Khối u trong lồng ngưc phát triển nhanh, người đàn ông 61 tuổi được mổ bằng robot để giảm nguy cơ tổn thương tim, mạch máu nếu phẫu thuật mở.

Ông Viên có triệu chứng ho, sốt, đau ngực hai năm trước. Ông đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM khám, được chỉ định chụp CT lồng ngực. Phim chụp ghi nhận phổi tổn thương nhiều chỗ kèm u trung thất kích thước 6 cm. Đồng thời trên phim chụp CT ngực của ông Viên cũng ghi nhận có nốt kích thước 1 cm ở thùy trên phổi bên phải.

ThS.BS.CKI Lê Thị Ngọc Hằng, khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM thực hiện mổ nội soi sinh thiết nốt phổi và u trung thất để xác định chẩn đoán bệnh. Kết quả hai tổn thương đều không phải là ác tính (ung thư). Nốt phổi do nhiễm nấm, còn u trung thất là của tuyến ức lành tính. Vì khối u không phải ung thư, chưa chèn ép cơ quan lân cận, bác sĩ không chỉ định mổ mà điều trị nấm phổi trong vòng ba tháng cho bệnh nhân. Sức khỏe ông hồi phục dần, không còn sốt, ho hay đau ngực.

Một tháng trước, vùng ngực ông Viên đau trở lại. Ông đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh tái khám, TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, nhận định khả năng khối u đã phát triển chèn ép tuyến ức, chỉ định chụp CT ngực thì phát hiện kích thước u lên tới 10x8x5 cm. U nằm ngay cạnh tim, sát động mạch chủ và tĩnh mạch chủ, không dính các cơ quan này nhưng vì quá lớn nên đè ép xung quanh. Lúc này, tình trạng nấm phổi của bệnh nhân đã kiểm soát ổn, chức năng hô hấp tốt, thích hợp để tiến hành phẫu thuật loại bỏ khối u.

Bác sĩ Dũng đánh giá, không thể mổ nội soi do u lớn, cần tiếp cận từ nhiều hướng để dễ dàng bóc tách. Nếu phẫu thuật mở ngực thì cũng gặp nhiều khó khăn vì u nằm sát tim và các mạch máu quan trọng, không gian xoay trở rất chật hẹp, chỉ một thao tác không chuẩn xác cũng dễ làm tổn thương những cơ quan này.

Ngoài ra, mổ mở còn khiến bệnh nhân phải rạch đường xương ức dài 10-15 cm, tăng nguy cơ nhiễm trùng, mất máu cũng như kéo dài thời gian hồi phục. Để giảm rủi ro xuống mức thấp nhất, ê kíp quyết định cắt u với sự hỗ trợ của robot Da Vinci Xi.

Bốn cánh tay robot được đưa vào lồng ngực bệnh nhân thông qua các đường mổ nhỏ (8 mm). Cánh tay có khả năng xoay 540 độ nhờ công nghệ mô phỏng cổ tay người, giúp bác sĩ dễ dàng thao tác tại những vùng phẫu thuật sâu, hẹp và khó tiếp cận. Bác sĩ Dũng điều khiển cánh tay robot tiến gần tới vị trí khối u theo nhiều hướng, cẩn thận bóc tách u mà không làm tổn thương các mô và mạch máu xung quanh.

Da Vinci Xi là thế hệ robot Da Vinci đầu tiên được tích hợp tay cầm hàn và cầm máu, cho phép cắt bỏ mô và xử lý cầm máu ngay tức thì mà không cần thay đổi dụng cụ, giảm tối đa mất máu. Công nghệ này đặc biệt có lợi cho bệnh nhân lớn tuổi, có bệnh nền phức tạp hoặc cần can thiệp tại vị trí khó, nhờ khả năng giảm chảy máu, đau sau mổ và thời gian phục hồi.

Sau hơn một giờ ca mổ kết thúc. Bác sĩ Dũng cho biết: “Nếu không có Da Vinci Xi, việc tiếp cận, cắt bỏ khối u rất khó khăn. Khoảng cách giữa các cánh tay robot chỉ 6 cm, nhỏ hơn 2 cm so với thế hệ cũ, nhờ đó mà chúng tôi thao tác được chính xác trong không gian hẹp”.

Ông Viên hồi phục nhanh, có thể đi lại nhẹ nhàng chỉ một ngày sau mổ, gần như không đau với vết mổ nhỏ thẩm mỹ. Ông xuất viện hai ngày sau đó. Kết quả giải phẫu bệnh xác định ung thư biểu mô tuyến ức giai đoạn sớm, chưa xâm lấn. Bệnh nhân được lên phác đồ hóa xạ trị để ngăn tái phát.

Bác sĩ Hằng thông tin, tuyến ức nằm phía sau xương ức, đóng vai trò thiết yếu trong sự phát triển của các tế bào bạch cầu chống lại nhiễm trùng gọi là tế bào lympho T (tế bào T).

Tuyến ức bao gồm hai loại tế bào: tế bào biểu mô và tế bào lympho. U tuyến ức và ung thư biểu mô tuyến ức đều là khối u biểu mô tuyến ức (TET), nhưng u tuyến ức lành tính (phát triển chậm và hiếm khi lan ra ngoài tuyến ức) còn ung thư biểu mô tuyến ức ác tính (phát triển nhanh và có nhiều khả năng di căn sang các bộ phận khác trên cơ thể).

Ở giai đoạn đầu hình thành khối u, bệnh nhân hầu như không có biểu hiện rõ ràng. Một số trường hợp không triệu chứng cho đến khi khối u đã phát triển lớn, chèn ép xung quanh. Khi xuất hiện dấu hiệu nghi u tuyến ức như đau tức ngực, ho ra máu, khàn giọng, khó thở…, nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị sớm.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi