Đau bụng dưới rốn trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Đau bụng dưới rốn trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân, không chỉ riêng về các vấn đề tiêu hóa. Tình trạng này có thể là dấu hiệu của những bệnh lý nghiêm trọng như viêm ruột thừa, nhiễm trùng đường tiểu… Vì vậy, việc chủ quan trong chăm sóc, điều trị có thể khiến trẻ đối mặt với nhiều vấn đề nguy hiểm, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe màn còn liên quan đến sự phát triển của trẻ.

Đau bụng dưới rốn trẻ em là bệnh gì?

Đau bụng dưới rốn trẻ em là tình trạng trẻ cảm thấy đau, khó chịu ở vùng bụng phía dưới rốn. Cơn đau bụng có thể khởi phát đột ngột hoặc từ từ, âm ỉ hoặc đau quặn từng cơn. Đôi khi, cơn đau chỉ khu trú ở một vị trí nhất định, nhưng cũng có thể lan rộng sang các vùng khác của bụng. Tình trạng này tùy thuộc vào nguyên nhân gây đau và mức độ nghiêm trọng của vấn đề, và có thể đi kèm với các triệu chứng khác như buồn nôn, nôn mửa, thay đổi thói quen đi vệ sinh hoặc sốt.

Vị trí đau bụng dưới rốn ở trẻ em

Với mỗi vị trí đau bụng dưới rốn cụ thể sẽ biểu hiện một tình trạng bệnh khác nhau. Vị trí đau bụng dưới rốn trẻ em được chia làm 3 nhóm gồm:

• Đau bụng dưới rốn bên trái: Cơn đau xảy ra ở vùng bụng dưới rốn, bên trái. Tình trạng này thường liên quan đến các vấn đề về tiêu hóa, tiết niệu, thận và biến chứng liên quan đến buồng trứng trái, tinh hoàn. (1)
• Đau bụng dưới rốn bên phải: Cơn đau xảy ra ở bụng dưới rốn, bên phải. Tình trạng này thường liên quan đến các vấn đề như thoát vị, đầy hơi, viêm ruột thừa, thận, hội chứng ruột kích thích. (2)
• Đau bụng dưới rốn ở giữa: Cơn đau xảy ra ở bụng dưới rốn, chính giữa. Tình trạng này thường liên quan đến các vấn đề về tiêu hóa, đầy hơi, khó tiêu, táo bón, viêm đại tràng, viêm túi thừa, viêm ruột thừa, viêm bàng quang, nhiễm trùng tiểu dưới. (3)

Nguyên nhân trẻ em đau bụng dưới rốn

Đau bụng dưới rốn trẻ em có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như:

• Táo bón: Táo bón là vấn đề tiêu hóa thường gặp ở trẻ, trẻ đi ngoài ít hơn bình thường (dưới 3 lần/tuần) với phân khô, cứng. Khi bị táo bón, trẻ sẽ thường phàn nàn về cơn đau bụng, đầy hơi, khó chịu ở vùng bụng. Táo bón kéo dài có thể khiến trẻ đau đớn, đi ngoài ra máu, gây ám ảnh cho trẻ mỗi lần đi tiêu, từ đó có xu hướng ăn ít hơn, sụt cân. (4)
• Nhiễm trùng đường ruột: Nhiễm trùng đường ruột ở trẻ có thể do vi khuẩn, virus, ký sinh trùng gây ra, xảy ra khi trẻ ăn, uống thực phẩm nhiễm bẩn. Trẻ thường có biểu hiện đau quặn từng cơn ở vùng dưới rốn, kèm theo các triệu chứng như tiêu chảy, sốt, buồn nôn và chán ăn.
• Viêm ruột thừa: Trẻ bị viêm ruột thừa cần được điều trị kịp thời nhằm ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng. Cơn đau do viêm ruột thừa thường xuất hiện đột ngột ở vùng quanh rốn rồi di chuyển xuống bụng dưới bên phải. Mức độ cơn đau càng lúc càng tăng lên, dữ dội và nghiêm trọng.
• Rối loạn tiêu hóa: Khoảng 40 – 50% trường hợp đau bụng ở trẻ là do rối loạn tiêu hóa. Cơn đau bụng thường kèm theo các triệu chứng như táo bón, tiêu chảy, buồn nôn, biếng ăn, chướng bụng…
• Đầy hơi, khó tiêu: Ăn nhiều thực phẩm khó tiêu, nhiều dầu mỡ rất dễ khiến trẻ gặp phải tình trạng đầy hơi, khó tiêu. Tình trạng này thường không kéo dài nhưng dễ tái lại nếu trẻ không có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, phù hợp.
• Viêm bàng quang: Viêm bàng quang chiếm hơn 50% trường hợp nhiễm trùng đường tiết niệu. Bệnh gây đau quặn ở bụng dưới, són tiểu, tiểu ít, tiểu rát, tiểu gấp.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Nhiễm trùng đường tiết niệu thường gây cảm giác đau bụng dưới rốn, nặng bụng dưới, nóng rát khi đi tiểu, sốt và thậm chí tiểu ra máu. (5)
• Sỏi thận: Bệnh sỏi thận thường gây đau, nhói dữ dội ở bên hông hoặc lưng. Tuy nhiên, khi sỏi di chuyển từ thận xuống đường tiết niệu, cơn đau có thể lan rộng xuống vùng bụng dưới, xương chậu và háng.

