Thực đơn cho người lọc máu, gợi ý bốn bữa ăn khoa học, đủ chất

Xây dựng thực đơn cho người lọc máu cần dựa trên ý kiến tư vấn của bác sĩ, phù hợp với mức độ suy thận và thể trạng của người bệnh. Vậy, thực đơn cho người đang lọc máu cần dựa trên những nguyên tắc dinh dưỡng nào?

Tại sao bệnh nhân lọc máu cần thay đổi chế độ ăn?

Trước khi tìm hiểu cách xây dựng thực đơn cho người lọc máu, đầu tiên nên làm rõ vấn đề tại sao người bệnh suy thận lọc máu cần điều chỉ chế độ ăn uống. Lọc máu là phương pháp được bác sĩ chỉ định cho người bệnh suy thận với mục tiêu hỗ trợ thận loại bỏ độc tố ngoại và nội sinh, chất cặn của quá trình chuyển hóa, cùng các yếu tố dư thừa trong máu ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên phương pháp này chỉ hỗ trợ phần nào chức năng bài tiết của thận, không thể đảm nhiệm chức năng nội tiết khác trong cơ thể.

Bên cạnh đó, chức năng lọc và đào thải độc tố trong máu của thận ở người bệnh suy thận vốn kém hiệu quả. Do đó, việc kiểm soát chất độ dinh dưỡng tránh dung nạp nhiều muối, phốt pho, kali, protein… là điều cần thiết góp phần giúp giảm áp lực lên thận, đồng thời hỗ trợ tối ưu hiệu quả lọc máu điều trị bệnh suy thận.

Phương pháp lọc máu không thể hoàn thành đầy đủ chức năng, công suất lọc máu của thận khỏe mạnh. Vì vậy, hàm lượng chất dư thừa nhất định có thể vẫn còn tích tụ trong cơ thể sau mỗi lần lọc máu. Việc điều chỉnh khẩu phần ăn theo hướng dẫn của bác sĩ là điều cần thiết giúp hạn chế tình trạng lắng đọng độc tố trong máu, qua đó ngăn chặn biến chứng suy thận nguy hiểm như suy tim, tăng kali máu, thiếu máu, hạ canxi huyết…

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người lọc máu

Việc xây dựng thực đơn ăn uống cho người suy thận lọc máu cần tham khảo ý kiến bác sĩ. Một số nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng cần đảm bảo trong thực đơn ăn uống của người bệnh suy thận đang điều trị bằng phương pháp lọc máu gồm:

• Đảm bảo cung cấp vừa đủ năng lượng: Để bù đắp lượng calo thiếu hụt do tình trạng kém dung nạp protein thường gặp ở bệnh nhân suy thận, thực đơn cho người lọc máu cần đảm bảo cung cấp từ 25 đến 35 calo / kg / ngày. Theo Hiệp hội Thận học Hoa Kỳ, việc duy trì lượng calo dung nạp trong khoảng này không chỉ đáp ứng nhu cầu năng lượng mà còn giúp người bệnh suy thận kiểm soát cân nặng, ngăn ngừa nguy cơ thừa cân – béo phì, một yếu tố có thể gây tổn thương thận.
• Đảm bảo cân bằng điện giải – nước: Đây là nguyên tắc dinh dưỡng đặc biệt quan trọng không thể bỏ qua khi xây dựng thực đơn cho người lọc máu.
  • Nước: Dung nạp không đủ hoặc quá mức nước đều là tác nhân gây giảm tỷ lệ lọc cầu thận (eGFR), khiến chức năng thận suy giảm nhanh chóng.
  • Natri: Dung nạp quá mức natri là yếu tố khiến cơ thể bị tích nước, dẫn đến tăng thể tích tuần hoàn, tiềm ẩn nguy cơ gây tổn thương tế bào thận.
  • Kali: Nồng độ kali trong máu của người bệnh suy thận thường cao hơn người có sức khỏe bình thường (do chức năng thận suy yếu). Việc kiểm soát lượng kali dung nạp vào cơ thể là điều quan trọng giúp ngăn chặn nguy cơ tăng nồng độ kali máu – tác nhân thúc đẩy khởi phát bệnh suy tim, cản trở lưu lượng máu đến thận.
  • Phốt pho: Ở người bệnh suy thận, chức năng thận suy giảm dẫn đến tình trạng tăng nồng độ phốt pho trong máu. Vì vậy, để ngăn chặn nguy cơ khởi phát các vấn đề như xơ vữa động mạch, loãng xương… do tăng phốt pho máu, chế độ dinh dưỡng cho người suy thận lọc máu cần kiểm soát chặt chẽ hàm lượng phốt pho dung nạp vào cơ thể.
• Đảm bảo đủ lượng protein: Ở người bệnh suy thận lọc máu, giảm hấp thu năng lượng – protein (the prevalence of protein energy wasting – PEW) là tình trạng phổ biến, chiếm khoảng 30 – 40%. Người bệnh suy thận lọc máu cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo dung nạp đủ lượng protein cần thiết, giúp tối ưu mọi hoạt động trong cơ thể.
• Đảm bảo cung cấp đủ lượng chất béo tốt (cholesterol HDL-C): Nguy cơ rối loạn mỡ máu thường gia tăng ở người bệnh suy thận lọc máu. Tình trạng rối loạn chuyển hóa mỡ máu có thể dẫn đến tăng triglyceride máu và suy giảm mức cholesterol lipoprotein có lợi (HDL-C). Trong khi đó, cholesterol HDL-C đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển chất béo có hại ra khỏi mạch máu, từ đó giúp giảm nguy cơ hình thành xơ vữa động mạch và bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Thực đơn cho người lọc máu nên ăn gì?

