Sốt phát ban ở trẻ em là một bệnh lý có khả năng lây lan nhanh chóng, nhất là ở trẻ em dưới 3 tuổi. Bệnh nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm não,…
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng – Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
Sốt phát ban ở trẻ em là một bệnh lý được gây ra bởi virus, thường xuất hiện ở trẻ từ 6 tháng tuổi đến 3 tuổi vì trẻ trong độ tuổi này có sức đề kháng kém, hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện nên dễ bị virus tấn công. (1)
Các chủng virus gây sốt phát ban ở trẻ em có thể lây lan nhanh chóng giữa người sang người thông qua tiếp xúc cơ thể, tiếp xúc với các vật dụng cá nhân của người bệnh hay giọt bắn chứa virus gây bệnh khi người bệnh hắt hơi, ho, sổ mũi. Do đó, trẻ thường xuyên đến những nơi đông đúc, nhiều trẻ em như nhà trẻ, trường học sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Ngoài ra, người lớn khi nhiễm virus sốt phát ban thường có các triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng. Lúc này, họ tiếp xúc với trẻ vô tình lây nhiễm virus gây bệnh cho trẻ khiến trẻ bị sốt phát ban.
Một nghiên cứu cho thấy nguyên nhân chủ yếu gây sốt phát ban ở trẻ là do nhiễm virus (chiếm khoảng 70-80%), trong đó gồm các chủng virus điển hình như:
Sau khi virus sởi xâm nhập vào cơ thể, trẻ sẽ bắt đầu sốt, cơn sốt này sẽ bắt đầu giảm nhẹ khi có sự xuất hiện của các vết ban. Những nốt ban đỏ do virus sởi gây ra có dạng sần, xuất hiện ban đầu ở tai sau đó lan rộng lên mặt và xuống phần dưới của cơ thể. Bên cạnh đó, trẻ bị sốt phát ban còn có thể xuất hiện các triệu chứng đi kèm như đỏ mắt, chảy nước mắt thường xuyên, ho, chảy nước mũi,… Sau khi những nốt ban này bay đi, vùng da xuất hiện vết ban trước đó sẽ bị thâm, nhìn giống như vằn hổ trên người trẻ.
Trong một số trường hợp, trẻ có thể bị sốt phát ban do sự tấn công của virus Rubella. Thông thường, cơn sốt do sự xâm nhập của chủng virus này sẽ kéo dài trong 3 ngày, sau đó các vết ban bắt đầu xuất hiện từ mặt rồi lan rộng xuống dưới chân. Những nốt ban này thường có màu nhạt và phân bố dày đặc hơn các loại ban khác nên còn được gọi là sốt ban đào. Bên cạnh sốt và phát ban, trẻ còn có các biểu hiện khác như sưng hạch tai, hạch cổ, đau khớp, đau cơ,…
Theo thống kê, hầu hết trẻ bị sốt phát ban là do sự xâm nhập của một trong hai chủng virus Human Herpes 6 và virus Human Herpes 7. Đây là loại virus có khả năng lây truyền nhanh chóng từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp với cơ thể người bệnh hay các vật dụng cá nhân của người bệnh,… Đa số trẻ bị nhiễm virus herpes 6,7 ở trong độ tuổi để trường hay nhà trẻ.
Bên cạnh các tác nhân gây bệnh kể trên, trẻ có thể bị sốt phát ban do bị nhiễm khuẩn từ vết cắn của các loại côn trùng nhỏ như bọ chét, chấy, rận,… Những loại côn trùng này thường ký sinh trên chó, mèo và các loại vật nuôi trong nhà hay ở những nơi không đảm bảo vệ sinh. Vết cắn của côn trùng khiến trẻ bị ngứa, vì vậy, trẻ có xu hướng gãi nhiều ở khu vực này, tạo ra nhiều vết thương hở trên bề mặt da. Điều này có thể khiến vi khuẩn gây sốt phát ban di chuyển vào máu. Một số trường hợp, trẻ có thể bị bệnh ngay cả khi không gãi.
