Mặc dù đa số trẻ bị tay chân miệng thường có thể tự khỏi, tuy nhiên một số trường hợp bệnh có thể trở nặng, khiến việc điều trị kéo dài và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ. Nhiều biến chứng bệnh tay chân miệng nguy hiểm có thể gặp phải như viêm cơ tim, viêm màng não, suy hô hấp, nhiễm trùng huyết, thậm chí gây tử vong. Vì vậy, việc nhận biết các dấu hiệu bệnh tay chân miệng trở nặng và điều trị kịp thời là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bé.
Hầu hết các trường hợp tay chân miệng do chủng Coxsackievirus gây ra thường không gây nguy hiểm. Bệnh có thể tự khỏi sau 7-10 ngày nếu trẻ được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên nếu trẻ nhiễm chủng virus Enterovirus 71 (EV71), bệnh thường diễn tiến nhanh, dễ trở nặng và dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
Bệnh tay chân miệng được chia thành 4 cấp độ, tương ứng với triệu chứng và mức độ ảnh hưởng của bệnh. Trong đó tay chân miệng độ 3 và độ 4 được coi là mức độ nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng của trẻ.
Có. Bệnh tay chân miệng nặng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ dưới 3 tuổi, với nguy cơ tử vong cao. Thống kê cho thấy, tỷ lệ tử vong ở nhóm trẻ dưới 3 tuổi chiếm đến 75% – 86% trong tổng số các ca tử vong ở trẻ do bệnh tay chân miệng.
Theo BS.CKI Lâm Bội Hy – Bác sĩ Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết: “Tay chân miệng đặc biệt hơn các bệnh lý khác do biến chứng của bệnh có thể trở nặng chỉ sau vài giờ. Vì vậy, bố mẹ không nên chủ quan, phải biết phát hiện các triệu chứng kèm theo các dấu hiệu ngoài da và niêm mạc để đưa bé đi khám ngay tại các cơ sở y tế.
Khi bé bị bệnh tay chân miệng có biểu hiện sốt cao khó hạ, hay sốt trên 48 giờ, triệu chứng về thần kinh (giật mình chới với, hốt hoảng, run hoặc yếu chi, đi đứng loạng choạng, đảo mắt bất thường,…) là có khả năng bệnh có biến chứng và cần phải được thăm khám ngay.
Riêng các triệu chứng về tim mạch, hô hấp thì thân nhân sẽ khó nhận biết, đặc biệt các triệu chứng như thở nhanh, nhịp tim nhanh, cao huyết áp chỉ có thể phát hiện được khi bé được bác sĩ thăm khám; khi bé có biểu hiện sắc da biến đổi, da nổi bông, thở mệt thì bé đã nặng, nguy cơ diễn tiến xấu.”
>>>Có thể bạn chưa biết: Tay chân miệng có lây không? Lây qua đường nào?
Bệnh tay chân miệng ở trẻ có thể gây ra các biến chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng:
Trẻ bị tay chân miệng thường xuất hiện sốt nhẹ, một số trường hợp trẻ tiêu chảy, nôn ói dễ dẫn đến mất nước. Đồng thời khi bệnh khởi phát, các vết loét trong niêm mạc miệng gây đau rát, khiến trẻ khó ăn uống và làm tăng nguy cơ mất nước. Các dấu hiệu cho thấy trẻ mất nước như môi khô, tiểu ít, mệt mỏi,…
Vì vậy, bố mẹ cần bù nước và cân bằng điện giải cho bé thông qua việc cho trẻ uống nhiều nước, chế biến thức ăn dạng loãng, bổ sung nước ép trái cây,… Lưu ý cần đưa bé đến cơ sở y tế ngay khi có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng.
Vết loét ở miệng và cổ họng là dấu hiệu thường thấy khi trẻ mắc tay chân miệng. Biểu hiện ban đầu của các vết loét là xuất hiện các mụn nước bên trong khoang miệng, nướu, lưỡi, má trong,… sau đó các mụn nước này lớn dần và vỡ ra gây loét.
Vết loét cổ họng và loét miệng tay chân miệng có thể kéo dài từ 3-10 ngày, khiến trẻ đau rát và tiết nước bọt nhiều hơn, trẻ nhỏ bỏ bú, ăn uống khó khăn. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến trẻ thiếu dinh dưỡng, mất nước, ảnh hưởng đến quá trình hồi phục của trẻ.
