Việc nhận biết sớm các giai đoạn tay chân miệng giúp cha mẹ và người chăm sóc có thể cách ly trẻ bệnh kịp thời, hạn chế lây lan cho những người xung quanh, đặc biệt là trẻ em khác; thực hiện các biện pháp chăm sóc hỗ trợ đúng cách, giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn; theo dõi sát sao diễn biến của bệnh và phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm để đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời, tránh các biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp.
Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm do vi rút đường ruột gây ra, lây từ người sang người chủ yếu theo đường tiêu hóa, dễ gây thành dịch. Bệnh xảy ra quanh năm và gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi.
Mặc dù không có các giai đoạn tay chân miệng cố định như một số bệnh khác, nhưng nó tiến triển qua một trình tự các triệu chứng điển hình. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu này rất quan trọng để quản lý bệnh và ngăn ngừa lây lan.
Đây là khoảng thời gian sau khi tiếp xúc với virus gây bệnh tay chân miệng nhưng chưa xuất hiện triệu chứng. Giai đoạn tay chân miệng này thường kéo dài từ 3 đến 7 ngày. Trong thời gian này, virus đang nhân lên trong cơ thể nhưng không có dấu hiệu bệnh ra bên ngoài. Điều quan trọng cần lưu ý là người bệnh có thể lây nhiễm ngay cả trong giai đoạn này.
Giai đoạn tay chân miệng này thường kéo dài từ 1 đến 2 ngày và xuất hiện các triệu chứng ban đầu không đặc hiệu, bao gồm:
Các dấu hiệu khi khởi phát bệnh không đặc trưng, do đó đôi khi phụ huynh sẽ dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác, hoặc vô tình bỏ qua. Nếu trẻ sốt cao, bố mẹ hãy cho trẻ uống thuốc hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen, nhưng cần tuân thủ theo đúng liều lượng và hướng dẫn sử dụng.
Giai đoạn tay chân miệng này có thể kéo dài 3 -10 ngày với các triệu chứng điển hình của bệnh:
Thường từ 3 – 5 ngày sau giai đoạn toàn phát, trẻ hồi phục hoàn toàn nếu không có biến chứng. Trong giai đoạn tay chân miệng này:
Bệnh tay chân miệng ở trẻ hoàn toàn có khả năng tái phát nhiều lần. Lý do là vì bệnh tay chân miệng gây ra bởi nhiều loại virus khác nhau thuộc nhóm Enterovirus, trong đó phổ biến nhất là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Khi trẻ mắc bệnh do một loại virus nào đó, cơ thể chỉ tạo ra kháng thể đặc hiệu chống lại chính loại virus đó. Không có miễn dịch chéo giữa các chủng virus gây bệnh tay chân miệng.
Do đó, nếu trẻ đã từng mắc tay chân miệng do Coxsackievirus A16, trẻ vẫn có thể mắc lại bệnh này hoặc mắc bệnh do các chủng virus khác như EV71, Coxsackievirus A6, Coxsackievirus A10,… Thậm chí, trẻ có thể mắc bệnh tay chân miệng nhiều lần trong đời nếu tiếp xúc với các chủng virus gây bệnh khác nhau.
Mỗi lần tái phát, các triệu chứng của bệnh có thể tương tự hoặc khác biệt so với lần mắc trước. Điều quan trọng là cha mẹ cần tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng ngừa và theo dõi sát sao sức khỏe của trẻ, đặc biệt là trong các thời điểm dịch bệnh. Khi trẻ có dấu hiệu nghi ngờ, cần đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.
Bệnh tay chân miệng ở trẻ em thường diễn biến lành tính và tự khỏi trong vòng 7-10 ngày. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là khi tác nhân gây bệnh là Enterovirus 71 (EV71). Các biến chứng này có thể xuất hiện nhanh chóng và đe dọa đến tính mạng của trẻ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Dưới đây là một số biến chứng của bệnh tay chân miệng ở trẻ nguy hiểm:
Cách phòng ngừa bệnh tay chân miệng tốt nhất là tiêm vắc xin, song hiện tại ở Việt Nam chưa có vắc xin phòng ngừa bệnh tay chân miệng. Tuy nhiên với những nỗ lực nâng cao khả năng miễn dịch trong cộng đồng, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC đang đẩy mạnh liên kết cùng Công ty Substipharm Biologics (Thụy Sĩ), với mục tiêu sắp tới đưa vắc xin tay chân miệng về Việt Nam.
Vắc xin tay chân miệng được tiêm ngừa cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến dưới 6 tuổi, được đánh giá có hiệu quả lên đến 96,8% và là phương pháp phòng ngừa bệnh hữu hiệu nhất cho trẻ. Bố mẹ hãy thường xuyên theo dõi và cập nhật các tin tức mới nhất về vắc xin tay chân miệng tại hệ thống website Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC để tiêm phòng sớm cho trẻ, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh.
Bên cạnh đó bố mẹ nên nhắc trẻ giữ vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người, sát khuẩn tay thường xuyên và bổ sung đầy đủ các dưỡng chất cho cơ thể.
Trẻ bị bệnh tay chân miệng nhẹ có thể được chăm sóc và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, trường hợp trẻ gặp phải các dấu hiệu bất thường dưới đây, cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là các thông tin chi tiết từng giai đoạn tay chân miệng ở trẻ, giúp bố mẹ thêm hiểu rõ về bệnh và biết cách chăm sóc trẻ tốt hơn. Bệnh tay chân miệng có khả năng lây lan nhanh, nguy cơ gây ra những biến chứng nguy hiểm, do đó việc chủ động phòng ngừa bệnh là rất cần thiết. Quý phụ huynh cần được tư vấn thêm về tình trạng bệnh và cách chăm sóc cho trẻ tay chân miệng, liên hệ ngay đến BVĐK Tâm Anh để được hỗ trợ.
