Nguyên nhân phổ biến nhất gây đau ngực là bệnh mạch vành. Ngoài ra, đau ngực có thể xảy ra do bệnh lý trào ngược dạ dày – thực quản, viêm phổi – màng phổi, căng cơ thành ngực… Vì thế, y khoa dùng khái niệm “cơn đau thắt ngực điển hình” để chỉ cơn đau ngực do bệnh mạch vành gây ra.
Đau thắt ngực điển hình là cơn đau xảy ra do bệnh mạch vành. Nó có đủ 3 đặc điểm: Cơn đau xuất hiện sau xương ức, xảy ra do gắng sức hoặc căng thẳng cảm xúc, thuyên giảm khi nghỉ ngơi hoặc dùng nitroglycerin. Nếu bệnh nhân có 2/3 đặc điểm này thì được chẩn đoán đau thắt ngực không điển hình. Trường hợp chỉ có 1 trong 3 đặc điểm trên, đó là cơn đau không do bệnh mạch vành.
Đau ngực điển hình có thể nằm trong bối cảnh đau thắt ngực ổn định (bệnh mạch vành mạn tính) hoặc đau thắt ngực không ổn định (hội chứng động mạch vành cấp).
Cơn đau thắt ngực điển hình có các đặc điểm sau:
Xem thêm: Cảm giác bị tức ngực: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa
Đau thắt ngực điển hình là dấu hiệu cảnh báo bệnh mạch vành (bệnh tim thiếu máu cục bộ). Đây là bệnh lý phổ biến, chỉ tình trạng các động mạch nuôi tim bị tắc hẹp bởi mảng xơ vữa, cản trở dòng máu đến tim. Nếu không kịp thời tái thông sẽ gây tắc nghẽn hoàn toàn mạch vành, dẫn tới cơn nhồi máu cơ tim cấp đe dọa tính mạng. (1)
Cơ tim cần được cung cấp đủ oxy để hoạt động tốt. Động mạch vành đảm nhận nhiệm vụ cung cấp máu giàu oxy nuôi cơ tim. Nếu lòng mạch vành bị thu hẹp bởi mảng xơ vữa/huyết khối, dòng máu đi đến cơ tim sẽ bị giảm lưu lượng dẫn tới thiếu máu nuôi tim. Khi đó, những cơn đau thắt ngực điển hình sẽ xuất hiện. (2)
Để chẩn đoán cơn đau thắt ngực điển hình, trước tiên bác sĩ sẽ dựa trên đặc điểm cơn đau. Nếu cơn đau ngực xuất hiện sau khi bệnh nhân gắng sức, chẳng hạn như đi bộ một quãng đường dài, đạp xe tốc độ cao > 30 phút hoặc sau bữa ăn no, khi gặp thời tiết lạnh hay xúc động mạnh; cộng với đặc điểm đau tại các vị trí phía sau xương ức lan lên vùng hàm, cổ, vai, tay… rồi xuống vùng thượng vị; cơn đau thuyên giảm khi bệnh nhân nghỉ ngơi hoặc uống nitroglycerin, đây chính là cơn đau thắt ngực điển hình.
Nếu cần thiết, bác sĩ sẽ tiến hành thêm các cận lâm sàng bao gồm siêu âm tim, đo điện tâm đồ, siêu âm tim gắng sức, điện tâm đồ gắng sức, chụp mạch vành, xét nghiệm men tim… nhằm đưa ra kết luận chính xác cơn đau của bệnh nhân có phải đau thắt ngực điển hình hay không. (3)
Cơn đau thắt ngực điển hình là dấu hiệu của bệnh cơ tim thiếu máu cục bộ, đồng thời cảnh báo cơn nhồi máu cơ tim cấp. Nếu không kịp thời phát hiện và có hướng xử trí đúng đắn, bệnh nhân sẽ đối diện với nguy cơ suy tim, rối loạn nhịp tim, đột quỵ, đột tử.
Khi xuất hiện các triệu chứng của cơn đau thắt ngực điển hình, bệnh nhân cần được đưa đến bệnh viện ngay. Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng, làm các xét nghiệm liên quan nhằm xác định mức độ tổn thương của mạch vành. Dựa trên kết quả, người bệnh sẽ được tư vấn các phương pháp điều trị phù hợp như thay đổi lối sống, uống thuốc theo toa, nong mạch đặt stent và phẫu thuật. (4)
Biện pháp hiệu quả nhất giúp phòng ngừa và làm giảm cơn đau thắt ngực điển hình là kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, thừa cân – béo phì. Muốn vậy, mỗi người cần xây dựng cho mình lối sống khoa học: ăn nhiều rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, dung nạp protein từ cá và thịt trắng; hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, thịt đỏ, thức ăn chứa nhiều muối và đường; không lạm dụng bia rượu; tránh xa thuốc lá; tập thể dục nhẹ nhàng 30 phút/ngày; không thức khuya quá 23 giờ…
Ngoài ra, cần học cách kiểm soát cảm xúc để tránh rơi vào trạng thái xúc động hay giận dữ quá mức, cân bằng thời gian làm việc – nghỉ ngơi để không bị stress ghé thăm.
Nếu sau một thời gian người bệnh điều chỉnh lối sống và uống thuốc theo toa mà cơn đau thắt ngực điển hình không thuyên giảm, bác sĩ sẽ cân nhắc điều trị can thiệp mạch vành nhằm giải quyết triệt để tình trạng thiếu máu cơ tim. Có 2 phương pháp phổ biến:
Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị cơn đau thắt ngực điển hình với các bác sĩ chuyên khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể liên hệ theo thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Cơn đau thắt ngực điển hình thường gặp ở người lớn tuổi, người béo phì, hút thuốc lá lâu năm, người có các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp, người có lối sống tĩnh, ít vận động. Đây là dấu hiệu điển hình của bệnh mạch vành. Do đó, khi xuất hiện đủ 3 đặc điểm của cơn đau thắt ngực điển hình, bệnh nhân cần thăm khám và điều trị sớm, phòng tránh các biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng.
