Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành khôi phục nhanh chóng dòng máu nuôi tim trả lại một trái tim khỏe mạnh. Phẫu thuật này được chỉ định trong điều trị bệnh mạch vành hoặc cấp cứu nhồi máu cơ tim có nhiều vị trí tắt nghẽn.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi TS.BS Nguyễn Anh Dũng – Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch – Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh TP.HCM.
Khi lòng mạch vành – mạch vành là mạch máu cung cấp oxy và chất dinh dưỡng nuôi cả quả tim – bị hẹp, nguyên nhân thường do tích tụ mảng xơ vữa trên thành động mạch. Sự tích tụ này làm động mạch xơ cứng và dần trở nên hẹp hơn, khiến máu lưu thông kém đi, hạn chế cung cấp máu giàu oxy cho cơ tim. Nếu một phần mảng xơ vữa bị vỡ, ngay tại khu vực đó có thể hình thành cục máu đông dẫn tới tắc nghẽn động mạch. Sự tắc nghẽn sẽ gây ra tình trạng thiếu máu cục bộ ở các bộ phận của tim – căn nguyên của cơn nhồi máu cơ tim. (1)
Để cải thiện hiện tượng tắc/hẹp động mạch vành, bác sĩ sẽ lấy mảnh ghép mạch máu khỏe mạnh khác trong cơ thể (thường là động mạch ở thành ngực, tay hoặc chân) để làm cầu nối giàu oxy bắc qua đoạn mạch bị tắc hẹp. Đây chính là phương pháp phẫu thuật bắc cầu động mạch vành.Đây là một trong những phương pháp điều trị bệnh động mạch vành hiệu quả nhất bên cạnh can thiệp đặt stent động mạch vành qua da.
Có 2 loại CABG phổ biến: CABG có dùng máy tim phổi nhân tạo và CABG không dùng máy tim phổi nhân tạo. Sau phẫu thuật, các tế bào cơ tim được tưới máu đầy đủ và người bệnh không còn hoặc giảm phần lớn triệu chứng đau tức ngực, nặng ngực, khó thở, choáng váng… do tắc nghẽn mạch vành gây ra. (2)
Phương pháp này được chỉ định trong điều trị bệnh mạch vành mạn hay nhồi máu cơ tim cấp
Bắc cầu động mạch vành được chỉ định ở những người bệnh đau ngực ổn định nếu họ có những triệu chứng dai dẳng và điều trị nội khoa không đạt hiệu quả tối ưu, không phù hợp đặt stent nong mạch vành hoặc trên những bệnh nhân có tổn thương mạch vành có nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc tử vong cao.
Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành có ưu điểm: (3)
CABG là một cuộc phẫu thuật lớn, và các bước chuẩn bị như sau:
Bác sĩ tiến hành phẫu thuật bắc cầu mạch vành cho bệnh nhân
Các bước tiến hành phẫu thuật:
Đối với phẫu thuật bắc cầu động mạch vành có dùng máy tim phổi nhân tạo
Đối với phẫu thuật bắc cầu động mạch vành không dùng máy tim phổi nhân tạo
Hoàn thành ca mổ
Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành là một cuộc phẫu thuật lớn, có nghĩa là sẽ tồn tại một số rủi ro và biến chứng tiềm ẩn trong và sau khi mổ. Các rủi ro có thể xảy ra bao gồm: (4)
Nhiễm trùng huyết là một trường hợp cấp cứu y tế, gây ra các triệu chứng như nhịp tim nhanh, sốt, ớn lạnh, lú lẫn, thở nhanh. Do đó, mức độ nguy hiểm của nó cũng tương tự như một cơn nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Tin vui là hiện nay, các trường hợp nhiễm trùng nặng sau CABG rất hiếm gặp. Lý do là các kỹ thuật mổ hiện đại và chăm sóc sau phẫu thuật đã được cải thiện theo hướng xâm lấn tối thiểu, giảm biến chứng.