Triệu chứng đau bụng dưới rốn ở trẻ em

Cơn đau bụng dưới rốn trẻ em có thể xuất hiện đột ngột hoặc ầm ĩ, kéo dài trong nhiều giờ, thậm chí là nhiều ngày tùy vào nguyên nhân gây nên tình trạng này. Bên cạnh đó, trẻ có thể có các triệu chứng đi kèm như:

• Khó chịu;
• Quấy khóc;
• Tiêu chảy;
• Táo bón;
• Buồn nôn;
• Nôn.

Phương pháp chẩn đoán đau bụng dưới rốn ở trẻ em

Khi khám lâm sàng cho trẻ đau bụng dưới rốn, bác sĩ có thể hỏi thêm bố mẹ về một số thông tin như: trước đó trẻ đã ăn những gì? Cơn đau bụng của trẻ xuất hiện từ khi nào? Triệu chứng đi kèm của trẻ là gì?… Tiếp đó, tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số cận lâm sàng nhằm xác định rõ nguyên nhân gây đau bụng dưới rốn, từ đó xây dựng phác đồ điều trị phụ hợp như:

• Xét nghiệm máu;
• Xét nghiệm nước tiểu;
• Xét nghiệm phân;
• Siêu âm ổ bụng;
• Chụp X-quang bụng dưới;
• Nội soi tiêu hóa.

Cách trị đau bụng dưới rốn ở trẻ em

Phương pháp điều trị đau bụng dưới rốn trẻ em sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng của cơ đau bụng:

1. Điều trị không dùng thuốc

Nếu tình trạng đau bụng nhẹ và do tâm lý hay rối loạn tiêu hóa thông thường, bác sĩ sẽ hướng dẫn bố mẹ chăm sóc và theo dõi trẻ tại nhà:

• Cho trẻ nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh áp lực, căng thẳng.
• Thực hiện chế dinh dưỡng lành mạnh, ăn thức ăn dễ tiêu hóa, đảm bảo vệ sinh.
• Cho trẻ ăn uống đúng giờ giấc, không bỏ bữa.
• Cho trẻ uống đủ nước.
• Mát xa bụng nhẹ nhàng, đúng cách và chườm ấm bụng để giảm nhẹ cơn đau.

2. Điều trị bằng thuốc

Đau bụng dưới rốn trẻ em do sự xâm nhập của các tác nhân gây nhiễm trùng hoặc một vấn đề sức khỏe nào đó, việc điều trị sẽ phức tạp hơn:

• Điều trị nguyên nhân: Nếu cơn đau bụng bắt nguồn từ một vấn đề sức khỏe nào đó, việc điều trị sẽ bao gồm giảm đau và điều trị nguyên nhân gây nên tình trạng này. Ví dụ, đau bụng dưới rốn do vi khuẩn, thuốc kháng sinh sẽ được chỉ định.
• Điều trị bằng thuốc: Thuốc được chỉ định thường là thuốc giảm đau, hạ sốt và thuốc điều trị nguyên nhân gây đau bụng dưới rốn.
• Men vi sinh: Sử dụng men vi sinh phù hợp, đúng cách sẽ giúp quá trình tiêu hóa diễn ra hiệu quả hơn, giảm nhẹ các triệu chứng nhanh chóng.
• Phẫu thuật (nếu cần thiết): Nếu trẻ đau bụng dưới rối do các bệnh lý Ngoại nhi, bác sĩ sẽ cân nhắc thực hiện phẫu thuật nếu cần thiết.

