Đứt dây chằng đầu gối là một trong những chấn thương thường gặp trong sinh hoạt, lao động, tập luyện. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, người bệnh có thể bị hạn chế cử động, teo cơ đùi, mất vững khớp gối, thoái hóa khớp gối… Và với thắc mắc “đứt dây chằng chéo trước có phải mổ không?”, mời bạn tìm hiểu câu trả lời từ các chuyên gia của Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình BVĐK Tâm Anh TP.HCM qua bài viết sau đây!
Trước khi giải quyết vấn đề “đứt dây chằng chéo trước có phải mổ không”, bạn nên tìm hiểu một số thông tin cơ bản về dây chằng:
Dây chằng chéo trước (Anterior Cruciate Ligament – ACL) tên gọi khác là dây chằng “hình chữ thập”. Đây là một trong đôi dây chằng chéo (dây còn lại là dây chằng chéo sau) ở đầu gối của con người. (1)
Về cấu tạo, dây chằng chéo được hình thành từ vật liệu dạng sợi, chắc chắn với vai trò hỗ trợ kiểm soát các chuyển động quá mức bằng cách hạn chế tính di động của khớp. Dây chằng chéo trước cung cấp 85% lực hạn chế để di chuyển xương chày trước ở 30° và 90° khi gập đầu gối. Do đó, đây là dây chằng dễ bị tổn thương nhất trong nhóm các dây chằng nằm ở đầu gối.
Chấn thương ACL là từ dùng để chỉ tình trạng rách hoặc bong gân của dây chằng chéo trước do liên quan đến việc dừng đột ngột hoặc thay đổi hướng như khi nhảy và tiếp đất, đá bóng, đổ dốc khi trượt tuyết, vấp ngã… Trong đó, tình trạng đứt dây chằng chéo trước có thể là đứt một phần hoặc đứt toàn bộ.
Khi bị đứt dây chằng chéo trước, người bệnh thường nghe có tiếng “rắc” phát ra trong khớp gối và cảm thấy đau, khó khăn khi di chuyển, sưng nề, khó duỗi gấp… Bên cạnh đó, người bệnh còn dễ bị viêm khớp.
Dây chằng chéo sau (tiếng Anh là Posterior Cruciate Ligament – PCL) là một dải mô sợi ở bên trong đầu gối, nối xương ống quyển với xương đùi. Chức năng của dây chằng chéo sau là để ổn định khớp gối, ngăn không cho xương chày trượt ra sau trên xương đùi. (2)
Mặc dù dây chằng chéo sau lớn và mạnh hơn dây chằng chéo trước, nhưng cũng có thể bị rách, đứt khi chịu những lực tác động mạnh và bất ngờ như: tai nạn giao thông, té khuỵu gối, chơi thể thao… Thông thường, các bác sĩ chia tình trạng đứt dây chằng chéo sau làm 4 cấp độ gồm:
Vết rách dây chằng chéo sau ít hơn 20% so với các ca chấn thương dây chằng đầu gối, nhưng thường dễ làm hỏng một số dây chằng hoặc sụn ở đầu gối và trong một số trường hợp cũng có thể bị đứt rời một phần xương bên dưới.
Các tổn thương dây chằng chéo sau có thể là cấp tính hoặc mãn tính và gây nên nhiều vấn đề về sức khỏe cơ xương khớp của người bệnh, điển hình nhất là gây mất vững mạn tính, dẫn đến thoái hoá khớp gối sớm…
Ngoài ra, còn 2 chấn thương ít phổ biến hơn là đứt dây chằng bên ngoài (LCL) và đứt dây chằng chéo trong (MCL). Tuy không thường gặp nhưng những chấn thương tại 2 dây chằng này có thể gây ảnh hưởng đến các vị trí dây chằng khác ở đầu gối.
Trái với gân không có tính đàn hồi, dây chằng có khả năng kéo giãn khá tốt. Chỉ khi bị kéo căng quá mức thì mới bị tổn thương và khiến khớp gối trở nên lỏng lẻo, đau và khó khăn khi di chuyển, cử động. (3)
Trong trường hợp dây chằng chéo bị đứt, nếu không được điều trị kịp thời thì biến chứng có thể xảy ra từ nặng đến nhẹ bao gồm:
Các bác sĩ sẽ tiến hành mổ dây chằng đầu gối khi các tổn thương tại vị trí này trở nên nghiêm trọng hơn như: dây chằng đầu gối bị rách hoặc đứt hoàn toàn giữa thân hay các điểm bám, test lachmann và ngăn kéo trước, pivot +. Các trường hợp này người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật để giải quyết triệt để.
Lựa chọn phương pháp điều trị nào sẽ dựa vào mức độ thương tổn mà dây chằng đầu gối gặp phải.
Bất kỳ loại phẫu thuật nào cũng có thể mang đến một số rủi ro nhất định. Vì thế, mổ đứt dây chằng cũng không ngoại lệ với một số rủi ro, bao gồm:
Tuy vậy, phẫu thuật tái tạo vẫn là một trong những giải pháp hiệu quả giúp điều trị tổn thương dây chằng chéo. Theo Học viện Phẫu thuật Chỉnh hình Hoa Kỳ (AAOS), tỷ lệ mang đến sự ổn định hoàn toàn của đầu gối của các ca phẫu thuật tái tạo dây chằng khá cao, chiếm khoảng 82-90%.
Trung bình, thời gian lành sau tái tạo dây chằng chéo là 3 tháng. Tuy nhiên, để tạo ra các sợi collagen như nguyên thuỷ thì cần ít nhất là 6 tháng.
Từ tháng thứ 6, bạn không còn bị hạn chế trong vận động và sinh hoạt do ảnh hưởng của tình trạng tổn thương dây chằng chéo. Sức mạnh của cơ chân lúc này có thể đạt đến 95% so với trước đây.
Sau khi mổ đứt dây chằng, bệnh nhân cần được đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân bằng để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng, tăng cường sức khỏe, hỗ trợ cấu tạo các tế bào mô mới… như sau:
Liên quan đến vấn đề đứt dây chằng chéo trước có tự lành không, các bác sĩ đánh giá rất cao vai trò của các bài tập vật lý trị liệu khi bị chấn thương và cả sau mổ. Theo đó, sau khi mổ tái tạo dây chằng chéo, bạn nên thực hiện các bài tập:
Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, với thế mạnh sở hữu đội ngũ các chuyên gia giỏi chuyên môn, tận tâm và sự hỗ trợ của hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… tự tin làm chủ những kỹ thuật tiến bộ nhất thế giới, giúp phát hiện tổn thương và điều trị hiệu quả, nhanh chóng, an toàn, hạn chế nguy cơ tái phát.
Cuối cùng, nếu vẫn còn những thắc mắc liên quan đến đứt dây chằng chéo trước có tự lành không, bạn có thể đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh theo địa chỉ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Đứt dây chằng chéo có thể xuất hiện ở mọi đối tượng, phổ biến nhất là người lao động nặng, vận động viên chuyên nghiệp… Tùy vào tình trạng thương tổn và một số yếu tố khác mà các bác sĩ sẽ chỉ định khi nào cần mổ dây chằng chéo đầu gối. Vì vậy, nếu bạn có những dấu hiệu chấn thương dây chằng kể trên, hãy đến ngay các cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được chẩn đoán và đưa ra phương án điều trị thích hợp.