Tùy theo từng loại nguyên nhân gây bệnh, thời gian trẻ bị sốt phát ban thường sẽ dao động trong khoảng 1-2 tuần. Các biểu hiện của bệnh có thể có hoặc không xuất hiện rõ ràng. Tuy nhiên, nhìn chung trẻ sẽ có một số triệu chứng sau: (2)
Phần lớn trẻ bị sốt phát ban với các biểu hiện nhẹ và được đánh giá là lành tính. Tuy nhiên, trong một số trường hợp bố mẹ chủ quan, không điều trị bệnh sớm và đúng cách, sốt phát ban ở trẻ em có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa tính mạng của trẻ như:
Trẻ bị sốt phát ban khiến bố mẹ lo lắng, tuy nhiên, lúc này, mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để kiểm tra và tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh cho trẻ để được tư vấn và hướng dẫn điều trị tại nhà đúng cách. Đối với việc điều trị trẻ bị sốt phát ban, việc chăm sóc tại nhà được xem là yếu tố quyết định trong quá trình chữa bệnh cho trẻ. Do đó, để trẻ nhanh hết bệnh, bố mẹ nên thực hiện các phương pháp điều trị sau:
Ngoài các biện pháp kể trên, bố mẹ nên đưa trẻ tái khám theo đúng lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ. Đồng thời, mẹ nên lưu ý tránh thực hiện những việc sau khi chăm sóc trẻ bị sốt phát ban:
Đa số các trường hợp trẻ bị sốt phát ban đề có thể được chữa khỏi qua chăm sóc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, nếu trong quá trình chăm sóc tại nhà, trẻ xuất hiện các biểu hiện dưới đây, mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức:
Để điều trị sốt phát ban ở trẻ em đúng cách, trước tiên, bác sĩ sẽ hỏi mẹ về tiền sử bệnh và các triệu chứng đã xuất hiện để chẩn đoán bệnh và có phương hướng xử lý phù hợp. (3)
Sau đó, bác sĩ sẽ thăm khám cho trẻ. Bác sĩ có thể yêu cầu trẻ thực hiện xét nghiệm máu hoặc sinh thiết da để tìm kiếm các kháng thể đang chống lại bệnh bên trong cơ thể của trẻ, từ đó, xác định nguyên nhân gây bệnh để đưa ra phương hướng điều trị phù hợp. Thông thường, các phương pháp điều trị đều hướng đến điều trị các triệu chứng, hạ sốt, bù nước, bù điện giải cho trẻ. Acetaminophen và ibuprofen là hai loại thuốc hạ sốt, giảm đau thường được sử dụng trong điều trị sốt phát ban ở trẻ em. Ngoài ra, bác sĩ sẽ có thêm những chỉ định khác tùy thuộc vào mức độ phức tạp của bệnh.
Trong một số trường hợp trẻ có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc gặp các vấn đề liên quan đến vi khuẩn, thuốc kháng sinh có thể được đưa và để điều trị cho trẻ.
Sốt phát ban là một bệnh lây nhiễm cấp tính, tuy nhiên, bệnh vẫn chưa có vacxin phòng ngừa. Do đó, việc chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh cho trẻ có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của trẻ. Cách tốt nhất để phòng bệnh cho trẻ là tiêm đầy đủ và đúng lịch các loại vacxin phòng các bệnh truyền nhiễm theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
Bên cạnh đó, mẹ nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những người đang có biểu hiện bệnh hoặc nghi ngờ bị sốt phát ban. Ngược lại, khi trẻ mắc bệnh, mẹ nên chủ động cách ly trẻ với những người xung quanh để tránh để bệnh lây lan cho người khác, bùng phát thành dịch, khó kiểm soát. Trẻ mắc bệnh trong độ tuổi đến trường, đến nhà trẻ, mẹ nên thông báo cho giáo viên trực tiếp của trẻ và cho trẻ ở nhà đến khi bệnh được kiểm soát và chữa trị hoàn toàn.
Ngoài ra, mẹ nên vệ sinh cá nhân cho trẻ sạch sẽ, tập thói quen rửa tay với xà phòng khử khuẩn trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, không sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người khác và hạn chế đưa tay lên mặt, nhất là vùng mắt, mũi và miệng. Việc giữ gìn không gian sống sạch sẽ, thoáng mát, thường xuyên vệ sinh đồ chơi cho trẻ sẽ giúp giảm thiểu các nguy cơ gây bệnh cho trẻ. Đồng thời, mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng hằng ngày, đảm bảo cung cấp đủ chất, đủ nước, bổ sung thêm nhiều vitamin và khoáng chất để tăng cường sức đề kháng. Mẹ nên tránh cho trẻ vui chơi gần những bụi rậm, khu vực ẩm ướt vì khi trẻ đến gần những khu vực này, trẻ rất dễ bị côn trùng cắn, nhiễm bệnh.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Mặc dù sau khi được chữa khỏi sốt phát ban, cơ thể trẻ đã sản sinh kháng thể chống lại loại virus gây bệnh cho trẻ. Tuy nhiên, sốt phát ban ở trẻ em có thể được gây ra bởi nhiều loại virus khác nhau, do đó, trẻ vẫn có nguy cơ bị sốt phát ban sau đó. Do đó, bố mẹ vẫn nên thực hiện chặt chẽ các biện pháp phòng ngừa bệnh cho trẻ.
Giản Đơn
