Nhiều phụ huynh có thói quen dùng thuốc kháng sinh cho trẻ em bất cứ khi nào trẻ bị cảm, sốt. Tuy nhiên, điều này không đúng, việc sử dụng thuốc không đúng cách sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe như loạn thuốc, tăng lượng vi khuẩn kháng thuốc, ngộ độc, dị ứng…
Thuốc kháng sinh là loại thuốc được sử dụng khi trẻ bị nhiễm trùng do vi khuẩn, được điều chế từ các hợp chất hóa học hoặc từ các vi khuẩn tự nhiên. Thuốc có tác dụng ngăn chặn, ức chế sự sinh sôi hoặc tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. (1)
Tùy thuộc vào từng loại thuốc kháng sinh, thuốc sẽ hoạt động theo một trong hai cơ chế sau:
Thuốc kháng sinh ở trẻ em chỉ nên sử dụng khi thực sự cần thiết và có chỉ định của bác sĩ. Một số trường hợp bác sĩ có thể sử dụng kháng sinh cho trẻ gồm:
Lưu ý, trước khi lựa chọn phương pháp điều trị bằng kháng sinh, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu trẻ thực hiện một số xét nghiệm để chẩn đoán tình trạng, nguyên nhân gây bệnh và lựa chọn loại thuốc phù hợp. Tất cả các loại thuốc cho trẻ uống cần được kiểm soát chặt chẽ và tuân thủ theo đúng liều lựa và thời gian dùng thuốc do bác sĩ chỉ định.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể dựa vào triệu chứng bệnh, tình trạng và thời gian bị bệnh của trẻ để kê thuốc kháng sinh phổ rộng cho trẻ trước khi có kết quả xét nghiệm. Sau khi có kết quả, bác sĩ sẽ điều chỉnh lại liều lượng và thuốc kháng sinh cụ thể.
Mỗi loại thuốc kháng sinh sẽ hoạt động hiệu quả đối với một số chủng vi khuẩn nhất định. Dưới đây là một số loại thuốc kháng sinh cho trẻ em thường được bác sĩ sử dụng:
Penicillin (amoxicillin và penicillin G) là một loại kháng sinh tự nhiên, được điều chế từ nấm Penicillin, hoạt động theo cơ chế ngăn chặn quá trình sản xuất tường bảo vệ, từ đó gây chết vi khuẩn. Thuốc thường được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn như viêm họng, viêm phổi, viêm tai, viêm màng não…
Augmentin là một loại thuốc kháng sinh chứa amoxicillin và axit clavulanic, được sử dụng khi trẻ mắc các bệnh do một số vi khuẩn có khả năng sản sinh enzyme beta-lactamase. Sau khi axit clavulanic ngăn chặn các hoạt động của beta-lactamase, amoxicillin sẽ tấn công vào vi khuẩn, làm giảm khả năng phát triển và lan rộng của chúng. Augmentin được sử dụng trong điều trị các trường hợp nhiễm trùng, có tiền sử nhiễm trùng tái phát, viêm xoang, viêm phổi, viêm đường tiết niệu, viêm da…
Tương tự như thuốc kháng sinh Penicillin, cephalosporin cũng là một loại thuốc kháng sinh tự nhiên, được điều chế từ nấm đất Cephalosporium. Thuốc có tác dụng chống vi khuẩn mạnh, nhất là đối với các vi khuẩn gram (-). Phần lớn các loại kháng sinh cephalosporin được sử dụng khi trẻ bị nhiễm trùng tai, viêm phổi và có tiền sử nhiễm trùng tai tái phát, nhiễm trùng xoang do vi khuẩn.
Macrolide (azithromycin và erythromycin) hoạt động theo cơ chế ức chế quá trình tổng hợp protein của vi khuẩn, từ đó, làm giảm tốc độ tăng trưởng và tiêu diệt vi khuẩn. Thuốc thường được dùng khi trẻ mắc bệnh ho gà, viêm phổi nhẹ…
Thuốc Sulfate (trimethoprim + sulfamethoxazole) là một loại thuốc kháng khuẩn kết hợp, có tác dụng ngăn chặn sự phát triển, sinh sôi của vi khuẩn. Thuốc được sử dụng khi trẻ bị nhiễm trùng do tụ cầu khuẩn kháng thuốc và nhiễm trùng đường tiết niệu.
Theo thống kê, mỗi năm trên thế giới có gần 1 triệu trẻ em tử vong vì mắc các bệnh do vi khuẩn kháng kháng sinh gây ra. Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ kháng thuốc kháng sinh cao, xảy ra chủ yếu do việc lạm dụng kháng sinh. (2)
Việc sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm như:
Khi sử dụng thuốc kháng sinh cho trẻ, bố mẹ cần chú ý các vấn đề sau:
Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc và những vấn đề sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ khoa Nhi, bệnh viện đa khoa Tâm Anh theo địa chỉ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Thuốc kháng sinh ở trẻ em chỉ được sử dụng khi thật sự cần thiết nhằm chống lại các bệnh lý do vi khuẩn gây ra. Việc lạm dụng thuốc không chỉ khiến trẻ đối mặt với nhiều tác dụng phụ nguy hiểm mà còn có thể khiến vi khuẩn kháng thuốc. Do đó, khi trẻ bị ốm, tốt nhất bố mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được kiểm tra, chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị đúng cách.
