Nguyên nhân khiến 60% người bệnh tiểu đường phải cắt bỏ bàn chân do nhiễm trùng. Sau khi cắt cụt bàn chân, tỷ lệ người bệnh tử vong trong 5 năm là 50% – 60%. Vậy làm sao để nhận biết nguyên nhân và triệu do nhiễm trùng bàn chân tiểu đường?
Nhiễm trùng bàn chân tiểu đường là bàn chân của người bệnh đái tháo đường bị các tổn thương do nhiễm khuẩn, loét, và/hoặc sự phá hủy các mô sâu liên quan tới các bất thường về thần kinh, một số giai đoạn của bệnh mạch máu ngoại vi và/hoặc các biến chứng chuyển hóa của bệnh xảy ra ở chân. Đây là một tổn thương phổ biến và nghiêm trọng. (1)
Có nhiều nguyên nhân khiến bàn chân tiểu đường bị nhiễm trùng như biến chứng thần kinh, thiếu máu cục bộ, rối loạn chức năng dinh dưỡng và nhiễm trùng. Tuy nhiên cơ chế chính do bàn chân tiểu đường bị thiếu máu đến nuôi. Bệnh có thể do tổn thương tại chỗ hoặc mạch máu ngoại vi.Tổn thương thần kinh ngoại biên là một biến chứng thường gặp của đái tháo đường, xuất hiện ở khoảng 50%-70% ca bệnh. Tổn thương này làm ảnh hưởng đến các sợi thần kinh cảm giác, vận động và tự chủ. Từ đó, bàn chân người bệnh không còn nhạy cảm với những kích thích đau thông thường. Phần lớn, các vết loét thường xuất phát từ những chấn thương nhỏ, dần dần tổn thương các sợi vận động gây yếu cơ, teo cơ và liệt nhẹ. Cuối cùng, người bệnh bị biến dạng bàn chân, xuất hiện những điểm tăng áp lực gây chai chân, chai dày kết hợp với đi nhiều dẫn đến tổn thương rách, viêm tổ chức lâu dần dẫn đến loét chân. Tổn thương thần kinh ngoại biên còn khiến cơ thể giảm tiết mồ hôi, thay đổi cấu trúc tự vệ của da nên khi vi sinh vật bên ngoài xâm nhập vào, da khô nứt nẻ gây nhiễm trùng bàn chân. (2)
Hoại tử chi do tắc mạch gây thiếu máu: Hơn 30% trường hợp loét bàn chân tiểu đường có liên quan đến bệnh lý mạch máu ngoại vi. Sự thay đổi mạch máu có đặc điểm là những thay đổi điển hình của chứng xơ vữa mạch, da xuất hiện màu đỏ – yếu tố làm vết loét dễ biến chứng và khó điều trị.
Các vết loét bàn chân người bị tiểu đường tạo điều kiện cho nhiễm khuẩn tại chỗ hoặc toàn thân và nguy cơ cắt bỏ chi dưới. Việc cắt bỏ chân không chỉ khiến người bệnh khủng hoảng về tinh thần mà còn gây ra các tổn thất về mặt kinh tế và xã hội.
Bên cạnh việc tổn thương thần kinh ngoại biên, bệnh lý mạch máu ngoại vi và nhiễm khuẩn thì người bệnh tiểu đường đối diện với nhiễm trùng bàn chân do một số yếu tố nguy cơ được xác định như: vi chấn thương, dị dạng cấu trúc, giới hạn vận động khớp, xuất hiện các vết chai, tăng đường huyết kéo dài, tăng đường huyết không kiểm soát được, tiền sử loét bàn chân hoặc cắt cụt chi. (3)
Khoảng 25% người mắc bệnh tiểu đường sẽ tiến triển các vấn đề nghiêm trọng về chân. Nếu người bệnh được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường, khả năng cao sẽ bị nhiễm trùng bàn chân tiểu đường. Tuy nhiên, có những hoạt động bổ sung khiến người bệnh có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn như:
Nhiễm trùng bàn chân tiểu đường phổ biến hơn ở người bệnh tim, thân, bệnh về mắt (do tiểu đường). Đàn ông lớn tuổi, người béo phì nhiều khả năng bị nhiễm trùng bàn chân tiểu đường.
Một khi vết loét hình thành sẽ là một cuộc chạy đua với thời gian để chữa lành trước khi bị nhiễm trùng. Người bệnh tiểu đường suy giảm khả năng chống nhiễm trùng và thiếu hụt dinh dưỡng khiến điều trị khó khăn.
Các triệu chứng của nhiễm trùng bàn chân tiểu đường tương tự như bất kỳ bệnh nhiễm trùng khác. Khu vực xung quanh vết thương đỏ lên, lan rộng ra khỏi vị trí ban đầu. Người bị nhiễm trùng bàn chân tiểu đường sẽ bị đau, nhạy cảm tại vị trí vết thương và vết thương ban đầu chảy mủ.
Khi nhiễm trùng phát triển sẽ xuất hiện các triệu chứng như:
Người bị nhiễm trùng bàn chân tiểu đường có thể nhận thấy mô đen gọi là vảy bao quanh vết loét. Tình trạng này hình thành trong trường hợp thiếu máu đến nuôi. Hoại tử một phần hoặc toàn bộ xuất hiện xung quanh vết loét, tạo ra dịch tiết, đau và tê.
Điều quan trọng là hầu hết người bệnh không nhận ra nguy hiểm cho đến khi vết thương bị nhiễm trùng. Nếu người bệnh đang có dấu hiệu nhiễm trùng ở bàn chân hay bộ phận khác, hãy đến gặp bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường để được khám và điều trị kịp thời.
Bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán nhiễm trùng bàn chân tiểu đường sau khi khám, xét nghiệm về các dấu hiệu nhiễm trùng tại chỗ như sưng tấy, tiết dịch, các dấu hiệu toàn thân, sốt,… Bác sĩ loại bỏ bất kỳ mô hoại tử hiện có và làm sạch vết thương.
Tỷ lệ nhiễm trùng bàn chân tiểu đường phổ biến hơn ở người bệnh cao tuổi và mắc kèm thêm bệnh khác. Cả nam và nữ đều bị ảnh hưởng như nhau. Nguy cơ tử vong cao hơn ở những người bệnh bị viêm tủy xương mãn tính hay nhiễm trùng mô mềm hoại tử cấp tính và các vấn đề tiềm ẩn ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch. Do đó, người bệnh cần điều trị nhiễm trùng bàn chân tiểu đường sớm.
Nếu người bệnh thấy bàn chân có bất kỳ vấn đề gì hoặc không lành được khi điều trị tại nhà, hãy gặp bác sĩ để được khám và xử lý nhiễm trùng bàn chân tiểu đường càng sớm càng tốt.
Nhiễm trùng bàn chân tiểu đường có những tác động khó khăn và nghiêm trọng nếu không được kiểm soát. Điều quan trọng là người bệnh phải tuân theo chỉ định của bác sĩ khi điều trị. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh với chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường có các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm, chuyên môn cao giúp quá trình khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời cho người bệnh.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Nhiễm trùng bàn chân tiểu đường là một biến chứng phổ biến của người bệnh tiểu đường được kiểm soát kém và thường bị nhiễm trùng. Thông qua bài này, mong rằng người bệnh đặc biệt người bệnh tiểu đường biết được nguyên nhân và triệu chứng của bệnh này mà kiểm tra, phòng ngừa và xử lý những vết thương kịp thời.
