Viêm tuyến tiền liệt mạn tính: Phân loại, nguyên nhân & phòng ngừa

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính thuộc bệnh tiết niệu ở nam giới. Dù bệnh không làm tăng khả năng ung thư tuyến tiền liệt nhưng khi bệnh tiến triển thành mạn tính sẽ tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm khác cho người bệnh. Những ảnh hưởng của viêm tuyến tiền liệt mạn tính sẽ làm giảm sút chất lượng cuộc sống của người bệnh nếu không được điều trị và duy trì sức khỏe tiết niệu.

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính là gì?

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính là tình trạng nhiễm trùng tại tuyến tiền liệt gây ra những cơn đau ở vùng chậu, giảm chức năng sinh sản và những vấn đề khác gây bất trong cuộc sống. (1)

Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ nằm bên dưới bàng quang và phía trước trực tràng. Bộ phận thuộc hệ tiết niệu này chỉ có ở nam giới. Một tuyến tiền liệt khỏe mạnh sẽ có kích thước bằng hạt dẻ và trọng lượng dao động từ 20-30 gram. Chức năng chính của tuyến tiền liệt là sản xuất chất lỏng, được gọi là dịch tuyến tiền liệt, chiếm 70% bên trong tinh dịch.

Tuyến tiền liệt được bao bọc bởi các mô liên kết gồm nhiều sợi cơ trơn và mô liên kết đàn hồi. Các tế bào cơ trơn cũng xuất hiện ở bên trong tuyến tiền liệt, có cơ chế co lại và ép mạnh dịch tuyến tiền liệt đến niệu đạo trong quá trình xuất tinh.

Tuyến tiền liệt được chia thành 3 vùng chính: (2)

• Vùng trước: Đây là phần nhỏ nhất, chỉ chiếm 10% tuyến tiền liệt.
• Vùng ngoại vi: Vùng ngoại vi chiếm đa số tuyến tiền liệt với 70%
• Vùng trung tâm: Đây là vị trí liên kết tuyến tiền liệt với ống dẫn tinh và túi tinh

Tình trạng viêm tuyến tiền liệt là tình trạng viêm nhiễm ở tuyến tiền liệt gây ra những triệu chứng như đau cơ quan sinh dục, đau ở vùng tầng sinh môn và phần lưng thấp. bệnh cũng có thể gây ra những vấn đề khác làm giảm chất lượng cuộc sống như rối loạn đi tiểu, rối loạn chức năng tình dục.

Riêng với viêm tuyến tiền liệt mạn tính, có 2 thể lâm sàng hay gặp. Một là biểu hiện của rối loạn tiểu tiện và rối loạn xuất tinh như (đái buốt, đái rắt, nóng rát niệu đạo hoặc buốt khi xuất tinh), nuôi cấy nước tiểu tìm được nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn.

Hai là đau vùng chậu mạn tính (đau tức vùng bụng dưới, nóng rát vùng trên xương mu hoặc đau nhức vùng tầng sinh môn), nuôi cấy nước tiểu có thể tìm thấy vi khuẩn hoặc không, thường là hậu quả của các đợt viêm cấp tính trước đó. Tùy vào thể lâm sàng nào mà sẽ có phác đồ điều trị phù hợp. Tuy nhiên, viêm tuyến tiền liệt mạn tính rất khó để điều trị dứt điểm, đặc biệt là với viêm tuyến tiền liệt cho hội chứng đau vùng chậu mạn tính.

Người bệnh viêm tuyến tiền liệt mạn tính sẽ có những triệu chứng tương tự như viêm tuyến tiền liệt cấp tính. Vì thế, phác đồ điều trị viêm tuyến tiền liệt mạn tính chủ yếu là để giảm thiểu tối đa các triệu chứng và sự ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh. Đồng thời, giải tỏa tâm lý căng thẳng cho người bệnh để quá trình điều trị đạt được hiệu quả tối ưu.

Phân loại viêm tuyến tiền liệt mạn tính

1. Do vi khuẩn

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn thường là hệ quả từ việc tái phát viêm tuyến tiền liệt cấp tính nhiều lần hoặc bệnh kéo dài không được chữa trị.

Viêm tuyến tiền liệt cấp tính có thể điều trị dứt điểm. Tuy nhiên, trường hợp người bệnh không chăm sóc sức khỏe tiết niệu tốt, để bệnh tái phát nhiều lần hoặc không điều trị bệnh trong thời gian dài sẽ tiến triển thành viêm tuyến tiền liệt mạn tính.