Biện pháp phòng ngừa trẻ bị đau bụng dưới rốn

Dinh dưỡng hợp lý, đảm bảo vệ sinh và sinh hoạt phù hợp, lành mạnh là điều quan trọng để trẻ phát triển khỏe mạnh, giảm nguy cơ gặp các vấn đề về tiêu hóa, đặc biệt là đau bụng dưới rốn:

• Chế độ ăn uống hợp lý: Khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ cần có đủ dinh dưỡng, cân bằng, đáp ứng nhu cầu dưỡng chất để trẻ phát triển toàn diện. Bố mẹ nên ưu tiên cho trẻ ăn các thực phẩm giàu chất xơ từ nguồn tự nhiên như rau củ xanh và hoa quả tươi, giúp kích thích nhu động ruột và duy trì hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh.
  Đồng thời, nên hạn chế tối đa việc cho trẻ ăn các món ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh hay đồ chiên rán. Bởi những thực phẩm này không chỉ gây khó tiêu mà còn làm tăng gánh nặng cho hệ tiêu hóa của trẻ.
  Bên cạnh đó, cần tạo các thói quen ăn uống tốt cho trẻ như ăn chậm nhai kỹ, ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa, không ăn bữa tối quá muộn.
• Đảm bảo vệ sinh thực phẩm: Thực phẩm dành cho trẻ cần phải được chọn lọc cẩn thận, có nguồn gốc rõ ràng. Bố mẹ tập cho trẻ thói quen rửa tay với xà phòng trước khi ăn. Trong quá trình chế biến thực phẩm và cho bé ăn, cần đảm bảo các quy tắc về an toàn vệ sinh thực phẩm.
• Tăng cường vận động: Vận động vừa sức, tập thể dục thể thao đều đặn sẽ giúp trẻ dẻo dai hơn, tăng cường sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh. Vận động phù hợp sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn, giảm nguy cơ táo bón và các vấn đề tiêu hóa khác.

Khi nào nên đưa trẻ đau bụng dưới đi khám bác sĩ?

Trẻ cần được đưa đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra nếu tình trạng đau bụng dưới kèm theo bất kỳ triệu chứng nào dưới đây:

• Đau bụng dữ dội khiến trẻ khó cử động, ngồi.
• Trẻ bị sốt.
• Trẻ đi ngoài phân có máu.
• Trẻ buồn nôn, nôn kéo dài.
• Da trẻ có màu vàng hoặc tái nhợt.
• Cơn đau dữ dội hơn khi chạm vào bụng trẻ.
• Bụng trẻ sưng to.
• Trẻ có dấu hiệu mất nước.
• Trẻ bị táo bón hoặc tiêu chảy nhiều ngày.

Ngoài ra, nếu quá lo lắng về tình trạng đau bụng ở trẻ hoặc cơn đau kéo dài nhiều ngày, hãy đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra càng sớm càng tốt.

Khám đau bụng dưới rốn cho trẻ ở đâu đáng tin cậy?

Khoa Nhi, thuộc hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những cơ sở y tế uy tín được nhiều gia đình tin tưởng lựa chọn để gửi gắm, chăm sóc sức khỏe của trẻ. Do đó, nếu trẻ bị đau bụng dưới rốn, bố mẹ có thể đưa trẻ đến khám và điều trị tại đây.

Khoa Nhi – BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ được đào tạo chuyên sâu về Nhi, đặc biệt về Tiêu hóa Nhi như: BS.CKI Lâm Bội Hy, BS.CKI Nguyễn Hữu Bảo Hân, BS.CKI Nguyễn Hữu Hiếu… Bên cạnh đó, còn có các chuyên gia, bác sĩ về những lĩnh vực khác về Nhi khoa như Ngoại Nhi, Hô hấp Nhi, Hồi sức Nhi… Ngoài ra, đối với những bệnh lý phức tạp, việc khám và điều trị sẽ có sự phối hợp với bác sĩ từ nhiều chuyên khoa khác như Tim mạch, Cơ Xương khớp…

Hệ thống phòng khám được được kiểm soát nhiễm khuẩn nghiêm ngặt. Trang thiết bị, máy móc hiện đại, nhập khẩu từ các nước tiên tiến trên thế giới. Các chuyên gia, bác sĩ không ngừng cập nhập các phác đồ điều trị mới nhất giúp cho việc khác chữa bệnh diễn ra nhanh chóng, hiệu quả.

Đặc biệt, mỗi trẻ khi đến khám tại khoa Nhi, BVĐK Tâm Anh sẽ được khám một cách kỹ lưỡng, điều trị theo phác đồ “cá thể hóa”. Điều này giúp trẻ rút ngắn thời gian hồi phục, giảm nguy cơ điều trị xâm lấn.

Hy vọng với những thông tin trên, quý phụ huynh đã hiểu rõ hơn về tình trạng đau bụng dưới rốn trẻ em. Trẻ đau bụng dưới rốn, nhất là khi tình trạng này kéo dài hoặc kèm theo các bất thường, bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra càng sớm càng tốt.