Cấp cứu kịp thời và lựa chọn phương án điều trị phù hợp là cách điều trị tai biến mạch máu não hiệu quả. Theo đó, sẽ giúp người bệnh giảm thiểu nguy cơ tử vong, tăng khả năng hồi phục, kéo dài thời gian sống.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi:
Tai biến mạch máu não hay đột quỵ là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, đồng thời cũng để lại những di chứng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh về sau. Nguyên nhân gây bệnh có thể do một khiếm khuyết trong mạch máu não, tại tim, hay nhiều nguyên nhân khác khiến việc chẩn đoán và điều trị nhóm bệnh lý tai biến mạch máu não cần có sự thăm khám cụ thể bởi bác sĩ chuyên khoa.
Vậy, bệnh tai biến mạch máu não có chữa được không, cách điều trị tai biến mạch máu não như thế nào?
Tai biến mạch máu não, hay thường gọi là đột quỵ, là một biến cố không mong muốn diễn ra trên hệ tuần hoàn của não bộ. Tai biến này có thể xảy ra theo hai hình thức là nhồi máu não (một cục máu đông làm thuyên tắc mạch máu) hoặc xuất huyết não (vỡ mạch máu). Cả hai đều có chung một số các biểu hiện ra bên ngoài như:
Với các biểu hiện như trên, tại bệnh viện, các bác sĩ sẽ thực hiện một loạt các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán bệnh lý này. Một cách đơn giản, có thể chia ra thành 2 nhóm cận lâm sàng với 2 mục đích khác nhau.
Nhóm các chỉ định cận lâm sàng dùng để chẩn đoán bệnh, từ đó có cách điều trị tai biến mạch máu não hiệu quả: (1)
Nhóm các chỉ định cận lâm sàng dùng để tìm nguyên nhân gây tai biến mạch máu não:
Việc chẩn đoán và tìm nguyên nhân sẽ giúp hỗ trợ bác sĩ có thể tìm ra cách điều trị tai biến mạch máu não phù hợp.
Điều trị bệnh lý tai biến mạch máu não bao gồm việc sơ cứu tại hiện trường, điều trị tại bệnh viện và các biện pháp dự phòng tai biến mạch máu não. Tuy nhiên, điều cốt lõi vẫn phải là nhận định loại tai biến là dạng nhồi máu não hay xuất huyết não.
Nhận biết sớm một người đang bị tai biến mạch máu não là cách có thể giúp cứu sống 50% trường hợp. Làm thế nào để phát hiện một bệnh nhân sắp bị tai biến mạch máu não? Khi người bệnh có các triệu chứng như tê tay, tê chân, yếu liệt tứ chi, méo miệng, méo một bên mặt, đột ngột đau đầu dữ dội không thuyên giảm, khó nói, không thể phát âm rõ thành tiếng, không hiểu người đối diện đang nói gì, không thể diễn đạt ý định của mình, mất ý thức, hôn mê,… thì đây chính là các dấu hiệu tai biến mạch máu não.
Lúc này, cần lập tức đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị. Cần lưu ý, tuyệt đối không chích kim vào đầu ngón tay người bệnh hoặc cho người bệnh sử dụng bất kỳ loại thuốc nào khác. Không để người bệnh ở nhà tự điều trị.
Ngoài ra, có thể dựa theo nguyên tắc F.A.S.T để nhận biết dấu hiệu ở một người bị đột quỵ:
Xem thêm: Sơ cứu đột quỵ tại nhà đúng cách, khoa học: Lưu ý khi xử lý.
Điều trị bệnh lý tai biến mạch máu não phụ thuộc rất nhiều vào nguyên nhân gây tai biến mạch máu là do thuyên tắc mạch hay xuất huyết não.
Đối với thuyên tắc mạch máu não do huyết khối, việc tái lập lại sự lưu thông của mạch máu não là điều quan trọng nhất. Tuần hoàn máu não đang bị tắc nghẽn, có thể được tái lưu thông trở lại bằng thuốc hoặc bằng thủ thuật can thiệp. Sau đó, người bệnh được theo dõi tại viện để tìm kiếm nguyên nhân hay các yếu tố thúc đẩy sự hình thành cục huyết khối trong mạch máu não. Từ đó, người bệnh và bác sĩ cùng giải quyết triệt để nguồn căn cũng như có chiến lược dự phòng tiếp theo.
