Bệnh suy tim ở người già có nguy hiểm không? 5 biến chứng thường gặp

Tỷ lệ mắc bệnh suy tim ngày càng tăng lên ở người cao tuổi do có nhiều yếu tố nguy cơ gây bệnh. Các triệu chứng suy tim ở người già như mệt, khó thở, đánh trống ngực, sưng chân, ho… trở nên trầm trọng theo mức độ nặng của bệnh. Vậy bệnh suy tim ở người già có nguy hiểm không? Bệnh có thể gây ra các biến chứng nào? ThS.BS Phạm Đỗ Anh Thư, Trung tâm Tim mạch, BVĐK Tâm Anh TP.HCM sẽ giải đáp những thắc mắc này trong bài viết dưới đây.

Tại sao người già có nguy cơ mắc suy tim cao hơn người trẻ?

Suy tim là một hội chứng rối loạn chức năng tâm thất, cơ tim không hút và bơm máu tốt như bình thường. Theo thời gian, tim dần suy yếu khiến việc cung cấp máu cho các tế bào của cơ thể bị giảm đi, người bệnh dễ bị mệt mỏi, khó thở, đánh trống ngực. Nhất là khi hoạt gắng sức, các triệu chứng của suy tim có thể trở nên nặng hơn, có thể xuất hiện tình trạng ứ dịch gây sung huyết phổi, phù ngoại vi. (1)

Suy tim có thể được chia theo nhiều phân độ khác nhau, trong đó, phân độ của Hiệp hội Tim mạch New York (NYHA) được sử dụng rộng rãi nhất. Theo đó, suy tim được chia thành 4 cấp độ:

• Suy tim độ 1: Là mức độ nhẹ nhất và chưa có triệu chứng.
• Suy tim độ 2: Suy tim độ nhẹ, triệu chứng có thể xuất hiện khi hoạt động gắng sức và giảm đi khi nghỉ ngơi.
• Suy tim độ 3: Khi vận động nhẹ, người bệnh đã có triệu chứng khó thở, mệt, đánh trống ngực… và cần được điều trị tích cực.
• Suy tim độ 4: Triệu chứng xuất hiện ngay khi nghỉ, mức độ nặng cần nhập viện để điều trị hoặc chờ ghép tim.

Tỷ lệ suy tim tăng đáng kể theo tuổi, ảnh hưởng hơn 6 triệu người cao tuổi ở Mỹ (2). Ở nhóm người có độ tuổi từ 60-79 tuổi, tỷ lệ mắc bệnh gần như tăng lên gấp đôi và đạt 11% ở nhóm người từ 80 tuổi trở lên. Nguyên nhân khiến tỷ lệ người cao tuổi mắc bệnh suy tim tăng là do các yếu tố nguy cơ suy tim liên quan đến tuổi tác như tăng huyết áp, bệnh động mạch vành, tiểu đường và những thay đổi về cấu trúc và chức năng.

• Tăng huyết áp: Tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp tăng theo độ tuổi, với 27% ở những bệnh nhân dưới 60 tuổi và tăng lên đến 74% ở những người trên 80 tuổi. Tăng huyết áp nếu không được kiểm soát có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm về sau như biến chứng ở não, thận, biến đổi mạch máu ở đáy mắt, rối loạn cương dương, nghiêm trọng hơn là gây biến chứng ở tim như nhồi máu cơ tim, rung nhĩ, suy tim…
• Bệnh động mạch vành: Đây là dạng bệnh tim mạch phổ biến nhất ở người lớn do mảng xơ vữa tích tụ dần theo thời gian khiến động mạch cung cấp máu chính cho tim bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn.
• Tiểu đường: Khoảng 70% bệnh nhân đái tháo đường có liên quan đến cao huyết áp, rối loạn lipid máu, bệnh tim mạch. Đái tháo đường có nguy cơ tiến triển bệnh tim mạch rất lớn, trong đó có suy tim, thiếu máu cơ tim, bệnh lý về cơ tim, nhồi máu cơ tim.

Bệnh suy tim ở người già có nguy hiểm không?

Suy tim nặng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tuổi thọ của người bệnh. Đặc biệt, suy tim ở người già càng nguy hiểm hơn vì người cao tuổi thường có các bệnh nền kèm theo, khiến việc phát hiện suy tim bị chậm trễ, giảm hiệu quả điều trị. Bên cạnh đó, tình trạng sức khỏe tổng thể của người cao tuổi cũng sẽ kém hơn so với người trẻ, do đó, khả năng đáp ứng điều trị và tuổi thọ giảm.

Yếu tố tuổi tác có tăng mức độ nguy hiểm đối với người già bị suy tim?

