Chấn thương phần mềm bao lâu thì khỏi? CHUYÊN GIA GIẢI ĐÁP

Chấn thương phần mềm bao lâu thì khỏi là thắc mắc của hầu hết người bệnh trong quá trình điều trị và phục hồi. Thực tế, điều này phụ thuộc rất nhiều vào mức độ nghiêm trọng của tổn thương, phương pháp chăm sóc cũng như cơ địa của từng người.

Bạn cần biết gì về chấn thương phần mềm?

Chấn thương phần mềm là những tổn thương liên quan đến dây chằng, cơ, gân, da trên khắp cơ thể, không tác động đến xương hay các cơ quan nội tạng khác (não, dạ dày, tim, ruột)… Tình trạng này xảy ra rất phổ biến, gây cản trở rất lớn để khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày. (1)

Hầu hết các trường hợp chấn thương này đều chủ yếu xuất phát từ quá trình tập luyện thể dục, chơi thể thao hoặc những cử động bất ngờ, mất kiểm soát khi đi lại, sinh hoạt… Ngoài ra, nguyên nhân cũng có thể do cơ, gân phải hoạt động quá mức, gây tác động đến cấu trúc tổng thể. Chẳng hạn như thói quen chạy bộ đường dài sau tập luyện mệt mỏi dễ dẫn đến hiện tượng bong gân và căng cơ.

Chấn thương phần mềm bao lâu thì khỏi?

Đây là tình trạng phổ biến mà ai cũng có thể gặp phải, từ những trường hợp đơn giản như bong gân mắt cá chân, đến tổn thương nặng như đứt dây chằng cổ chân… Từ đó, thời gian phục hồi hoàn toàn luôn là thắc mắc chung của hầu hết người bệnh khi vấn đề này ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động hàng ngày. (2)

Thực tế, câu trả lời phụ thuộc vào nhiều yếu tố và điều kiện khác nhau, bao gồm: loại mô mềm, mức độ tổn thương, đặc điểm thể chất từng người… Theo đó, quá trình chữa lành trải qua các giai đoạn cụ thể như sau:

• Giai đoạn viêm (0 – 6 ngày): Giai đoạn này được tính vào ngày chấn thương xảy ra và có thể kéo dài đến 6 ngày sau đó. Triệu chứng thường gặp là sưng tấy xung quanh vết thương, các tế bào bắt đầu công việc loại bỏ mô chết.
• Giai đoạn tăng sinh (ngày 6 – ngày 24): Vết sưng bắt đầu giảm dần khi mô chết được loại bỏ và collagen loại III được hình thành để sản sinh mô mới. Trong giai đoạn này, vùng bị thương rất nhạy cảm vì mô mới còn yếu.
• Giai đoạn sửa chữa (ngày 21 – 2 năm): Ở giai đoạn cuối cùng này, collagen loại III đã được chuyển đổi thành collagen loại I trong mô sẹo. Khi mô mềm trải qua quá trình chữa lành, cơ thể sẽ tạo nên mô sẹo để thay thế mô bị tổn thương. Tùy vào từng mức độ nghiêm trọng, thời gian phục hồi sẽ khác nhau. Một số trường hợp có thể mất đến 2 năm để chữa lành hoàn toàn.

Ở giai đoạn cuối cùng, nguy cơ tái chấn thương thường rất cao do vùng tổn thương bị mất sức mạnh, sự linh hoạt, tính cân bằng và thời gian phản ứng. Do đó, người bệnh cần tuân theo một chương trình phục hồi chức năng phù hợp để ngăn ngừa tái phát hiệu quả.

Ngoài ra, tình trạng viêm, sưng tấy là triệu chứng bình thường sau chấn thương và mất nhiều thời gian để phục hồi hơn. Do đó, người bệnh không nên hoảng sợ nếu vết thương không được chữa lành 100% trong vòng vài tháng. Thậm chí, nhiều trường hợp bong gân nặng có thể phải đợi đến một năm mới có thể quay lại trạng thái ban đầu.

Cần làm gì để rút ngắn thời gian phục hồi?

Thời gian phục hồi chấn thương phần mềm có thể được rút ngắn nếu người bệnh áp dụng được phương pháp điều trị và chăm sóc hợp lý. Cụ thể như sau: (3)

1. Biện pháp PRICE

• P – Protect (Bảo vệ): Khi bị chấn thương phần mềm, người bệnh nên hạn chế vận động vùng bị đau, đặc biệt tránh kéo căng vì có thể gây suy yếu các mô. Trong trường hợp chấn thương nghiêm trọng, một số biện pháp bảo vệ có thể cần thực hiện như: sử dụng nạng cho đầu gối, hông, mắt cá chân, sử dụng địu để bảo vệ vai, cánh tay.
• R – Rest (Nghỉ ngơi): Đây là lưu ý cơ bản nhất dành cho người bệnh khi bị chấn thương phần mềm. Lúc này, vùng tổn thương cần có thời gian nghỉ ngơi, tránh các hoạt động gây đau như đi bộ, nâng cao cánh tay… để đảm bảo chức năng được dần phục hồi. Phương pháp này cũng cần áp dụng ngay cả với chấn thương nhẹ.
• I – Ice (Chườm đá): Người bệnh bọc các viên đá trong khăn ẩm và chườm lên vùng tổn thương trong vòng khoảng 15 – 20 phút sau mỗi 3 – 4 giờ.
• C – Compression (Băng ép): Người bệnh nên băng vùng chấn thương bằng nẹp để hạn chế đau nhức và giảm thiểu sưng tấy. Tuy nhiên, phương pháp băng ép cần áp dụng đúng kỹ thuật để tránh gây ảnh hưởng đến tuần hoàn máu cũng như làm vết thương thêm trầm trọng.
• E – Elevating (Kê cao vùng chấn thương): Kê cao vùng chấn thương sẽ đem lại hiệu quả giảm đau đáng kể. Tùy theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh có thể sử dụng đệm hoặc đai.

