Cách điều trị thoái hóa khớp bằng tiêm huyết tương giàu tiểu cầu

Cách điều trị thoái hóa khớp bằng tiêm huyết tương giàu tiểu cầu đang được áp dụng phổ biến bởi hiệu quả tối ưu mang lại. So với hình thức truyền thống, phương pháp này hạn chế được tối đa các biến chứng và rút ngắn thời gian phục hồi hơn bình thường.

Tổng quan về thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp là tổn thương phổ biến, xảy ra khi lớp sụn bảo vệ đệm các đầu xương bị mài mòn theo thời gian. Tình trạng này có thể xuất hiện ở mọi khớp nhưng thường gặp nhất là khớp ở tay, hông, đầu gối và cột sống. Một số triệu chứng điển hình phải kể đến gồm: (1)

• Đau nhức khớp trong hoặc sau khi vận động.
• Cứng khớp khi thức dậy hoặc sau một khoảng thời gian không vận động.
• Khớp bị mất tính linh hoạt, phạm vi chuyển động bị hạn chế.
• Khớp phát ra tiếng lạo xạo khi vận động.
• Hình thành các mẫu xương thừa xung quanh khớp bị ảnh hưởng.
• Sưng tấy do mô mềm xung quanh khớp bị viêm.

Cách điều trị thoái hóa khớp bằng huyết tương giàu tiểu cầu là gì?

Cách điều trị thoái hóa khớp bằng tiêm huyết tương giàu tiểu cầu là liệu pháp tiêm tiểu cầu của chính người bệnh để đẩy nhanh quá trình chữa lành tổn thương trên khớp. Cụ thể, máu là chất lỏng có chứa các thành phần dạng rắn nhỏ (hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu), thực hiện từng chức năng riêng biệt. Trong đó, tiểu cầu đóng vai trò rất quan trọng đối với quá trình đông máu, đồng thời chứa hàng trăm protein tham gia vào nhiệm vụ chữa lành vết thương. (2)

Khái niệm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) dùng để chỉ dạng huyết tương có chứa nồng độ tiểu cầu cao gấp 5 – 10 lần so với bình thường. Trong điều trị thoái hóa khớp, thành phần này sẽ được tách ra khỏi các tế bào máu khác và đẩy cao nồng độ thông qua quá trình ly tâm. Sau khi tiêm vào vị trí tổn thương, tiểu cầu sẽ bắt đầu tiến hành nhiệm vụ chữa lành. Tác dụng cụ thể như sau:

• Ức chế phản ứng viêm và làm chậm quá trình thoái hóa khớp.
• Kích thích hình thành sụn mới.
• Tăng sản xuất dịch bôi trơn tự nhiên trong khớp, giảm ma sát khớp, tránh gây đau khi vận động.
• Chứa các protein làm thay đổi cơ quan thụ cảm đau, từ đó làm giảm cảm giác đau đớn cho người bệnh.

Nguyên lý hoạt động của huyết tương giàu tiểu cầu PRP

Nguyên lý hoạt động của huyết tương giàu tiểu cầu PRP hiện vẫn chưa được xác định chính xác. Tuy nhiên, các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đã chứng minh được khả năng đẩy nhanh hiệu quả chữa trị của thành phần này. (3)

Theo đó, các yếu tố tăng trưởng trong huyết tương giàu tiểu cầu (IGF, KGF, VEGF…) là các đại phân tử hoà tan và khuếch tán, được tạo ra bởi rất nhiều loại tế bào. Quá trình hoạt động thường tác động đến sự phát triển, biệt hoá và kiểu hình của nhiều tế bào, bao gồm cả tế bào sụn.

Các phân tử này sẽ tương tác với thụ thể của tế bào màng, truyền tín hiệu vào bên trong và tạo ra phản ứng theo tầng, kết thúc bằng việc điều hoà biểu hiện gen. Cơ chế hoạt động phổ biến nhất là paracrine hoặc autocrine, đôi khi là nội tiết. Do đó, tế bào hoặc các tế bào nhận tín hiệu có thể ở gần hoặc xa tế bào đã tổng hợp và giải phóng những yếu tố trên. Với hoạt động của huyết tương giàu tiểu cầu, quá trình tái tạo sụn sẽ đạt được hiệu quả cao bất kể tuổi tác, tình trạng thoái hóa khớp mà không làm hỏng sụn hay màng hoạt dịch.