Tuổi tác đóng vai trò quan trọng trong đặc điểm lâm sàng, các yếu tố tiên lượng và kết cục điều trị ở bệnh nhân lớn tuổi. Bệnh nhân lớn tuổi nhập viện vì suy tim thường là nữ, có tỷ lệ phân suất tống máu bảo tồn cao hơn và bệnh van tim nặng hơn. Mặc dù bệnh nhân nữ lớn tuổi có các yếu tố nguy cơ như bệnh tim thiếu máu cục bộ và tiểu đường thấp hơn so với bệnh nhân lớn tuổi là nam giới.

Ngoài ra, người cao tuổi là nhóm đối tuổi dễ bị rung nhĩ, là yếu tố nguy cơ gây suy giảm nhận thức và sa sút trí tuệ, dẫn đến các biến chứng suy tim, đột quỵ. Suy tim ở người già có liên quan đến tình trạng nhược cơ thể và suy dinh dưỡng, làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Các biến chứng suy tim ở người già nguy hiểm thường gặp

Suy tim nếu không được phát hiện sớm và điều trị tích cực, các triệu chứng bệnh sẽ trở nên nghiêm trọng hơn và có thể tiến triển sang các mức độ nặng, làm ảnh hưởng đến các hoạt động trong sinh hoạt hằng ngày và nguy cơ dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

• Nguy cơ đột tử do tim: Bệnh nhân suy tim ở giai đoạn C và D – theo Đại học Tim mạch Mỹ/Hiệp hội Tim mạch Mỹ (ACC/AHA), ngay cả khi triệu chứng bệnh chưa quá nặng nề, vẫn có nguy cơ bị đột tử do tim.
• Phù phổi cấp: Nguyên nhân gây phù phổi cấp do tim thường gặp nhất là hở van hai lá nặng, suy tim với kích thước tim trái lớn, nhồi máu cơ tim cấp gây rối loạn chức năng cơ nhú. Phù phổi cấp là biến chứng cấp tính, có thể dẫn đến tình trạng tử vong nhanh chóng.
• Rối loạn nhịp tim: Rung nhĩ hoặc rối loạn nhịp thất là biến chứng thường gặp của suy tim. Trong đó, rung nhĩ có thể ảnh hưởng đến người lớn ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến hơn ở người lớn tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh rung nhĩ nói chung là dưới 1%, nhưng ở những người từ 80 tuổi trở lên, tỷ lệ này xấp xỉ 7-14% ở các nước phương Tây. Rung nhĩ khiến tình trạng suy tim trở nên nghiêm trọng hơn do làm giảm lượng máu bơm ra.
• Đột quỵ não: Bệnh lý mạch vành là nguyên nhân thường gặp gây suy tim ở người cao tuổi. Khi mảng xơ vữa hình thành và tích tụ dần trong lòng động mạch, khiến lòng mạch bị tắc nghẽn, làm giảm lượng máu cung cấp đến tim gây tổn thương cơ tim. Nếu mảng xơ vữa này bị vỡ ra, sẽ kết tụ lại với các tế bào máu và tạo thành huyết khối gây bít tắc hoàn toàn lòng mạch vành. Nghiêm trọng hơn, cục huyết khối có thể di chuyển theo dòng máu lên não làm tắc mạch máu não gây đột quỵ.
• Suy giảm chất lượng sống của người cao tuổi: Suy tim độ 1 có thể không xuất hiện triệu chứng và không có ảnh hưởng gì đến các hoạt động hằng ngày của người bệnh. Tuy nhiên, khi suy tim chuyển sang độ 2 trở đi, người cao tuổi sẽ dễ bị mệt, đau ngực, khó thở, đánh trống ngực khi thực hiện các hoạt động gắng sức, thậm chí là đi bộ hay leo cầu thang cũng đã cảm thấy mệt. Bệnh nhân suy tim giai đoạn cuối cần nhập viện để được điều trị tích cực và cần có người thân chăm sóc liên tục.

Cần làm gì để giảm mức độ nguy hiểm bệnh suy tim ở người già?

Điều trị suy tim ở người cao tuổi chủ yếu tập trung làm giảm triệu chứng, ổn định huyết động nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đồng thời, phòng ngừa đột tử do suy tim, giúp người bệnh kéo dài tuổi thọ. Bệnh nhân cần tuân thủ đúng phác đồ điều trị mà bác sĩ đưa ra và nên có sự hỗ trợ chăm sóc tốt từ người thân.

