.
• Liều dùng:
  • Trẻ dưới 12 tháng: Chỉ dùng khi có chỉ định từ bác sĩ.
  • Trẻ 12 tháng đến 12 tuổi: 5 – 10 mg/kg/lần, cách mỗi 6 – 8 giờ.

2. Thuốc chống co thắt

2.1. Drotaverin

Drotaverin có hoạt chất chính là Drotaverin Hydroclorid hay Drotaverine Hydrochloride. Thuốcđau bụng cho trẻ em này có tác dụng chống co thắt, thích hợp cho các trường hợp đau bụng do co thắt ruột.

• Cách dùng: Dùng đường uống, có dạng siro và viên nén.
• Liều dùng:
  • Trẻ từ 1 – 6 tuổi: 10 – 20 mg/lần, tối đa 3 lần/ngày.
  • Trẻ trên 6 tuổi: 40 mg/lần, tối đa 3 lần/ngày.

2.2. Hyoscine-N-butylbromide

Hyoscine-N-butylbromide dùng để điều trị và làm giảm co thắt, cơn đau bất thường ở dạ dày, ống tiêu hóa, bàng quang.

• Cách dùng: Dùng đường uống hoặc tiêm.
• Liều dùng:
  • Người lớn và trẻ em trên 12 tuổi: Uống 10 – 20 mg × 3 lần/ngày.
  • Tiêm 20 – 40 mg lặp lại sau 30 phút nếu cần (tối đa 100 mg/ngày).
  • Trẻ em dưới 12 tuổi: Tiêm 0,3 – 0,6 mg/kg/lần, có thể dùng nhiều lần trong ngày (tối đa 1,5 mg/kg/ngày).

2.3. Trimebutin maleate

Trimebutin maleate thuộc nhóm chống co thắt, làm giảm nhu động ruột bất thường mà không làm thay đổi nhu động bình thường của đường tiêu hóa. Trimebutin được chỉ định trong các trường hợp: triệu chứng đau do rối loạn chức năng ống tiêu hóa, đầy hơi, khó chịu, khó tiêu ở ruột, điều trị đau bụng cấp tính hoặc mãn tính ở người bị rối loạn chức năng ruột (đặc biệt là hội chứng ruột kích thích)

• Cách dùng: uống trước ăn hoặc sau ăn, khi đau bụng nhiều.
• Liều dùng:
  • Người lớn: Dùng 100mg/lần, ngày 3 lần. (300mg/ngày).
  • Trẻ em từ 2 tuổi trở lên: Dùng 5 mg/kg thể trọng/ngày chia làm 3 lần.

*Chú ý: không dùng trimebutin maleate cho trẻ dưới 2 tuổi.

3. Thuốc chống tiêu chảy

3.1. Racecadotril

Racecadotril là một tiền chất, hoạt động bằng cách ức chế enzyme enkephalinase, làm giảm tiết nước và điện giải vào ruột mà không ảnh hưởng đến nhu động ruột.

• Liều dùng:
  • Người lớn: 100 mg/lần, 3 lần/ngày, trước bữa ăn.
  • Trẻ cân nặng dưới 13 kg: 10 mg/lần, 3 lần/ngày.
  • Trẻ cân nặng từ 13–27 kg: 20 mg/lần, 3 lần/ngày.
  • Trẻ cân nặng trên 27 kg: 30 mg/lần, 3 lần/ngày.

4. Thuốc trị táo bón

4.1. Dầu khoáng (mineral oil)

Dầu khoáng (mineral oil) hoạt động bằng cách tăng cường hấp thụ nước vào phân, làm phân mềm hơn và dễ đi ngoài hơn. (2)

• Cách dùng: Dùng đường uống.
• Liều dùng: Sử dụng chính xác theo hướng dẫn trên nhãn hoặc chỉ định của bác sĩ.

4.2. Thuốc nhuận tràng thẩm thấu

Thuốc nhuận tràng thẩm thấu có tác dụng giữ nước trong lòng ruột, làm tăng khối lượng và làm mềm phân, giúp kích thích nhu động ruột.

