Hầu hết chúng ta đều biết lupus ban đỏ là một bệnh tự miễn mạn tính nguy hiểm, đặc biệt là ở giai đoạn bệnh toàn phát. Trong trường hợp này, người bị bệnh lupus ban đỏ có sinh con được không, cần phải chuẩn bị những gì hay chăm sóc thế nào cho “mẹ tròn con vuông”? Cùng tìm hiểu ngay qua bài viết sau đây, bạn nhé!
Trước khi tìm hiểu về việc “bệnh lupus ban đỏ có sinh con được không”, bạn nên trang bị cho mình một số kiến thức cơ bản về bệnh lupus ban đỏ.
Theo các bác sĩ, BVĐK Tâm Anh, lupus ban đỏ là một căn bệnh xảy ra khi hệ thống miễn dịch tấn công mô và chính các cơ quan của cơ thể và được gọi là bệnh tự miễn. Bệnh có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác nhau, bao gồm khớp, da, thận, tế bào máu, não, tim, phổi…
Lupus có thể khó chẩn đoán vì các dấu hiệu và triệu chứng của chúng thường dễ gây nhầm lẫn với các bệnh khác. Tuy nhiên, dấu hiệu đặc trưng của lupus ban đỏ chính là những nốt ban giống như cánh bướm mọc trên khuôn mặt, đầu và nhiều vị trí khác.
Hiện nay, y học vẫn chưa có cách chữa khỏi bệnh một cách hiệu quả, mà chỉ điều trị nhằm kiểm soát các triệu chứng.
Là một bệnh tự miễn, nên lupus ban đỏ xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn tấn công các mô khỏe mạnh trong cơ thể. Nhiều nghiên cứu cho rằng, bệnh lupus ban đỏ là kết quả của sự kết hợp giữa di truyền và môi trường sống.
Tuy nhiên, nguyên nhân của bệnh lupus trong hầu hết các trường hợp vẫn chưa được biết rõ. Một số ý kiến cho rằng sự kích hoạt bệnh phụ thuộc vào các yếu tố:
Bên cạnh đó, các yếu tố rủi ro có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh lupus bao gồm:
Liên quan đến câu hỏi “bệnh lupus ban đỏ có sinh con được không”, các chuyên gia của BVĐK Tâm Anh cho rằng, tuy bệnh ảnh hưởng rất nhiều, thậm chí nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh, nhưng bạn vẫn có thể mang thai và sinh nở. Bởi lẽ, bệnh không ảnh hưởng trực tiếp đến cơ quan sinh sản của người phụ nữ và cũng không gây vô sinh, nên bạn vẫn hoàn toàn có thể làm mẹ như tất cả mọi người. (1)
Tuy nhiên, nếu chẳng may có bệnh và chuẩn bị mang thai hoặc đang mang thai, chị em phụ nữ cần phải đặc biệt chú ý đồng thời tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để có một thai kỳ khỏe mạnh và vượt cạn an toàn.
Phụ nữ mang thai bị lupus có nguy cơ mắc một số biến chứng thai kỳ cao hơn so với phụ nữ không bị lupus. Vì thế, lời khuyên dành cho các thai phụ có bệnh lupus ban đỏ là: (2)
Nếu đã được giải đáp về việc bệnh lupus ban đỏ có sinh con được không, bạn cũng nên học cách phân biệt triệu chứng bệnh lupus và một số biểu hiện thường gặp khi đang mang thai để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Đôi khi, việc này rất khó nên điều quan trọng là bạn phải chú ý đến sức khỏe và có sự liên kết chặt chẽ với các bác sĩ sản khoa ngay khi nhận thấy một số triệu chứng dưới đây:
Bệnh lupus ban đỏ ảnh hưởng khá nhiều đến sức khỏe của mẹ và bé. Trong đó có một điểm cần chú ý như: (3)
Khoảng 1/3 phụ nữ mắc bệnh lupus chứa các kháng thể có thể gây ra triệu chứng giống như trẻ có bệnh lupus khi được sinh ra. Đây được gọi là Hội chứng lupus sơ sinh. Các triệu chứng có thể bao gồm phát ban trên da, số lượng máu bất thường và đôi khi cũng có hiện tượng nhịp tim bất thường. Tuy nhiên, đây không phải là lupus ban đỏ hệ thống.
Ở những trẻ không bị nhịp tim bất thường, tất cả các triệu chứng của bệnh lupus ở trẻ sơ sinh thường sẽ hết khi trẻ được 3-6 tháng tuổi. Với những trẻ bị bất thường nhịp tim, việc điều trị sẽ được thực hiện sau khi trẻ chào đời.
Ngoài ra, khi mẹ bị bệnh lupus ban đỏ khi mang thai, thai nhi có thể đối mặt với tình trạng suy dinh dưỡng, chậm phát triển, dễ bị chết lưu hoặc sinh non… Bởi lẽ, trong quá trình mang thai, chất dinh dưỡng bị cản trở bởi kháng thể làm sinh ra các cục máu đông, khiến cho nhau thai không thể cung cấp dưỡng chất cho thai nhi như bình thường.
Như đã đề cập ở trên, bệnh lupus ban đỏ thường xảy ra ở hai tam cá nguyệt đầu của thai kỳ. Nếu mang thai, người mẹ có thể đối mặt với nguy cơ:
Thai phụ có bệnh lupus ban đỏ ở mức độ nghiêm trọng còn có thể gặp một số vấn đề như suy thận, hội chứng thận hư, viêm cầu thận do lupus và thậm chí là băng huyết sau sinh. Đây là những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ tử vong của mẹ khi mang thai.