Lợi ích so với các phương pháp truyền thống khác

So với các phương pháp điều trị truyền thống khác, việc tiêm huyết tương giàu tiểu cầu sở hữu nhiều ưu điểm như sau: (4)

• Mức độ đau: So với giả dược, cách điều trị thoái hóa khớp bằng tiêm huyết tương giàu tiểu cầu giúp giảm đau đáng kể ở mỗi lần tái khám.
• Chức năng vật lý: So với các biện pháp kiểm soát, tiêm huyết tương giàu tiểu cầu giúp cải thiện chức năng vật lý của khớp một cách đáng kể.
• Tác dụng phụ: Liệu pháp điều trị thoái hóa khớp bằng tiêm huyết tương giàu tiểu cầu vẫn tồn tại một vài rủi ro đi kèm nhưng hầu hết đều không đáng kể hơn tác dụng phụ từ các phương pháp truyền thống khác.

Có thể bạn quan tâm: Điều trị thoái hóa khớp bằng tế bào gốc

Quy trình thực hiện

Cách điều trị thoái hóa khớp bằng tiêm huyết tương giàu tiểu cầu được tiến hành theo quy trình như sau:

• Bước 1: Bác sĩ tiến hành lấy máu từ tĩnh mạch trên cánh tay người bệnh vào lọ, thường khoảng từ 15 – 50ml.
• Bước 2: Máu được xử lý bằng máy ly tâm.
• Bước 3: Bác sĩ chuẩn bị huyết tương giàu tiểu cầu để tiêm.
• Bước 4: Bác sĩ làm sạch khu vực khớp bị ảnh hưởng bằng chất khử trùng như cồn hoặc i-ốt.
• Bước 5: Nếu phương pháp siêu âm được sử dụng, bác sĩ sẽ bôi một lớp gel đặc biệt lên vùng da gần chỗ tiêm. Sau đó, một đầu dò sẽ được ấn vào vùng da phủ gel, hình ảnh trực tiếp về khớp sẽ chiếu trên màn hình để bác sĩ quan sát.
• Bước 6: Bác sĩ yêu cầu người bệnh thư giãn để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêm và giảm cảm giác đau.
• Bước 7: Sau khi chuẩn bị sẵn sàng ống tiêm và kim tiêm, bác sĩ sẽ tiêm một lượng nhỏ huyết tương giàu tiểu cầu (thường chỉ từ 3 – 6ml) vào bao khớp.
• Bước 8: Sau khi tiêm, khu vực tiêm được làm sạch và băng bó.
• Bước 9: Huyết tương giàu tiểu cầu thường kích thích một loạt các phản ứng sinh học nên vị trí tiêm có thể sưng đau trong khoảng 3 ngày.

Đối tượng áp dụng

Các nhà khoa học vẫn chưa có kết luận chắc chắn về đối tượng cần áp dụng cách điều trị thoái hóa khớp bằng tiêm PRP. Tuy nhiên, nhìn chung, dưới đây là những nhóm thường được ưu tiên: (5)

• Người bệnh trẻ tuổi bị thoái hóa khớp giai đoạn đầu.
• Người bệnh đã thử tất cả các phương pháp điều trị như nghỉ ngơi, vật lý trị liệu… nhưng vẫn không đạt được hiệu quả cải thiện.
• Tình trạng đau nhức xương khớp ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.
• Người bệnh mẫn cảm với thuốc chống viêm (NSAID) hoặc nhận thấy NSAID không đem lại tác dụng giảm đau.
• Liệu pháp tiêm steroid không mang lại hiệu quả hoặc người bệnh không thể tiêm steroid.

Biến chứng

PRP được lấy từ nguồn máu của người bệnh vì vậy tỷ lệ an toàn cao. Tuy nhiên, quá trình tiêm vào khớp có thể tồn tại một số rủi ro sau:

• Nhiễm trùng cục bộ.
• Đau tại chỗ tiêm.
• Tổn thương thần kinh.
• Đau và cứng khớp.
• Nhịp tim nhanh.
• Ngất xỉu và chóng mặt.
• Buồn nôn và đau bụng.
• Đổ mồ hôi.
• Đau đầu

Những rủi ro này thường rất ít khi xảy ra và không đáng kể hơn tác dụng phụ từ các liệu pháp tiêm nội khớp khác. Theo các chuyên gia, đây vẫn là phương pháp điều trị đáng được ưu tiên.