2. Bài tập

Bên cạnh các phương pháp điều trị thông thường, việc kết hợp vật lý trị liệu là thực sự cần thiết để đẩy nhanh tốc độ chữa lành. Theo đó, chuyên gia sẽ đưa ra những lời khuyên, hướng dẫn chi tiết về một số bài tập giúp thúc đẩy quá trình phục hồi cũng như giảm nguy cơ chấn thương trong tương lai. Ngoài ra, người bệnh cũng sẽ được tư vấn các tư thế vận động nhẹ nhàng để dần bắt nhịp lại với sinh hoạt bình thường.

3. Chế độ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với tốc độ chữa lành các tổn thương phần mềm. Dưới đây là một số hướng dẫn hữu ích người bệnh nên tham khảo:

• Bổ sung đầy đủ nhóm thực phẩm giàu protein để tăng cường phục hồi và duy trì khối lượng cơ, bao gồm: lòng trắng trứng, sữa, sữa chua, đậu phụ…
• Uống đủ nước mỗi ngày để quá trình phục hồi tổn thương được diễn ra một cách hiệu quả và thuận lợi.
• Tăng cường bổ sung nhóm thực phẩm chống viêm, giàu chất chống oxy hóa: dâu tây, việt quất, mâm xôi, quả hạch, bông cải xanh, ớt, cà chua, cà rốt, khoai lang…
• Bổ sung nhóm thực phẩm giàu axit béo omega-3, axit nitric, collagen, Vitamin C để đẩy nhanh quá trình chữa lành và củng cố mô bị tổn thương, bao gồm: cá hồi, cá mòi, cam, nước hầm xương…
• Hạn chế tối đa tiêu thụ các loại thực phẩm chế biến sẵn (bánh kẹo, nước ngọt…) để tránh gây viêm nhiễm và kéo dài thời gian phục hồi.

Một số biện pháp giúp phòng tránh chấn thương phần mềm

Chấn thương phần mềm gây đau nhức khó chịu và ảnh hưởng rất lớn đến khả năng vận động, sinh hoạt hàng ngày. Trong nhiều trường hợp, mức độ tổn thương nghiêm trọng có thể kéo dài thời gian phục hồi hoàn toàn đến 2 năm. (4)

Do đó, việc chủ động phòng ngừa ngay từ đầu là thực sự cần thiết. Một số giải pháp hữu ích có thể áp dụng bao gồm:

• Mang giày dép có kích cỡ phù hợp, bỏ những đôi giày đã bị mòn để đảm bảo di chuyển, vận động thoải mái, an toàn, tránh té ngã.
• Mặc quần áo rộng rãi để vận động thoải mái.
• Duy trì cân nặng hợp lý, thể hình cân đối để tránh gây áp lực cho các gân, dây chằng.
• Duy trì thói quen tập thể dục đều đặn để rèn luyện sự dẻo dai và sức bền.
• Không nên tham gia vào quá nhiều hoạt động thể dục thể thao cùng lúc ngay cả khi thể trạng tốt.
• Luôn luôn khởi động trước khi bắt đầu bất kỳ bài tập nào, có thể kéo căng, chạy tại chỗ trong vài phút, hít thở chậm, sâu để làm tăng tốc độ lưu thông máu đồng thời nới lỏng cơ, gân, dây chằng… nhằm tránh tổn thương không mong muốn.
• Luôn uống đủ nước mỗi ngày để tránh tình trạng mất nước, đột quỵ hoặc kiệt sức vì nóng.
• Uống 1 lít nước trước khi bắt đầu tập luyện khoảng 15 phút và sau khi kết thúc bài tập.
• Luôn luôn hạ nhiệt vào giai đoạn cuối của bài tập thể dục bằng cách làm chậm chuyển động và giảm cường độ ít nhất 10 phút trước khi dừng hoàn toàn.
• Lên kế hoạch nghỉ ngơi hợp lý sau khi tập thể dục để cơ thể có thời gian phục hồi, đặc biệt nên tuyệt đối tập luyện khi cảm thấy mệt mỏi hoặc bị ốm.
• Không nên kéo căng cơ quá mức dẫn đến cảm giác đau, nên thả lỏng từ từ và cẩn thận.

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, ThS.BS Nguyễn Quang Tôn Quyền; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Trên đây là tổng hợp các thông tin liên quan đến thắc mắc chấn thương phần mềm bao lâu thì khỏi. Hy vọng thông qua những chia sẻ này, người bệnh đã cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích để giúp quá trình phục hồi diễn ra thuận lợi và hiệu quả nhất.