2. Hội chứng đau vùng chậu mạn tính

Hội chứng đau vùng chậu mạn tính được nhận biết bằng những cơn đau kéo dài ở vùng chậu. Người bệnh có thể được chẩn đoán bị đau vùng chậu mạn tính nếu cơn đau vùng chậu kéo dài trên 6 tháng. Tuy nhiên, những cơn đau này không cần phải xuất hiện liên tục mỗi ngày thì bệnh mới được xem là mạn tính. (3)

Đau vùng chậu mạn tính gây ra những cơn đau theo chu kỳ đều đặn hoặc không đều đặn. Tiền sử có thể có những đợt nhiễm khuẩn tiết niệu, đái buốt, đái rắt hoặc và tình trạng đái máu.

Nguyên nhân gây viêm tuyến tiền liệt mạn tính?

1. Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn là do viêm tuyến tiền liệt cấp tính do vi khuẩn phát triển thành. (4)

Sau khi vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể tuyến tiền liệt người thông qua các đường sinh dục, niệu đạo hoặc sự thay đổi trong hệ miễn dịch. Vi khuẩn sẽ bắt đầu tấn công vào thành tuyến tiền liệt gây ra tình trạng sưng và viêm. Vì viêm tuyến tiền liệt có triệu chứng không có khả năng tự khỏi bệnh.

Bệnh sẽ phát triển thành viêm tuyến tiền liệt mạn tính nếu người bệnh không điều trị kịp thời, kéo dài thời gian phát bệnh. Ngoài ra, viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn cũng có thể là do bệnh cấp tính tái phát nhiều lần. Sự tổn thương lặp lại liên tục sẽ làm tuyến tiền liệt suy yếu chức năng.

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính có thể bắt nguồn từ viêm bàng quang, viêm ống thông tiểu hoặc sự nhiễm trùng từ những cơ quan khác lân cận.

Những nguyên nhân gây ra viêm tuyến tiền liệt mạn tính gồm:

• Nhiễm trùng vi khuẩn như E.coli, phẩy khuẩn tả proteus, nấm mycoplasma,… Thông thường các vi khuẩn sẽ xâm nhập vào tuyến tiền liệt bằng đường tiết niệu. Đây là một cơ quan có rất nhiều vi khuẩn gây hại cho sức khỏe cơ thể người.
• Phản ứng hệ thống miễn dịch hoặc sự thay đổi đột ngột trong thể thống miễn dịch có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng ở người. Từ đó, dẫn đến tình trạng nhiễm trùng đường tiểu, viêm tuyến tiền liệt và viêm tuyến tiền liệt mạn tính
• Tổn thương do phẫu thuật, cụ thể là nhiễm trùng sau phẫu thuật hoặc nội soi. Đây là một biến chứng xảy ra với những người bệnh thực hiện phẫu thuật hoặc nội soi, tuy rất hiếm có những trường hợp biến chứng sau phẫu thuật. Nhiễm trùng là biến chứng thường gặp nhất trong những trường hợp nói trên. Và nhiễm trùng đường tiểu là một trong những biến chứng sau phẫu thuật. Từ đó gây nhiễm trùng ngược và gây viêm tuyến tiền liệt mạn tính.

2. Viêm tuyến tiền liệt mạn tính có hội chứng đau vùng chậu mạn tính

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính có hội chứng đau vùng chậu được xem là một loại viêm tuyến tiền liệt không rõ nguyên nhân. Bởi vì nguyên nhân trực tiếp gây ra hội chứng đau vùng chậu đến hiện nay vẫn chưa được xác định.

Và cũng bởi vì không xác định được nguyên nhân, viêm tuyến tiền liệt mạn tính có hội chứng đau vùng chậu cũng khó điều trị hơn.

Nguyên nhân gây ra đau vùng chậu mạn tính có thể liên quan đến những tình trạng sức khỏe sau đây:

• Căng thẳng tâm lý
• Rối loạn thần kinh
• Rối loạn miễn dịch
• Nhiễm khuẩn đường tiết niệu
• Biến chứng của phẫu thuật vùng bụng dưới
• Rối loạn nội tiết

Triệu chứng viêm tuyến tiền liệt mạn tính

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính là một bệnh tiết niệu kéo dài, rất khó có thể điều trị dứt điểm. Người bệnh sẽ trải qua những triệu chứng tương tự như viêm tuyến tiền liệt cấp tính với cường độ nặng hơn. Bên cạnh đó, cũng phải đối mặt với những tình trạng rối loạn cương dương, khả năng sinh sản bị suy giảm.