Đối với xuất huyết não do vỡ mạch máu não, điều cần thiết là phải đánh giá được mức độ chảy máu cũng như kiểm soát khẩn cấp các nguyên nhân khiến mạch máu bị vỡ. Một số nguyên nhân thường gặp có thể kể đến như:
Phần lớn xuất huyết não tự phát do nguyên nhân cao huyết áp, nếu ổ xuất huyết nhỏ có thể điều trị nội khoa theo dõi, khi tình trạng xuất huyết nặng nề mới xem xét phẫu thuật lấy máu tụ. Các nguyên nhân khác như vỡ túi phình mạch máu não đều cần phải sử dụng đến các phương tiện can thiệp mạch máu (còn gọi là can thiệp nội mạch) chuyên sâu để kiểm soát và loại bỏ nguyên nhân. Bên cạnh việc can thiệp, lựa chọn cách điều trị tai biến mạch máu não, người bệnh cũng cần được kiểm soát bệnh nền, bao gồm duy trì huyết áp phù hợp, cân bằng đường huyết, kiểm soát chức năng gan thận,…
Cách điều trị tai biến mạch máu não bằng thuốc thường được dùng trong trường hợp người bệnh bị nhồi máu não.
Thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch (TPA). Loại thuốc này có tác dụng hoạt hóa plasmin là một chất trong cơ thể có tác dụng tiêu hủy huyết khối. Thuốc tiêu sợi huyết nên được dùng trong vòng 4,5 giờ sau khi mạch máu não bị tắc. Việc dùng càng sớm vừa giúp cái thiện sống còn vừa giúp người bệnh có tiên lượng hồi phục tốt. (2)
Cần lưu ý là hàm lượng và kỹ thuật tiêm phải được thực khi có bác sĩ, vì các nguy cơ của loại thuốc này sẽ dẫn đến tình trạng xuất huyết não khi dùng không đúng.
Sau khi sử dụng thuốc tiêu sợi huyết, người bệnh sẽ được đánh giá liên tục trong nhiều giờ, sử dụng các phương tiện chẩn đoán hình ảnh cần thiết để đảm bảo các mô não được tưới máu tốt. Trong một vài trường hợp như bệnh nhân đến muộn hoặc cục máu đông lớn quá khiến việc dùng thuốc tiêu sợi huyết chưa thể giải quyết hoàn toàn, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các thủ thuật can thiệp chuyên sâu hơn.
Phương pháp can thiệp nội mạch ngày càng được chứng minh hiệu quả trong việc giải quyết nhồi máu não cũng như cải thiện tiên lượng hồi phục trong tương lai của người bệnh đột quỵ nói chung.
Ban đầu, người bệnh sẽ được chụp động mạch não số hóa xóa nền (DSA) để xác định vị trí chính xác động mạch nào bị ảnh hưởng (có huyết khối). Sau đó, quá trình can thiệp nội mạch sẽ dùng đến một ống catheter dài và nhỏ, thiết bị sẽ được bác sĩ đưa vào cơ thể tại vị trí động mạch bẹn và đi theo động mạch đến vùng mạch máu não cần can thiệp, chẳng hạn như vùng đang bị tắc bởi huyết khối, hoặc có nguyên nhân gây vỡ mạch máu,…
Đối với nhóm huyết khối, can thiệp nội mạch có thể thực hiện theo ba cách:
Đối với nhóm xuất huyết do vỡ túi phình mạch máu, can thiệp nội mạch có thể thực hiện như sau:
Trường hợp tai biến mạch máu não do xuất huyết thì có thể phẫu thuật để loại bỏ khối máu tụ, từ đó giải áp vùng mô não bị tổn thương giúp khối mô não được hồi phục. Việc phẫu thuật sẽ tác động đến nguyên nhân gây tai biến mạch máu:
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sở hữu robot mổ não hiện đại bậc nhất và lần đầu tiên được cấp phép tại Việt Nam, kết hợp với chụp MRI bó dẫn truyền thần kinh, sẽ giúp bác sĩ tránh phạm phải các bó này và các mô não lành trong quá trình phẫu thuật não, tăng hiệu quả điều trị, hạn chế tối đa di chứng hậu phẫu cho người bệnh.
