Đứt dây chằng bên ngoài: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Đứt dây chằng bên ngoài là tổn thương khá phổ biến, quá trình phục hồi cần rất nhiều thời gian. Khi có dấu hiệu dây chằng bên bị đứt, người bệnh cần được điều trị đúng cách và kịp thời. Bởi chấn thương LCL sẽ gây nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu kéo dài tình trạng này.

Đứt dây chằng bên ngoài là gì?

Tổn thương dây chằng bên ngoài (LCL) bao gồm căng, bong gân, đứt dây chằng (một phần hay hoàn toàn). Theo Orthogate.org, đây là loại dây chằng sẽ bị tổn thương khi vận động khớp gối sai cách. Vị trí của LCL khi bị tổn thương sẽ gây ảnh hưởng đến các dây chằng khác ở đầu gối.

Dây chằng bên ngoài là dây chằng nằm tại khớp gối. Dây chằng này được cấu tạo từ những dải mô dày và chắc, có chức năng kết nối xương với nhau.

LCL chạy dọc bên ngoài khớp gối, kết nối phần dưới lồi cầu ngoài xương đùi với chỏm xương mác vùng cẳng chân. Dây chằng này giúp duy trì sự ổn định của khớp gối, đặc biệt là phần bên ngoài của khớp. (1)

Dấu hiệu đứt dây chằng bên ngoài

Giống như các chấn thương dây chằng đầu gối khác, khi bị đứt dây chằng bên, bệnh nhân sẽ cảm thấy đau, đầu gối xuất hiện vết sưng tấy lớn. Một số dấu hiệu chấn thương chằng ngoài phổ biến là:

• Đầu gối bị sưng tấy, đặc biệt là mặt ngoài
• Khớp gối bị cứng, có thể gây ra tình trạng khóa khớp gối
• Phạm vi di chuyển hạn hẹp
• Khi đi hoặc đứng, khớp gối có dấu hiệu lỏng lẻo

Có thể bạn quan tâm: Đứt dây chằng chéo có đi được không?

Nguyên nhân chấn thương dây chằng bên

• Một lực mạnh tác động trực tiếp vào bên trong đầu gối: Lực này gây tác động lên dây chằng dọc theo mép ngoài đầu gối, khiến cho dây chằng bị kéo căng quá mức hoặc bị rách. Chẳng hạn như sự va chạm giữa các cầu thủ trong các môn thể thao như bóng đá hoặc khúc côn cầu.
• Thay đổi hướng nhanh chóng hay xoay người bằng một chân: Nguyên nhân này có thể xảy ra trong các môn thể thao đòi hỏi tốc độ di chuyển nhanh như bóng đá hoặc bóng rổ. Cầu thủ thường thực hiện các cú xoay người hoặc dừng đột ngột. Người chơi đô vật cũng có thể bị tổn thương LCL nếu chân của họ trẹo ra ngoài trong một chuyển động đột ngột.
• Tiếp đất sai cách sau cú bậc: Nguyên nhân chấn thương LCL này có thể xảy ra trong một trận đấu bóng rổ hoặc bóng chuyền.

Chấn thương đứt dây chằng bên ngoài có nguy hiểm không?

Chấn thương dây chằng bên gồm 3 cấp độ:

• Chấn thương cấp độ 1: LCL bị giãn nhẹ nhưng khớp gối vẫn ổn định, không có dấu hiệu lỏng lẻo.
• Chấn thương cấp độ 2: LCL bị kéo căng nghiêm trọng hay bị rách một phần, kèm theo một số dấu hiệu bất bình thường ở khớp gối.
• Chấn thương cấp độ 3: LCL bị rách hoàn toàn, mất sự ổn định khớp gối.

Đứt dây chằng bên gối gây hậu quả nghiêm trọng như giảm bớt vai trò chức năng của khớp gối, rách sụn chêm thứ phát, suy yếu khớp gối… Khi có dấu hiệu dây chằng LCL bị đứt, người bệnh nên đến ngay các cơ sở y tế uy tín để thăm khám và hạn chế di chứng.(2)

Phương pháp chẩn đoán

Tương tự các vị trí đứt dây chằng đầu gối khác, để chẩn đoán chấn thương này, bác sĩ sẽ di chuyển đầu gối của bệnh nhân theo nhiều hướng khác nhau để dự đoán vị trí đau, mức độ chấn thương LCL của người bệnh. Bệnh nhân được yêu cầu tiến hành các xét nghiệm gồm:

• Chụp cộng hưởng từ MRI: Xác định dây chằng LCL bị giãn hay đã rách.
• Chụp X-quang: Kiểm tra mức độ tổn thương của xương.