Một số lưu ý khi áp dụng phương pháp

Người bệnh có thể được tiêm một lần duy nhất hay nhiều đợt cách nhau hàng tuần hoặc hàng tháng tuỳ thuộc vào từng loại tổn thương. Với trường hợp tiêm nhiều lần, bác sĩ có thể đề nghị lấy máu trong lần khám đầu tiên và sử dụng PRP tươi cho lần 1, đông lạnh rồi rã đông PRP cho lần dùng tiếp theo. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng nên nắm:

Trước khi tiêm

• Tránh dùng thuốc Corticosteroid trong vòng 2 – 3 tuần trước khi tiến hành tiêm PRP.
• Ngưng dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID), thuốc điều trị viêm khớp một tuần trước khi tiêm PRP.
• Không dùng thuốc chống đông máu trong 5 ngày trước khi tiêm PRP.
• Uống nhiều nước vào ngày trước khi tiêm.
• Một số người bệnh có thể cần dùng thuốc chống lo âu ngay trước khi tiêm PRP.

Sau khi tiêm

Sau khi tiêm, người bệnh cần nghỉ ngơi trong vài ngày để tránh gây căng thẳng cho khớp bị ảnh hưởng. Ngoài ra, tùy theo từng trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định một số yêu cầu sau:

• Không dùng thuốc giảm đau chống viêm khi chưa được bác sĩ kê toa.
• Đeo nẹp hoặc băng đeo để bảo vệ và cố định khớp bị ảnh hưởng.
• Trường hợp tiêm ở mắt cá chân, đầu gối hoặc hông có thể được khuyên sử dụng nạng.
• Chườm lạnh vài lần một ngày, mỗi lần từ 10 – 20 phút để giúp giảm sưng và đau sau khi tiêm.

Giới thiệu dịch vụ tiêm huyết tương giàu tiểu cầu của Tâm Anh

Bệnh viện đa khoa Tâm Anh có Trung tâm Tế bào gốc với hệ thống máy móc hiện đại, các quy trình kỹ thuật đạt tiêu chuẩn SOPs luôn cập nhật các kỹ thuật, các bộ kit tiên tiến nhất để đáp ứng nhu cầu của các khoa lâm sàng, trong đó có kỹ thuật tiêm huyết tương giàu tiểu cầu điều trị các bệnh lý xương khớp của khoa Cơ xương khớp và Trung tâm Chấn thương chỉnh hình.

Người bệnh khi có chỉ định điều trị PRP sẽ được kiểm tra công thức máu, nếu đủ điều kiện sẽ được lấy máu để tách huyết tương giàu tiểu cầu tự thân. Quá trình lấy máu và tách tiểu cầu được thực hiện trong phòng vô khuẩn và phòng lab của trung tâm tế bào gốc, đảm bảo thành phẩm tới tay bác sĩ lâm sàng sẽ đạt tiêu chuẩn an toàn về vi sinh, hiệu quả về số lượng tiểu cầu, giữ lại tối đa các thành phần có lợi cho quá trình điều trị của người bệnh.

Sau đó các bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp sẽ tiến hành tiêm thành phẩm huyết tương giàu tiểu cầu vào vị trí khớp/tổ chức cạnh khớp theo chỉ định để điều trị cho người bệnh (khớp lớn như khớp gối, khớp háng… các khớp khác như khớp vai, các điểm bám gân….).

Tùy theo vị trí và mức độ tổn thương của người bệnh mà liệu trình điều trị có thể từ 2-3 mũi tiêm cho một đợt.

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Trên đây là tổng hợp tất cả các thông tin liên quan đến cách điều trị thoái hóa khớp bằng tiêm huyết tương giàu tiểu cầu. Hy vọng với những chia sẻ này, người bệnh đã có thêm nhiều cập nhật hữu ích để có lựa chọn điều trị phù hợp và hiệu quả.