Cách điều trị gãy xương sườn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vết thương. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp sẽ giúp đẩy nhanh thời gian hồi phục và hạn chế tối đa di chứng để lại. Vì vậy, người bệnh cần trao đổi trực tiếp với bác sĩ để tìm được cách điều trị phù hợp, an toàn nhất.
Khi các xương sườn của lồng ngực bị gãy hoặc nứt thì gọi là gãy xương sườn, đây là loại chấn thương thường gặp nhất của lồng ngực. Nguyên nhân phổ biến là do đụng dập vào lồng ngực sau té ngã do sinh hoạt hoặc lao động, tai nạn giao thông hay chấn thương thể thao,… (1)
Gãy xương sườn thường gặp nhất là xương bị nứt, hoặc gãy lìa những di lệch ít, nó chỉ gây đau ít gây biến chứng tổn thương nội tạng nguy hiểm và người bệnh được điều trị bảo tồn (thuốc, chế độ tập luyện, dinh dưỡng, mà không cần phẫu thuật). Nặng hơn là gãy nhiều xương sườn hoặc gãy phức tạp thành nhiều mảnh, di lệch cấu trúc lồng ngực, biến chứng sẽ xảy ra nhiều hơn ở người lớn tuổi. Khi xương sườn bị gãy có nhiều biến chứng nghiêm trọng có thể xuất hiện như:
Ngoài ra, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương, gãy xương sườn có thể gây ra rất nhiều hệ lụy kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống người bệnh như:
Đối với nhóm tuổi trên 65, 1/3 người bệnh sẽ bị viêm phổi, đây là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở người cao tuổi và phải chú ý trong quá trình điều trị và chăm sóc bệnh nhân.
Tùy vào cơ địa người bệnh và mức độ tổn thương cũng như chế độ tập luyện, dinh dưỡng, thời gian hồi phục trung bình của gãy xương sườn kéo dài từ 1-6 tháng. Tuy nhiên, nếu kèm tổn thương cơ quan khác như phổi, gan, lách, thận,… thì thời gian phục hồi có thể kéo dài hơn. (2)
Điều đặc biệt là xương sườn được neo giữ trong lồng ngực bởi xương cột sống phía sau và xương ức phía trước, đây là sự khác biệt của xương sườn so với những vị trí xương khác, do đó gãy xương sườn hoàn toàn không cần bó bột hay băng dán như những vị trí xương khác như tay, chân, đùi. Vì một số nghiên cứu chỉ ra rằng, dán xương sườn chỉ làm hạn chế sự co giãn lồng ngực khi hít thở gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho phổi như xẹp phổi, viêm phổi, tràn khí dịch màng phổi, kéo dài thời gian điều trị và chất lượng sống của người bệnh và gia đình người bệnh.
Vì vậy, cách điều trị gãy xương sườn thường được áp dụng là kết hợp các biện pháp kiểm soát đau (thuốc, vật lý trị liệu, các thủ thuật tiêm thuốc tê giảm đau lồng ngực), nghỉ ngơi kết hợp vận động nhẹ đến mạnh và thực hiện các bài tập thở để tránh biến chứng cho phổi.
Nếu người bệnh có mảng sườn di động (tức gãy từ ba xương sườn liền kề ở hai vị trí của mỗi xương), sẽ gây ra tình trạng “phập phò” thành ngực khi thở, hiện tượng này gây đau dữ dội kèm khó thở ở mỗi lần hít vào thở ra của người bệnh, những trường hợp này có thể sẽ được chỉ định phẫu thuật kết hợp xương sườn bằng vít để hạn chế các biến chứng nặng về sau đồng thời đẩy nhanh quá trình liền xương.
Gãy xương sườn thường tự hồi phục sau một thời gian nghỉ ngơi và điều trị bổ trợ. Tuy nhiên, trong trường hợp xương bị gãy di lệch nhiều, đặc biệt lồng ngực bị lõm hoặc gãy cùng lúc với xương đòn, xương ức, xương cột sống… phẫu thuật sẽ được đặt ra để giải quyết tổn thương đi kèm. Vì phẫu thuật kết hợp xương sườn sẽ giúp cố định xương, giảm được liều thuốc giảm đau, cải thiện chức năng phổi và khả năng hô hấp. Phương pháp này cũng giúp giảm nguy cơ biến dạng lồng ngực cũng như tỉ lệ tử vong của người bệnh.
Một số trường hợp có tràn máu hoặc tràn khí màng phổi nhiều, tức có tổn thương phổi bên trong, người bệnh sẽ được chỉ định đặt ống dẫn lưu màng phổi và theo dõi sự tiến triển của bệnh. Ống dẫn lưu thường nhỏ, phù hợp với cơ thể, và nằm lơ lửng trong khoang lồng ngực, máu và khí bệnh ra khỏi cơ thể theo 1 chiều ra ngoài. Điều này giúp phổi nở tốt hơn, không bị cản trở khi co giãn, tạo điều kiện phục hồi thương tổn.