Việc chọn thực phẩm phù hợp để xây dựng chế độ dinh dưỡng cho người bệnh đang áp dụng phương pháp lọc máu hỗ trợ điều trị suy thận là điều quan trọng góp phần giảm tải cho thận, cải thiện sức khỏe tối ưu.

Thực phẩm nên có trong chế độ độ dinh dưỡng của người suy thận lọc máu gồm:

• Nhóm thực phẩm cung cấp protein: Ưu tiên thực phẩm cung cấp protein đủ các loại axit amin, dễ tiêu hóa như thịt nạc gia súc / gia cầm, lòng trắng trứng… thay vì nguồn đạm thực vật chứa hàm lượng phốt pho và kali cao như vừng, đậu…
• Thực phẩm cung cấp tinh bột: Người bệnh suy thận lọc máu nên ưu tiên chọn tiêu thụ các loại ngũ cốc như sắn, khoai lang, khoai sọ… Đồng thời, để tránh nạp quá mức phốt pho, carbohydrate, người bệnh cần kiểm soát khối lượng tiêu thụ các loại thực phẩm như gạo trắng, bột mì trắng… dưới 200 gam mỗi ngày.
• Các loại rau củ: Ưu tiên chọn các loại rau củ ít phốt pho và kali như dưa leo, bắp cải, bầu, su hào, bí…

Một số thực phẩm cần hạn chế trong chế độ dinh dưỡng của người bệnh suy thận lọc máu điển hình như:

• Thực phẩm giàu kali: Chuối, cà chua, khoai tây…
• Thực phẩm giàu phốt pho: Các loại thịt đóng hộp, phô mai, các loại hạt…
• Thực phẩm giàu natri: Muối, thịt chế biến sẵn, dưa chuột muối, nước sốt công nghiệp…
• Thực phẩm chứa cồn: Cocktail, bia, rượu…

Gợi ý thực đơn cho người lọc máu tham khảo

Thực đơn cho người suy thận đang áp dụng phương pháp lọc máu để hỗ trợ điều trị bệnh cần được tư vấn bởi bác sĩ dinh dưỡng để có thể kiểm soát hiệu quả hàm lượng phốt pho, muối, kali dung nạp vào cơ thể.

Dưới đây là gợi ý thực đơn ăn uống hỗ trợ cải thiện sức khỏe cho người suy thận lọc máu có thể tham khảo:

Lưu ý:Mẫu thực đơn trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Trên thực tế, thể trạng và mức độ suy thận ở mỗi người bệnh là khác nhau, vì vậy thực đơn ăn uống chi tiết cần được tư vấn, thiết kế bởi bác sĩ dinh dưỡng.

Địa chỉ thiết kế thực đơn dinh dưỡng cho người lọc máu

Người bệnh suy thận lọc máu có thể đăng ký Thăm khám & Thiết kế Thực đơn Dinh dưỡng chuyên biệt tại chuyên khoa Dinh dưỡng Tiết chế, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, người bệnh suy thận sẽ được các bác sĩ giàu kinh nghiệm thăm khám lâm sàng để có thể đánh giá tổng quan về nhu cầu dinh dưỡng và tình trạng bệnh. Qua đó, thiết kế thực đơn ăn uống chi tiết, phù hợp với thể trạng và nhu cầu dinh dưỡng hiện tại, góp phần tối ưu hiệu quả kiểm soát bệnh suy thận và nâng cao sức khỏe cho người bệnh.

Bên cạnh thăm khám Tiêu chuẩn, người bệnh có thể lựa chọn dịch vụ thăm khám VIP đạt chuẩn quốc tế hoặc thăm khám ngoài giờ đáp ứng nhu cầu cho nhiều đối tượng, đặc biệt là người bận rộn.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Thực đơn cho người lọc máu cần đảm bảo đủ năng lượng nhưng hạn chế kali, natri, photpho để không gây quá tải cho thận và tim mạch. Việc ăn uống không kiểm soát có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị và chất lượng sống. Để được tư vấn xây dựng thực đơn cá nhân hóa và theo dõi dinh dưỡng chuyên sâu, bạn có thể đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và gặp chuyên gia Dinh dưỡng – Thận Tiết niệu.