Mất móng tay hoặc móng chân là biến chứng bệnh tay chân miệng rất hiếm gặp và xảy ra muộn. Tình trạng mất móng có thể xuất hiện vài tuần sau khi trẻ mắc bệnh, xuất phát từ tác động của virus lên quá trình hình thành mầm móng, khiến móng cũ mất đi chỗ bám và từ từ bị tách ra. Biến chứng này thường lành tính, không gây đau, sưng hay ngứa. Móng mới sẽ tự mọc lại sau khoảng 3-4 tuần. (1)
Nhiễm trùng huyết ở trẻ sơ sinh là biến chứng bệnh tay chân miệng nghiêm trọng, xảy ra khi virus xâm nhập vào máu. Đây là tình trạng nhiễm trùng có khả năng gây tử vong cao, nhất là khi hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn non yếu. Các dấu hiệu nhiễm trùng huyết như tay chân lạnh, sốt cao, lừ đừ, bỏ bú, mạch đập nhanh,…
Nhiều nghiên cứu cho thấy virus EV71 có khả năng gây viêm phổi kẽ với biểu hiện sung huyết ở 1 hoặc 2 bên phổi, tăng trọng lượng phổi và thể tích máu phổi, dẫn đến tình trạng phù phổi. Một số nghiên cứu khác chỉ ra phù phổi đến từ việc thần kinh tim bị tổn thương do virus tay chân miệng. Trẻ gặp biến chứng phù phổi thường khó thở, tím tái, ho ra máu, giật mình chới với,… khả năng tử vong cao. (2)
Virus tay chân miệng gây viêm lớp màng bao quanh não và tủy sống, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh của trẻ. Biến chứng bệnh tay chân miệng nguy hiểm này thường được báo hiệu với các triệu chứng sốt cao không hạ, đau đầu dữ dội, đau lưng, cứng cổ, nôn ói nhiều, co giật, nhạy cảm với ánh sáng, rối loạn ý thức,…
Cùng với viêm màng não, viêm não cũng là biến chứng thần kinh nguy hiểm nhưng hiếm gặp hơn. Tình trạng này gây viêm và sưng ở não, có thể diễn tiến nhanh và nguy cơ đe dọa tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời.
Virus tay chân miệng, đặc biệt là chủng Enterovirus 71 có thể gây ra những biến chứng thần kinh nguy hiểm khác như viêm thân não, viêm não tủy, liệt mềm cấp tính,… Một số trường hợp có thể diễn tiến nặng thành suy tim phổi, tiên lượng tử vong cao.
>>>Xem thêm: Giật mình trong tay chân miệng ở trẻ em có phải biến chứng không?
Đa số trường hợp tay chân miệng ở trẻ thường nhẹ và có thể tự khỏi bệnh sau khoảng từ 7 đến 10 ngày. Tuy nhiên một số trường hợp trẻ không được điều trị đúng cách hoặc phát hiện trễ, bệnh có thể tiến triển nặng và gây nguy hiểm. Biến chứng bệnh tay chân miệng có thể được cảnh báo qua các dấu hiệu như:
Việc nhận biết sớm các dấu hiệu bệnh tay chân miệng trở nặng giúp trẻ được can thiệp kịp thời, hạn chế nguy cơ biến chứng. Vì vậy, bố mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng bệnh ở trẻ và nhanh chóng đưa bé đến bệnh viện khi xuất hiện một trong các dấu hiệu kể trên.
Tiêm vắc xin phòng ngừa tay chân miệng là cách phòng ngừa bệnh tối ưu, giúp tăng cường miễn dịch, giảm thiểu nguy cơ trẻ nhỏ gặp phải các biến chứng bệnh tay chân miệng nghiêm trọng. Dự kiến sắp tới, trẻ nhỏ sẽ được tiêm vắc xin phòng bệnh tay chân miệng tại Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC, với hiệu quả lên đến 96,8%, giúp duy trì miễn dịch lâu dài, giảm thiểu tối đa biến chứng nặng và tỷ lệ tử vong do tay chân miệng gây ra.
Bên cạnh đó, để phòng ngừa các biến chứng bệnh tay chân miệng cho trẻ, bố mẹ cần:
>>>Có thể bạn chưa biết: Bệnh tay chân miệng trẻ em có nguy hiểm không?
Chăm sóc trẻ mắc tay chân miệng đúng cách không chỉ giúp bé cảm thấy thoải mái hơn, mà còn giảm nguy cơ mắc biến chứng bệnh tay chân miệng và giúp trẻ nhanh hồi phục. Một số cách chăm sóc hiệu quả như:
Không. Các tổn thương ngoài da do tay chân miệng hầu hết không để lại sẹo nếu trẻ được chăm sóc đúng cách. Sau khoảng 7-10 ngày, các vết loét và phát ban trên da sẽ dần khô lại, tróc vảy và hồi phục.
Đa số trẻ bị tay chân miệng không có cảm giác ngứa. Một số trường hợp trẻ có thể gây ngứa nhẹ ngoài da, tuy nhiên tình trạng này thường không phổ biến.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bệnh tay chân miệng ở trẻ có thể trở nặng nhanh và gây ra nhiều tác động nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng. Vì vậy, bố mẹ không nên chủ quan, khi bé có dấu hiệu nghi ngờ tay chân miệng, nên cho trẻ thăm khám sớm để đề phòng các biến chứng bệnh tay chân miệng. Bên cạnh đó, bố mẹ cần thường xuyên dọn dẹp không gian sống, nhắc trẻ giữ vệ sinh cá nhân và bổ sung đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng để phòng ngừa bệnh tay chân miệng.