Những triệu chứng này có thể xuất hiện liên tục hoặc theo chu kỳ nhất định. Những triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt mạn tính gồm:

• Đau tức vùng giữa bìu và hậu môn
• Đau ở các vùng lưng dưới, dương vật, tinh hoàn, trực tràng hoặc đùi trong
• Đau rát khi đi tiểu, tần suất đi tiểu thay đổi bất thường (nhiều hơn hoặc ít hơn)
• Đau khi xuất tinh
• Sốt trong trường hợp người bệnh bị viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn

Chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt mạn tính

Trước khi thực hiện chẩn đoán chuyên sâu, bác sĩ sẽ thu thập thông tin về những triệu chứng lâm sàng mà người bệnh gặp phải cũng như tình trạng sức khỏe. Từ đó, nắm được tổng quan tình trạng viêm tuyến tiền liệt của người bệnh. Nếu một trong các triệu chứng thuộc về viêm tuyến tiền liệt mạn tính, bác sĩ sẽ tiếp tục chẩn đoán bằng cách chỉ định thêm các xét nghiệm cận lâm sàng phù hợp. (5)

Một số phương pháp chẩn đoán viêm tuyến tiền liệt mạn tính thường được sử dụng gồm:

• Thăm khám tuyến tiền liệt qua trực tràng: Với phương pháp này, bác sĩ sẽ dùng 01 ngón tay để đưa vào trực tràng của người bệnh và xác định tình trạng tuyến tiền liệt có to hay không, rắn hay mềm, đau nhiều hay ít, ranh giới của tuyến với xung quanh. Phương pháp có thể gây đau hoặc khó chịu tạm thời với người bệnh
• Siêu âm Doppler tuyến tiền liệt bằng đầu dò trực tràng 2 bình diện: cho phép đánh giá được mật độ nhu mô, tình trạng vôi hóa, nang, ổ giảm âm, các vùng tổn thương nghi ngờ ác tính của tuyến tiền liệt và tình trạng túi tinh 02 bên.
• Chụp cộng hưởng MRI. Mục đích của phương pháp này là xác định các vùng bị viêm tuyến tiền liệt dựa trên kết quả hình ảnh. Bên cạnh đó, MRI cũng là một cách thức để bác sĩ có thể loại trừ được khả năng ung thư tuyến tiền liệt của người bệnh

Những xét nghiệm khác mà người bệnh có thể cần thực hiện thêm theo chỉ định của bác sĩ nhằm tìm ra được nguyên nhân gây bệnh gồm:

• Xét nghiệm nước tiểu
• Xét nghiệm dịch tuyến tiền liệt
• Nuôi cấy nước tiểu tìm vi khuẩn gây bệnh
• Xét nghiệm máu (đánh giá tình trạng viêm nếu có)
• Xét nghiệm miễn dịch: PSA toàn phần, PSA tự do, tỉ lệ PSA tự do/PSA toàn phần để đánh giá nguy cơ ung thư hoặc để theo dõi trong quá trình điều trị viêm tuyến tiền liệt
• Nội soi bàng quang, niệu đạo

Điều trị viêm tuyến tiền liệt mạn tính bằng cách nào?

Nhìn chung, viêm tuyến tiền liệt mạn tính rất khó có thể điều trị dứt điểm. Người bệnh có thể duy trì và cải thiện các triệu chứng bằng cách uống thuốc và kết hợp chế độ ăn uống và lối sống phù hợp. Và phác đồ điều trị sẽ phụ thuộc phần lớn vào nguyên nhân và loại vi khuẩn mà người bệnh mắc phải.

1. Điều trị bằng thuốc

Fluoroquinolon là loại thuốc phổ biến dùng để điều trị viêm tuyến tiền liệt mạn tính. Đây là thuốc kháng sinh dùng để ức chế sự phát triển của vi khuẩn. Phương pháp này sử dụng chủ yếu cho những người bị viêm tuyến tiền liệt mạn tính do vi khuẩn. Phác đồ sử dụng thuốc thường kéo dài 12 tuần.

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định các loại thuốc chống viêm NSAID, thuốc chẹn alpha như Flomax. Hai loại thuốc này có công dụng làm giảm tình trạng viêm và những triệu chứng tiết niệu nhất định.

Đối với người bị viêm tuyến tiền liệt mạn tính có hội chứng đau vùng chậu mạn tính, bác sĩ sẽ tập trung làm giảm các triệu chứng cho người bệnh. Bên cạnh việc dùng thuốc kháng sinh, một số loại thuốc có thể sử dụng đến gồm:

• Thuốc giãn cơ
• Thuốc lợi tiểu
• Thuốc giảm đau, chống viêm
• Thuốc chống lo âu

Bài viết liên quan: 7 loại thuốc trị viêm tuyến tiền liệt hiệu quả nhất hiện nay

2. Các phương pháp khác

Người bị viêm tuyến tiền liệt mạn tính cần kết hợp việc uống thuốc với những phương pháp thuộc về đời sống như chế độ dinh dưỡng và thói quen để tối ưu hóa quá trình cải thiện sức khỏe tuyến tiền liệt.