Với phẫu thuật kết hợp xương sườn, sau khi chụp cắt lớp vi tính lồng ngực (CT) bác sĩ sẽ xác định vị trí gãy, kiểu gãy và mức độ di lệch, từ đó, sẽ tư vấn phương pháp và kỹ thuật mổ phù hợp để đảm bảo tỷ lệ thành công cao nhất. Điều trị gãy xương sườn bằng phẫu thuật kết hợp xương sườn được khuyến cáo thực hiện trong vòng 7 ngày sau thời điểm chấn thương và được thực hiện thường quy tại khoa Ngoại tim mạch – lồng ngực BV Tâm Anh TP. HCM.
Phẫu thuật kết hợp xương sườn được tiến hành bằng các đường mổ dọc theo xương sườn, bộc lộ ổ gãy xương và có thể kết hợp với nội soi lồng ngực để nhìn rõ ổ gãy từ bên trong, đồng thời thám sát khoang màng phổi kiểm tra các tổn thương tiềm ẩn bên trong, kiểm soát chảy máu trong suốt quá trình mổ, khâu tổn thương phổi nếu có, hút bỏ máu tụ và gây tê thần kinh liên sườn giúp giảm đau tuyệt vời sau mổ.
Sơ cứu ban đầu có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả điều trị gãy xương sườn. Một vài lưu ý quan trọng khi sơ cứu bệnh nhân có chấn thương ngực nghi ngờ gãy xương sườn như sau: (3)
Hầu hết các trường hợp đều tự hồi phục trong vòng từ 1 – 6 tháng, tùy theo mức độ thương tổn. Các phương pháp điều trị được áp dụng phổ biến như: (4)
Giảm đau là nền tảng điều trị chính ở người bệnh không phẫu thuật. Người bệnh có thể sẽ được kê một số loại thuốc như Tramadol, Paracetamol, Ibuprofen,..
Trường hợp đã uống thuốc nhưng vẫn còn xuất hiện cảm giác đau khi hít thở sâu, kèm thở hụt hơi hoặc sốt, người bệnh có thể đã bị viêm hoặc xẹp phổi. Người bệnh cần tái khám để thông báo bác sĩ điều trị nhằm có biện pháp can thiệp điều trị kịp thời tránh hậu quả về lâu.
Nếu thuốc giảm đau không đủ, bạn vẫn còn đau khi hít thở thông thường, có thể bạn sẽ được tư vấn để thực hiện thủ thuật gây tê ngoài màng cứng hoặc phong bế thần kinh liên sườn giúp giảm đau hiệu quả hơn, tránh các biến chứng xẹp phổi hoặc viêm phổi do hạn chế cử động lồng ngực vì đau.
Người bệnh sẽ được bác sĩ vật lý trị liệu hướng dẫn một số bài tập hít thở sâu nhằm hạn chế tối đa nguy cơ xẹp, viêm phổi.
Quan điểm cũ trước đây, như sử dụng băng dán sườn hoặc sử dụng băng thun để quấn quanh lồng ngực nhằm cố định xương sườn, tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chứng minh phương pháp này không những không có lợi mà còn gây hậu quả nghiêm trọng vì cản trở quá trình hít thở sâu, gây biến chứng nguy hiểm cho phổi.
Nếu có bất kỳ tổn thương lớn nào ở các cơ quan khác cần phẫu thuật thì bác sĩ sẽ chỉ định can thiệp.
Trong quá trình điều trị, tổn thương phổi có thể tiến triển, tràn khí hoặc tràn máu màng phổi có thể xuất hiện và tăng lên, trong trường hợp này, người bệnh sẽ được đặt một ống dẫn lưu màng phổi vào lồng ngực để thoát toàn bộ khí và máu ra khỏi cơ thể, tạo một khoang trống trải cho phổi nở ra dễ dàng và hồi phục tổn thương.
Bạn cũng có thể được phẫu thuật kết hợp xương sườn nếu có mảng sườn di động và đáp ứng kém với điều trị bảo tồn.
Quá trình chăm sóc, dinh dưỡng, tập luyện vật lý trị liệu sẽ tác động trực tiếp đến thời gian lành vết thương. Một số điều người bệnh cần lưu ý như:
Khoa Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch BVĐK Tâm Anh TP.HCM quy tụ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về tim mạch, lồng ngực, mạch máu như: TS.BS Nguyễn Anh Dũng, BS.CKII Nguyễn Đỗ Trọng, ThS.BS Lê Thị Ngọc Hằng, ThS.BS.CKI Nguyễn Hồng Vinh, BS Trần Quốc Hoài… Với hệ thống trang bị hiện đại, các bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh chính xác và thực hiện các kỹ thuật phẫu thuật nội soi hiện đại, ít xâm lấn, giảm thiểu nguy cơ biến chứng sau phẫu thuật và rút ngắn thời gian hồi phục cho bệnh nhân.
Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…
BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia Ngoại Tim mạch – Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là tổng hợp tất cả các cách điều trị gãy xương sườn được áp dụng phổ biến, đem lại hiệu quả cao. Hy vọng với những thông tin này, người bệnh đã cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích để xử lý và phục hồi nhanh chóng sau chấn thương.