• Liều dùng:
  • Bột nhuận tràng cho bé (PEG 3350).
    • Người lớn: 17 g (2 gói), pha với 120–240 ml nước, dùng 1 – 2 lần/ngày.
    • Trẻ em (6th – 12 tuổi): Liều dùng theo cân nặng, tham khảo ý kiến bác sĩ.
  • Lactulose
    • Người lớn: 15 – 30 ml/lần, 2 lần/ngày.
    • Trẻ em: 5 – 10 ml/lần, 2 lần/ngày.
  • Magnesium hydroxide
    • Người lớn: 15 – 30 ml/lần, tối đa 2 lần/ngày.
    • Trẻ em: 2 – 5 tuổi: 0.4 – 1.2 g/ngày, chia 1 – 2 lần/ngày.
    • 6 – 11 tuổi: 1.2 – 2.4 g/ngày, chia 1 – 2 lần/ngày.
    • 12 – 18 tuổi: 2.4 – 4.8 g/ngày, chia 1 – 2 lần/ngày.

5. Men vi sinh

5.1. Saccharomyces boulardii (probiotics)

Đây là các vi sinh vật có lợi cho cơ thể, có khả năng phục hồi và duy trì hệ vi sinh tốt đường ruột. Men vi sinh chứa probiotics hỗ trợ điều trị tiêu chảy do nhiễm khuẩn cấp, ức chế vi khuẩn gây bệnh bằng cách cạnh tranh chỗ bám và sản xuất các chất kháng khuẩn.

• Liều dùng:
  • Người lớn: 250 – 500 mg/ngày, chia 1 – 2 lần.
  • Trẻ em: 200 – 500 mg/ngày, chia 2 – 3 lần (theo chỉ định bác sĩ).

5.2. Lactobacillus acidophilus

Là vi khuẩn thuộc họ Lactobacillus, được tìm thấy tự nhiên trong đường ruột và thực phẩm lên men như sữa chua. Lợi khuẩn này hoạt động bằng cách sản xuất axit lactic, tạo môi trường axit ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây hại.

• Liều dùng: Tùy thuộc vào sản phẩm bổ sung Lactobacillus acidophilus mà liều lượng thuốc có sự khác biệt nhất định. Bố mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về liều lượng thuốc cụ thể.

*Lưu ý: Không sử dụng Lactobacillus acidophilus cho trẻ em dưới 3 tuổi trừ khi có chỉ định của bác sĩ.

Các lưu ý khi cho trẻ uống thuốc trị đau bụng

Trẻ bị đau bụng là tình trạng phổ biến và thường không đáng lo ngại. Mặc dù vậy, trước khi cho trẻ sử dụng bất kỳ loại thuốc nào để điều trị đau bụng ở trẻ tại nhà, bố mẹ cần lưu ý những điều sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

• Tham khảo hướng dẫn của bác sĩ trước khi cho trẻ dùng thuốc, đặc biệt ở trẻ nhỏ;
• Xác định nguyên nhân đau bụng: việc xác định nguyên nhân gây đau bụng giúp lên kế hoạch điều trị phù hợp với trẻ . Nếu trẻ có dấu hiệu nghiêm trọng (sốt cao, nôn mửa, tiêu chảy kéo dài), hãy đưa trẻ đến bác sĩ ngay.
• Tuân thủ liều lượng thuốc, thời gian đã được chỉ định;
• Chọn loại thuốc giảm đau phù hợp với tình trạng đau bụng ở trẻ;
• Không trộn thuốc với đồ ăn hoặc sữa do có thể làm giảm tác dụng;
• Tránh kết hợp nhiều loại thuốc với nhau khi chưa có sự đồng ý từ bác sĩ;
• Không sử dụng thuốc hết hạn sử dụng;
• Nếu trẻ có bệnh lý nền hoặc đang dùng thuốc khác, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tương tác thuốc không mong muốn.
• Đưa trẻ đi khám nếu triệu chứng đau bụng không cải thiện sau 24-48 giờ dùng thuốc hoặc xuất hiện các triệu chứng bất thường như tiêu chảy, sốt cao, có biểu hiện mất nước…

Tác dụng phụ của thuốc trị đau bụng ở trẻ

Hầu hết các loại thuốc được chỉ định điều trị triệu chứng đau bụng ở trẻ nhỏ được đánh giá an toàn với sức khỏe của bệnh nhi. Tuy nhiên một số tác dụng phụ không mong muốn vẫn có thể xảy ra. Tuỳ thuộc vào từng loại thuốc, liều lượng, tình trạng sức khỏe của trẻ. Nếu trẻ xuất hiện một trong các dấu hiệu sau, bố mẹ cần đặc biệt chú ý đến trẻ:

• Buồn nôn
• Khó tiêu
• Khô miệng
• Chóng mặt, mệt mỏi
• Đầy hơi
• Táo bón
• Tiêu chảy
• Chướng bụng
• Buồn ngủ

Để giảm thiểu rủi ro tác dụng phụ khi sử dụng thuốc đau bụng cho trẻ em, bố mẹ cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, cho trẻ uống đúng thuốc, đúng liều, kiểm tra thành phần của thuốc trước khi cho trẻ uống, quan sát cơ thể bé phản ứng sau uống thuốc… để sớm có phương án xử trí phù hợp.