Một số phương pháp hỗ trợ điều trị viêm tuyến tiền liệt mạn tính hiệu quả cao gồm:

• Tắm nước nóng hoặc ngâm vùng sinh dục với nước ấm hàng ngày vào buổi tối trước ngủ.
• Hạn chế hoặc ngừng tiêu thụ các thực phẩm cay nóng hoặc có khả năng làm tăng tiết acid trong cơ thể

Bài viết liên quan: Cách chữa viêm tuyến tiền liệt hiệu quả

Phòng ngừa bệnh viêm tuyến tiền liệt mạn tính

Phương pháp phòng ngừa viêm tuyến tiền liệt mạn tính mang lại hiệu quả cao đó là giữ gìn vệ sinh cơ thể thật tốt, đặc biệt là bộ phận sinh dục. Vì nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm tuyến tiền liệt mạn tính và cấp tính là nhiễm trùng. Việc giữ gìn thân thể và dương vật được sạch sẽ sẽ giảm thiểu tối đa nguy cơ vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể bằng đường niệu đạo.

Đối với người đang bị hoặc có bệnh sử viêm tuyến tiền liệt cấp tính, cần chú ý và bảo vệ sức khỏe tiết niệu cẩn thận hơn, hạn chế tình trạng tái phát bệnh nhiều lần.

Bên cạnh đó, các chuyên gia y tế khuyến khích nam giới thường xuyên uống nước, không nhịn tiểu để phòng ngừa các bệnh liên quan đến thận, bàng quang, đường tiết niệu, một trong những yếu tố nguy cơ gây ra nhiễm trùng tuyến tiền liệt.

Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu của Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ các chuyên gia đầu ngành, Nội khoa và Ngoại khoa, giỏi chuyên môn, tận tâm.

Nhà giáo nhân dân GS.TS.BS Trần Quán Anh, Thầy thuốc ưu tú PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên là những cây đại thụ trong ngành Tiết niệu Thận học Việt Nam. Cùng với các tên tuổi Thầy thuốc ưu tú TS.BS Nguyễn Thế Trường Thầy thuốc ưu tú BS.CKII Tạ Phương Dung, TS.BS Nguyễn Hoàng Đức, TS.BS Từ Thành Trí Dũng, ThS.BS.CKI Nguyễn Đức Nhuận, BS.CKII Nguyễn Lê Tuyên, ThS.BS Nguyễn Tân Cương, ThS.BS Tạ Ngọc Thạch, BS.CKI Phan Trường Nam…

Các chuyên gia, bác sĩ của Trung tâm luôn tự tin làm chủ những kỹ thuật mới nhất, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý về thận và đường tiết niệu, giúp người bệnh rút ngắn thời gian nằm viện, hạn chế nguy cơ tái phát, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Với hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại hàng đầu trong nước và khu vực; Phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế; Cùng với khu nội trú và dịch vụ cao cấp 5 sao… Trung tâm Tiết niệu Thận học nổi bật với các dịch vụ thăm khám, tầm soát và điều trị tất cả các bệnh lý đường tiết niệu. Từ các thường gặp cho đến các cuộc đại phẫu thuật kỹ thuật cao.

Có thể kể đến phẫu thuật nội soi sỏi thận, ghép thận, cắt bướu bảo tồn nhu mô thận; cắt thận tận gốc; cắt tuyến tiền liệt tận gốc; cắt toàn bộ bàng quang tạo hình bàng quang bằng ruột non; cắt tuyến thượng thận; tạo hình các dị tật đường tiết niệu… Chẩn đoán – điều trị nội khoa và ngoại khoa tất cả các bệnh lý Nam khoa.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể đặt hẹn trực tuyến qua các cách sau đây:

• Gọi tổng đài 0287 102 6789 – 0287 300 6858 (TP HCM) hoặc 1800 6858 – 024 7106 6858 (Hà Nội) để đăng ký lịch hẹn khám bệnh riêng với chuyên gia, thông qua nhân viên chăm sóc khách hàng.
• Đăng ký hẹn khám bệnh với bất kỳ bác sĩ nào mà mình tin tưởng tại đường link: https://tamanhhospital.vn/danh-cho-khach-hang/dat-lich-kham/
• Gửi tin nhắn trên Fanpage Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh hoặc Fanpage Tiết niệu – Nam học BVĐK Tâm Anh
• Nhắn tin qua Zalo OA của BVĐK Tâm Anh.

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính là một bệnh tiết niệu ở nam giới. Bệnh gây ra những bất tiện làm giảm chất lượng cuộc sống như các cơn đau dai dẳng ở vùng chậu, rối loạn cương dương, giảm khả năng sinh sản.

Viêm tuyến tiền liệt mạn tính rất hiếm trường hợp có thể điều trị dứt điểm, đặc biệt là viêm tuyến tiền liệt mạn tính có hội chứng đau vùng chậu mạn tính. Vì vậy, người bệnh cần kiên trì thực hiện duy trì và giảm thiểu các triệu chứng của bệnh theo phác đồ của bác sĩ, từ đó cải thiện được chức năng của tuyến tiền liệt.