Tai biến có thể được điều trị tích cực trong một lần, song tổn thương của đột quỵ cần nhiều thời gian để hồi phục.
Sau đột quỵ, người bệnh sẽ được bác sĩ lâm sàng tư vấn về phác đồ phục hồi chức năng dựa trên biến chứng cụ thể và tình trạng sức khỏe người bệnh. Theo đó, người bệnh có thể được tập các bài tập về vận động thể chất, bài tập vận động có sự hỗ trợ của thiết bị. Ngoài ra, các hoạt động nhận thức và cảm xúc hoặc các phương pháp thử nghiệm cũng được áp dụng.
Một số các thủ thuật mang tính hỗ trợ cho việc hồi phục của người bệnh sau đột quỵ dựa theo y học cổ truyền bao gồm xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu. Các biện pháp này giúp lưu thông khí huyết, tăng cường vận động, cải thiện tâm trạng giúp chống trầm cảm. Theo đó, một số nhóm huyệt có vai trò hỗ trợ phục hồi chức năng sau đột quỵ bao gồm:
Do các thủ thuật này vẫn tiềm ẩn các biến chứng cần lưu ý khi châm kim như chảy máu, nhiễm trùng,… vì thế người bệnh nên được thực hiện ở cơ sở đông y uy tín.
Bệnh tai biến có chữa được không? Không thể điều trị hoàn toàn bệnh tai biến mạch máu não. Tuy nhiên, vẫn có thể phục hồi phần lớn chức năng thần kinh trong bệnh lý tai biến mạch máu não khi bệnh nhân được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời. Điều quan trọng là cần phải nhận biết sớm những dấu hiệu báo động sớm bệnh lý tai biến mạch máu não và kịp thời đưa người bệnh đến các cơ sở y tế uy tín để được can thiệp, điều trị.
Bệnh tai biến mạch máu cần được can thiệp tại các cơ sở có đơn vị can thiệp mạch tiên tiến và có đội ngũ hỗ trợ, sẵn sàng can thiệp ngay khi người bệnh được đưa đến cơ sở y tế.
Hiện nay, Trung tâm Thần kinh, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những đơn vị hàng đầu trong việc điều trị bệnh lý thần kinh nói chung và tai biến mạch máu não nói riêng. Tại bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, y bác sĩ giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, vững kiến thức, có nhiều năm làm việc trong lĩnh vực thần kinh, đột quỵ, tai biến mạch máu não,…
Không chỉ vậy, tại bệnh viện còn được đầu tư nhiều máy móc hiện đại, phục vụ cho việc thăm khám, chẩn đoán và điều trị bệnh thần kinh như hệ thống chụp cắt lớp vi tính 768 lát cắt, máy chụp cộng hưởng từ 1,5- 3 Tesla, máy đo điện não, máy DSA can thiệp mạch hiện đại, robot mổ não hiện đại bậc nhất và lần đầu tiên được cấp phép tại Việt Nam,…
Nhờ vậy, người bệnh có các dấu hiệu tai biến mạch máu não khi đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh thăm khám sẽ có phác đồ điều trị riêng biệt, đảm bảo cách điều trị tai biến mạch máu não hiệu quả, tiết kiệm chi phí và tối ưu thời gian điều trị.
Chi phí điều trị sẽ phụ thuộc vào cách điều trị tai biến mạch máu não cũng như tình trạng sức khỏe của người bệnh, khả năng hồi phục, thời gian nằm viện,… Mỗi ca bệnh tai biến mạch máu não thường mất chi phí từ 10.000.000 VNĐ trở lên. Hầu hết các chi phí cho việc điều trị có thể được bảo hiểm y tế chi trả.
Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, có nhiều cách điều trị tai biến mạch máu não khác nhau. Tùy theo trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Tốt nhất, khi có những triệu chứng tai biến, người bệnh nên được đưa đến bệnh viện càng sớm càng tốt.