1. Chăm sóc người già bị suy tim đúng cách

Người thân trong gia đình nên chú ý đến chế độ ăn uống, sinh hoạt và tập luyện của người già bị suy tim. Về chế độ dinh dưỡng, nên ưu tiên những thực phẩm tốt cho tim mạch như rau củ quả, các loại trái cây tươi, các loại cá béo; đồng thời hạn chế thịt đỏ, thức ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh…

>> Xem thêm: Lập kế hoạch 8 cách chăm sóc bệnh nhân suy tim sống chung với bệnh

Trong khi chế biến món ăn cho người cao tuổi bị suy tim, người thân nên giảm bớt lượng muối ăn theo hướng dẫn của bác sĩ. Có thể ưu tiên nấu những món ăn mềm, dễ nuốt và chia thành nhiều bữa trong ngày để người già dễ ăn, dễ tiêu hóa. Đồng thời, người bệnh nên uống ít nước và tránh uống rượu, bia, cà phê, thuốc lá.

Bệnh nhân bị suy tim vẫn nên thực hiện các hoạt động thể dục nhẹ nhàng, vừa phải với sức khỏe dưới sự hỗ trợ, giám sát của người thân. Bên cạnh đó, người thân nên chia sẻ, quan tâm nhiều hơn đến người bệnh, giúp người bệnh duy trì trạng thái tâm lý vui vẻ, thoải mái.

2. Điều trị suy tim cho người già ngay từ lúc phát hiện bệnh

Suy tim khi phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp khắc phục tốt triệu chứng bệnh và ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng. Chính vì vậy, ngay khi có các triệu chứng nghi ngờ bệnh, đặc biệt là người cao tuổi có các yếu tố nguy cơ, có nhiều bệnh nền kèm theo, nên được thăm khám và điều trị sớm. Tùy thuộc vào từng trường hợp, bác sĩ sẽ hội chẩn và đưa ra phác đồ điều trị thích hợp để điều trị suy tim và kiểm soát tốt các bệnh nền kèm theo.

3. Theo dõi các biến chứng suy tim ở người già

Bệnh nhân và người thân trong gia đình nên chú ý đến các triệu chứng bất thường, các dấu hiệu nghi ngờ rối loạn nhịp tim, phù phổi cấp, các hoạt động thường ngày bị hạn chế… Đó có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh suy tim tiến triển nặng, nguy cơ đưa đến biến chứng nghiêm trọng.

4. Đưa người già bị suy tim thăm khám sức khỏe tim mạch định kỳ

Người cao tuổi bị suy tim nên thăm khám sức khỏe tim mạch theo đúng lịch hẹn của bác sĩ. Khi đó, bác sĩ có thể theo dõi được khả năng đáp ứng điều trị bệnh, có sự điều chỉnh phù hợp tùy theo tình trạng của người bệnh. Đồng thời, phát hiện và điều trị sớm các bất thường, phòng ngừa suy tim tiến triển nặng.

BVĐK Tâm Anh có nhiều gói dịch vụ khám chữa bệnh suy tim cho người già

Trung tâm Tim mạch – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh triển khai phòng khám Suy tim thăm khám chuyên sâu, theo dõi chặt chẽ, chăm sóc toàn diện cho bệnh nhân suy tim. Phòng khám do các chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm cố vấn và trực tiếp thăm khám như: PGS.TS.BS Phạm Nguyễn Vinh, ThS.BS.CKII Huỳnh Thanh Kiều, BS.CKI Hoàng Thị Bình, ThS.BS.CKII Nguyễn Thị Ngọc, ThS.BS Đỗ Thị Hoài Thơ…

Trung tâm chú trọng đầu tư hệ thống máy móc hiện đại như: hệ thống chụp mạch máu (DSA), máy MSCT tim, hệ thống siêu âm trong lòng mạch vành (IVUS), máy CT 1975 lát cắt tích hợp AI đồng bộ chính hãng duy nhất ở Việt Nam, được đặt hàng đầu tiên tại Đông Nam Á… giúp chẩn đoán nhanh chóng, chính xác, hỗ trợ điều trị hiệu quả cho người bệnh suy tim và các bệnh lý tim mạch khác.

Để đặt lịch khám, tư vấn tầm soát và điều trị Suy tim với các bác sĩ Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, bạn có thể liên hệ theo thông tin sau:

Như vậy, vấn đề suy tim ở người già có nguy hiểm không đã được giải đáp. Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh ở người cao tuổi thường không điển hình, khá mơ hồ và khó phân biệt với các bệnh đi kèm. Do đó, người cao tuổi nên tuân thủ lịch thăm khám sức khỏe tim mạch định kỳ, giúp phát hiện các dấu hiệu suy tim và điều trị bệnh ngay từ giai đoạn sớm, ngăn ngừa suy tim tiến triển gây biến chứng nguy hiểm.