Phương pháp điều trị

Sơ cứu tại nhà

Đối với chấn thương nhẹ, người bệnh có thể điều trị tại nhà:

• Nghỉ ngơi
• Chườm đá lên vị trí đau
• Sử dụng băng thun gối hoặc nẹp để cố định đầu gối
• Nâng vị trí đầu gối cao hơn tim
• Uống thuốc chống viêm không steroid (NSAID) để giảm đau và phù nề
• Hạn chế hoạt động thể chất đến khi dây chằng phục hồi

Vật lý trị liệu

Với trường hợp đứt dây chằng bên ngoài nghiêm trọng hơn, người bệnh cần tập vật lý trị liệu. Các chuyên gia vật lý trị liệu sẽ hướng dẫn bệnh nhân những bài tập tăng cường cơ bắp quanh đầu gối. 

Phương pháp trị liệu này sẽ hỗ trợ người bệnh cải thiện phạm vi chuyển động của đầu gối, giúp đẩy nhanh quá trình phục hồi chấn thương.

Phẫu thuật

Phẫu thuật phục hồi dây chằng giúp người bệnh phục hồi cơ năng khớp gối, ngăn chặn các tổn thương khác như rách sụn chêm, suy yếu khớp gối…

Có thể bạn quan tâm: Đứt dây chằng đầu gối có phải mổ không?

Triển vọng phục hồi chấn thương LCL

• Đối với những chấn thương nhẹ, dây chằng LCL có thể lành lại mà không có di chứng gì. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là nếu dây chằng đã bị kéo căng quá mức, nó không thể phục hồi lại như ban đầu. Đầu gối sẽ bị mất đi sự ổn định, người bệnh có thể dễ dàng bị chấn thương dây chằng trở lại. 
• Đối với những người bị chấn thương nặng mà không được phẫu thuật, khớp gối sẽ thiếu sự ổn định và dễ bị chấn thương. Bệnh nhân có khả năng không thực hiện được các hoạt động thể chất yêu cầu gập gối nhiều như chạy, leo núi hoặc đi xe đạp. Người bệnh cần đeo băng bảo vệ đầu gối khi hoạt động thể chất.
• Đối với những người phải phẫu thuật, triển vọng hồi phục LCL sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương và quá trình phẫu thuật. Tóm lại, người bệnh sẽ cải thiện khả năng vận động và sự ổn định của khớp gối sau khi lành chấn thương hoàn toàn. 

Cách phòng ngừa chấn thương dây chằng bên ngoài

Chấn thương dây chằng bên ngoài rất khó ngăn ngừa. Vì chấn thương này thường do tai nạn hay tình huống khó đoán trước. Với những người đã từng chấn thương LCL, nếu không có biện pháp phòng ngừa phù hợp, bệnh nhân có nguy cơ cao mắc thêm một số chấn thương khác sau này. Để ngăn ngừa chấn thương LCL, điều quan trọng là người bệnh phải đảm bảo thực hiện biện pháp phòng ngừa mỗi khi vận động.

• Đảm bảo tập luyện đúng kỹ thuật 
• Thực hiện bài tập giãn cơ thường xuyên để duy trì phạm vi chuyển động của cơ thể ở mức tốt nhất
• Chú trọng các bài tập tăng cường sức mạnh cơ bắp ở chân để giúp ổn định khớp
• Thận trọng khi chơi các môn thể thao dễ gặp chấn thương đầu gối

Khoa cơ xương khớp Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh được thành lập đã đáp ứng nhu cầu khám, tầm soát và điều trị bệnh cơ xương khớp đang ngày càng gia tăng ở Việt Nam. 

Quy tụ đội ngũ chuyên gia giỏi chuyên môn, ứng dụng nhiều kỹ thuật cao trong điều trị cơ xương khớp Trung tâm Chấn thương chỉnh hình và Nội cơ xương khớp tại Hệ thống BVĐK Tâm Anh đã thăm khám và điều trị thành công cho hàng trăm ngàn bệnh nhân, trong đó có tình trạng thoái hóa khớp. Các chuyên gia đầu ngành như PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa, TS.BS Tăng Hà Nam Anh đã mang đến niềm vui cho vô số bệnh nhân sau khi những chấn thương cơ xương khớp lâu năm của họ được chữa khỏi hoàn toàn. 

Bên cạnh đội ngũ y bác sĩ dày dặn kinh nghiệm thực tiễn và chuyên môn, hệ thống BVĐK Tâm Anh còn được đầu tư trang thiết bị hiện đại hàng đầu thế giới như hệ thống máy nội soi công nghệ 3D độ phân giải cao, máy X-quang thế hệ mới… nhằm phục vụ cho việc thăm khám và điều trị hiệu quả cho người bệnh. Đặc biệt nhất là công nghệ phẫu thuật bằng robot hiện đại và thông minh hàng đầu thế giới ARTIS pheno của thương hiệu Siemens nhập khẩu đồng bộ từ Cộng hòa Liên bang Đức.

Đứt dây chằng bên ngoài rất thường xảy ra có trong quá trình chơi thể thao hoặc sinh hoạt hằng ngày nếu đầu gối bị chấn thương do chịu tác động mạnh. Khi nhận thấy dấu hiệu đứt dây chằng bên, người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện để được tư vấn và điều trị kịp thời, tránh hậu quả nghiêm trọng.