Mỗi dạng cong vẹo cột sống đều mang những đặc trưng riêng về cấu trúc, nguyên nhân hình thành, triệu chứng biểu hiện… Tất cả đều có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khoẻ tổng thể, đặc biệt là khả năng vận động. Do đó, ngay khi nhận thấy dấu hiệu bất thường, người bệnh nên chủ động liên hệ với bác sĩ để có kế hoạch điều trị phù hợp.
Vẹo cột sống là hiện tượng cột sống bị cong sang một bên, làm cho xương sườn hoặc cơ nhô ra xa hơn so với bên còn lại. Đối tượng dễ mắc phải tình trạng này là thanh thiếu niên, người bị bại não, loạn dưỡng cơ… Các trường hợp nặng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, điển hình là làm giảm không gian lồng ngực, gây cản trở đến hoạt động của phổi. Một số triệu chứng điển hình dễ nhận thấy gồm: (1)
Đến thời điểm hiện tại, nguyên nhân gây ra các dạng cong vẹo cột sống vẫn chưa được xác định chính xác, nhưng cho thấy liên quan đáng kể đến vấn đề di truyền. Một số yếu tố ít phổ biến hơn gồm:
Các yếu tố rủi ro:
Đây là dạng cong vẹo cột sống phổ biến nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc bình thường, có nguy cơ để lại di chứng vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời. Các phân loại cụ thể gồm: (2)
Phân loại này chiếm khoảng 80% tổng số trường hợp bị vẹo cột sống, xuất hiện phổ biến ở tuổi thiếu niên. Hiện nay, nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định rõ. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng di truyền chiếm tỷ lệ lớn nhưng các yếu tố khác vẫn có khả năng liên quan, chẳng hạn như mất cân bằng nội tiết tố. Thực tế cho thấy khoảng 30% người bị veo cột sống vô căn ở tuổi vị thành niên có tiền sử gia đình mắc bệnh.
Vẹo cột sống bẩm sinh là tình trạng phát triển ngay trong tử cung và xuất hiện ở trẻ sơ sinh. Vấn đề này thường hiếm gặp, chỉ ảnh hưởng đến 1 trong tổng số 10.000 trẻ. Theo đó, dị tật cột sống là nguyên nhân phổ biến nhất, ngoài ra cũng có thể do sự hình thành xương hoặc thiếu xương bất thường trong cấu trúc. Bệnh thường được chẩn đoán sớm hơn với một số triệu chứng dễ nhận biết gồm:
Khi các triệu chứng tiến triển nghiệm trọng, các xét nghiệm chẩn đoán như chụp ảnh EOS, chụp x-quang, cộng hưởng từ, CT sẽ được chỉ định thực hiện.
Đây là dạng cong vẹo cột sống thường phát triển ở những người không thể vận động do các vấn đề liên quan đến thần kinh cơ như loạn dưỡng hoặc bại não. Phân loại này được cho là nghiêm trọng nhất bởi xuất phát từ nhiều yếu tố ảnh hưởng khác nhau.
Ngoại trừ trường hợp biến dạng rõ rệt, vẹo cột sống ở thần kinh cơ thường không gây đau đớn. Dấu hiệu điển hình đầu tiên là thay đổi tư thế, nghiêng về trước hoặc sang bên khi đứng và ngồi.
Tình trạng này xuất hiện phổ biến ở những người trên 65 tuổi, được cho là quá trình thoái hoá tự nhiên của cơ thể. Đặc biệt, cột sống thắt lưng và lưng dưới chịu ảnh hưởng nhiều nhất, tạo thành hình chữ C cong nhẹ.
Chứng vẹo cột sống hiếm khi xảy ra do tổn thương hoặc khối u. Thông thường, những người bệnh sẽ gặp các triệu chứng điển hình như đau, tê, cột sống cong song trái… Nếu bác sĩ nghi ngờ có sự tồn tại của khối u hay tổn thương liên quan, một số xét nghiệm chẩn đoán sẽ được chỉ định thực hiện.
Khác với nhiều dạng khác, vẹo cột sống do thoái hóa luôn gây đau đớn, triệu chứng cụ thể như sau:
Đây là hiện tượng cột sống cong về phía trước, ảnh hưởng nhiều nhất đến cột sống cổ và ngực.
Các triệu chứng ban đầu gồm:
Trong hầu hết các trường hợp, các triệu chứng này tương đối nhất quán, không có xu hướng tiến triển nghiêm trọng theo thời gian.
Dạng này còn được gọi là chứng vẹo cột sống chức năng, thường do nguyên nhân tạm thời và chỉ liên quan đến hiện tượng cột sống cong từ bên này sang bên kia (không xoay cột sống). Do đó, cấu trúc vẫn được giữ nguyên như bình thường. Khi người bệnh duy trì tư thế cúi về phía trước hoặc nằm xuống, đường cong có thể biến mất. Các nguyên nhân cụ thể gồm: (3)
Nhìn chung, dạng cong vẹo cột sống phi cấu trúc thường liên quan đến các vấn đề về tư thế hoặc sự mất cân bằng cơ bắp. Do đó, các phương pháp điều trị phù hợp có thể đem đến hiệu quả cải thiện hoàn toàn.
Ngoài ra, phân loại các dạng cong vẹo cột sống còn dựa vào vị trí biến dạng, điển hình bao gồm: (4)
Đây là vị trí cột sống thường dễ bị cong vẹo nhất, xảy ra khi khung xương sườn phát triển không đối xứng, làm cho một vai bị nâng lên hoặc một vai có thể dài hơn chân kia.
Tình trạng này xảy ra ở phần dưới hoặc thắt lưng của cột sống, có thể khiến một bên hông trông cao hơn bên kia hoặc một chân dài hơn bên còn lại. Trong một số trường hợp, đây là hiện tượng thoái hóa, xuất hiện sau 50 tuổi do gãy xương sống.
Đường cong tạo nên bởi các đốt sống từ phần dưới ngực và phần trên thắt lưng cột sống. Tình trạng này thường là bẩm sinh. phát triển trong tử cung từ tuần thứ 3 đến tuần thứ 6, thường chỉ phát hiện khi sinh. Trong một số trường hợp, vẹo cột sống ngực thắt lưng là biến chứng của một số vấn đề thần kinh cơ như bại não, nứt đốt sống…
Khoảng 10% tổng số trường hợp bị vẹo cột sống vô căn tiến triển đến mức độ trung bình và nặng, biến dạng trở nên rõ ràng đồng thời gây ra nhiều triệu chứng phức tạp hơn. Cụ thể, dưới đây là một số dấu hiệu nghiêm trọng bạn nên liên hệ bác sĩ sớm để được chẩn đoán, điều trị kịp thời:
Các dạng cong vẹo cột sống có thể chữa trị thành công. Phương pháp áp dụng tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của từng tình trạng. Chứng vẹo cột sống nhẹ thường không yêu cầu bất kỳ thủ thuật xâm lấn nào, có thể cải thiện bằng cách luyện tập thể dục thể thao và vật lý trị liệu. Trong trường hợp bệnh tiến triển nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật để giảm đau và điều chỉnh đường cong.
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.
Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…
BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là tổng hợp tất cả các thông tin hữu ích liên quan đến các dạng cong vẹo cột sống. Hy vọng với những chia sẻ này, bạn đã có thêm nhiều kiến thức mới để chủ động bảo vệ sức khỏe, phòng tránh được các bệnh lý không mong muốn.