Thời gian nằm viện trung bình đối với một ca CABG từ 8-12 ngày (dài hơn đối với những người bị CABG do nhồi máu tim, ngắn hơn đối với những người đã mắc bệnh thiếu máu cơ tim ổn định hoặc các vấn đề tương tự). Tuy nhiên, Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, nhờ kỹ thuật gây mê cá thể hóa, gây tê mặt phẳng cơ dựng sống kết hợp kỹ thuật phẫu thuật ít xâm lấn, đường mổ nhỏ giúp bệnh nhân giảm đau, mau hồi phục sau mổ và xuất viện sau khoảng 5 ngày.
Sau khi xuất viện, bệnh nhân cần được theo dõi sức khỏe sát sao. Nếu có một trong những dấu hiệu dưới đây, phải đưa người bệnh quay lại gặp bác sĩ gấp:
Hầu hết những người từng trải qua ca phẫu thuật bắc cầu động mạch vành sẽ cần vài tuần để hồi phục hoàn toàn. Trong thời gian đó, người bệnh nên bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, dành thời gian nghỉ ngơi nhiều, tránh các hoạt động quá sức hoặc những cú sốc tinh thần có nguy cơ gây căng thẳng quá mức cho tim.
Bệnh nhân cần đi tái khám đúng hẹn để bác sĩ kiểm tra xem vết mổ đã lành chưa, các đoạn mạch nối có hoạt động tốt không… Trong các buổi tái khám, bác sĩ cũng sẽ cho bạn biết khi nào bạn có thể tiếp tục các hoạt động thường ngày, khi nào có thể tập thể dục, đồng thời tư vấn cho bạn hình thức và cường độ tập luyện hợp lý.
Bệnh nhân cần trao đổi với bác sĩ về thời điểm có thể tập thể dục cũng như các hình thức tập luyện phù hợp sau phẫu thuật bắc cầu động mạch vành.
Được đầu tư hệ thống trang thiết bị tiên tiến và áp dụng công nghệ hàng đầu thế giới, khoa Phẫu thuật Tim mạch – Lồng ngực, BVĐK Tâm Anh thực hiện các kỹ thuật tiên tiến trong điều trị bệnh lý mạch vành như phẫu thuật bắc cầu mạch vành ít xâm lấn, phẫu thuật bắc cầu động mạch vành không dùng máy tim phổi nhân tạo, phẫu thuật thay van tim đường mổ nhỏ, phẫu thuật nội soi lồng ngực cắt u phổi, phẫu thuật mạch máu ít xâm lấn, phẫu thuật nội soi sửa các dị tật lồng ngực, kỹ thuật hybrid – kết hợp phẫu thuật và can thiệp…
Hệ thống máy móc hiện đại đảm bảo mỗi người bệnh được chăm sóc một cách toàn diện, an toàn và hiệu quả nhất: phòng mổ đạt chuẩn quốc tế, hệ thống trang thiết bị hỗ trợ chẩn đoán (siêu âm tim, siêu âm mạch máu 4D, hệ thống chụp mạch máu DSA thế hệ mới, MSCT – mạch vành có cản quang, máy chụp MRI 3 Tesla)… Đặc biệt, việc triển khai thường quy các phương tiện, kỹ thuật gây mê hồi sức tiên tiến (ECMO, siêu lọc máu, bóng đối xung nội động mạch chủ…) giúp giảm đau, hồi phục nhanh, an toàn, giảm biến chứng sau phẫu thuật.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành là phương pháp hiệu quả để điều trị bệnh mạch vành mạn cũng như các trường hợp nhồi máu cơ tim cấp không phù hợp đặt stent mạch vành, giúp cải thiện triệu chứng và kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân. Hiện nay, nhờ kỹ thuật mổ ít xâm lấn và các biện pháp tiên tiến trong gây mê hồi sức, chăm sóc hậu phẫu, người bệnh hồi phục nhanh, sớm trở lại sinh hoạt thường ngày.