Các cách giảm đau bụng cho trẻ tại nhà không cần dùng thuốc

Trẻ bị đau bụng cần được thăm khám với bác sĩ để được xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp. Với những trường hợp đau bụng nhẹ, bác sĩ có thể hướng dẫn bố mẹ chăm sóc bé tại nhà. Một số cách giảm đau bụng cho trẻ mà bố mẹ có thể áp dụng gồm: (3)

• Chườm ấm bụng: Phương pháp này giúp giảm co thắt và cải thiện lưu thông máu. Sử dụng khăn ấm hoặc túi nước ấm chườm lên vùng bụng trẻ, đặc biệt tại nơi trẻ cảm thấy khó chịu, trong khoảng 10-15 phút mỗi lần. Thực hiện 2–3 lần mỗi ngày, kết hợp với tư thế nằm ngửa thoải mái sẽ giúp trẻ dễ chịu hơn;
• Massage nhẹ nhàng vùng bụng: Massage vùng bụng giúp giảm triệu chứng đầy hơi, táo bón của trẻ. Bố mẹ dùng ngón tay xoa bóp theo vòng tròn trên bụng trẻ trong 10-15 phút. Thực hiện massage đều đặn nhiều lần trong ngày có thể kích thích nhu động ruột, cải thiện tiêu hóa và giảm căng tức vùng bụng;
• Bổ sung nước đầy đủ: Đây là ưu tiên hàng đầu khi trẻ bị đau bụng, nhằm ngăn ngừa tình trạng mất nước. Bố mẹ nên cho trẻ uống nước lọc, nước đun sôi để nguội hoặc dung dịch bù nước, chia thành từng lượng nhỏ và uống thường xuyên. Nếu trẻ bị nôn, có thể sử dụng thìa nhỏ để đút nước giúp duy trì lượng nước mà không gây kích thích dạ dày;
• Điều chỉnh chế độ ăn: Trẻ nên được ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa như cơm trắng, cháo loãng, súp sệt. Các thực phẩm này vừa cung cấp dinh dưỡng cần thiết, vừa giảm áp lực lên hệ tiêu hóa. Không nên cho trẻ ăn các món nhiều dầu mỡ, cay nóng hoặc có tính axit như cam, chanh, vì chúng có thể làm triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn;
• Giảm căng thẳng và hỗ trợ tâm lý giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn: Bố mẹ khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thư giãn như vẽ tranh, nghe nhạc, đọc sách hoặc vận động nhẹ. Bố mẹ cũng có thể tâm sự, vỗ về và tạo không gian yên tĩnh cũng giúp trẻ giảm căng thẳng cũng như cảm thấy được quan tâm;
• Bổ sung lợi khuẩn đường ruột: Đây là giải pháp xử trí hiệu quả khi đau bụng do loạn khuẩn. Các thực phẩm giàu lợi khuẩn như sữa chua không đường, thực phẩm bổ sung lợi khuẩn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Nếu cần thiết, bố mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng các loại men vi sinh phù hợp với độ tuổi và tình trạng của trẻ;
• Khuyến khích trẻ đi vệ sinh: Trong một số trường hợp, đại tiện có thể giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn, cơn đau bụng nhanh chóng chấm dứt.

Để biết thêm các thông tin liên quan cách chăm sóc trẻ bị đau bụng cũng như các loại thuốc đau bụng cho trẻ em an toàn, bố mẹ có thể liên hệ trực tiếp khoa Nhi, BVĐK Tâm Anh theo địa chỉ:

Hy vọng những thông tin hữu ích về thuốc đau bụng cho trẻ em sẽ giúp nhiều bố mẹ có phương án xử trí phù hợp khi con bị đau bụng. Nhằm đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ, bố mẹ nên đưa con đến thăm khám tại các bệnh viện uy tín để bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân, có chỉ định phù hợp.