Tương tự như với các bệnh nhân có bệnh lupus ban đỏ, để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh và có phác đồ phù hợp, thai phụ cần được kiểm tra bằng các phương pháp sau: (4)
Các bác sĩ sẽ kiểm tra các tổn thương hình tròn để lại sẹo trên bề mặt da ở mặt, da đầu, khuỷu tay, đầu ngón tay… Vùng da bị mỏng, thay đổi sắc tố, ngứa ngáy. Một số người có móng tay giòn hoặc cong, bên trong môi có vết loét.
Bên cạnh các phương pháp khám lâm sàng, các bác sĩ sẽ cần thực hiện thêm một số xét nghiệm cần thiết như: Xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng thận, dấu hiệu viêm, các kháng thể (kháng nhân, kháng thể kháng Sm, Kháng thể kháng phospholipid, Kháng thể kháng Ro và kháng La…); Xét nghiệm nước tiểu khẳng định bệnh và đánh giá tình trạng thận; Sinh thiết da để nhận diện dấu hiệu của bệnh tự miễn.
Theo các bác sĩ BVĐK Tâm Anh, phụ nữ bị bệnh lupus ban đỏ khi mang thai nên được thăm khám bởi các bác sĩ sản khoa định kỳ. Bên cạnh đó, chị em cần đến các bác sĩ cơ xương khớp ít nhất một lần trong suốt thời gian mang thai để được theo dõi chặt chẽ và có phác đồ điều trị phù hợp.
Tần suất khám: Theo hướng dẫn, thai phụ nên được thăm khám sau mỗi 4 tuần/lần từ 16-28 tuần, 2 tuần/lần từ 28 – 34 tuần và hàng tuần từ 34 tuần. Mỗi lần khám nên ghi lại sự xuất hiện hoặc không của các triệu chứng bùng phát lupus ban đỏ hay tiền sản giật, phân tích nước tiểu, sự phát triển và nhịp tim của thai nhi.
Phụ nữ bị lupus ban đỏ có thể được dùng aspirin liều thấp (75 mg) từ tuần thứ 12 của thai kỳ để giảm nguy cơ tiền sản giật. Những người có nguy cơ cao nên được điều trị dự phòng huyết khối bằng LMWH và được giáo dục về các triệu chứng DVT/PE. Lúc này, thai phụ cũng được tư vấn về việc lựa chọn các phương pháp giảm đau và lập hồ sơ gây mê cho quá trình chuyển dạ, sinh nở.
Những phụ nữ mắc bệnh nhẹ, ổn định, không có các yếu tố nguy cơ mắc lupus ban đỏ hệ thống sẽ được các bác sĩ sản khoa quản lý liên tục. Nếu có xảy ra các biến chứng xương khớp, các bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp sẽ được yêu cầu phối hợp.
Với những phụ nữ đang phát bệnh hoặc có nguy cơ cao phát sinh biến chứng, cả bác sĩ sản khoa, bác sĩ cơ xương khớp và các chuyên khoa khác như tiết niệu, tim mạch cũng cần được huy động để điều trị. Do đó, tốt nhất là bạn nên đến phòng khám hoặc bệnh viện đa khoa để được chăm sóc liên tục và toàn diện.
Thai phụ bị tăng huyết áp, tiền sản giật và/hoặc có bệnh thận trước đó nên kiểm tra huyết áp và phân tích nước tiểu thường xuyên hơn. Phân tích protein niệu và định lượng bằng PCR thu thập trong 24 giờ Những đánh giá bổ sung này sẽ giúp theo dõi tình hình sức khỏe chặt chẽ hơn.
Với thai phụ dùng steroid hoặc những người bị tiểu đường thai kỳ trước đó, nên tầm soát tiểu đường thai kỳ, lý tưởng là khi được 16 tuần. Nếu kết quả âm tính có thể thử một lần nữa vào khoảng 26-28 tuần. Tùy thuộc vào chỉ định của bác sĩ, bạn có thể được kiểm tra đường huyết ngẫu nhiên, huyết sắc tố glycosyl hóa (HbA1c), xét nghiệm dung nạp glucose qua đường miệng hoặc theo dõi đường huyết bằng vân tay.
Trong trường hợp thai phụ bị lupus ban đỏ hệ thống nặng hoặc đang tái phát nên được xét nghiệm lặp lại sau mỗi 4-8 tuần trong thời kỳ mang thai để ghi nhận các triệu chứng bệnh bùng phát hoặc tiền sản giật.
Thai phụ nên được khám và kiểm tra định kỳ, thường là ở tam cá nguyệt đầu tiên, sàng lọc tam chứng (11–13 tuần) và quét dị tật thai nhi (18–22 tuần). Các phép đo Doppler động mạch tử cung có thể hữu ích để phân tầng nguy cơ: kết quả bình thường có giá trị dự đoán âm tính cao đối với tiền sản giật và IUGR, trong khi kết quả bất thường cho thấy nguy cơ mắc các tình trạng này cao hơn.
Siêu âm để đánh giá sự phát triển và sức khỏe của thai nhi (đánh giá nước ối, đo Doppler lưu lượng máu của thai nhi) nên được thực hiện ở những bệnh nhân có bệnh nặng hoặc tiền sử sản khoa phức tạp trước đó: phương pháp tiếp cận tiêu chuẩn có thể vào cuối tam cá nguyệt thứ hai (26–28 tuần) và chụp quét vào giữa tam cá nguyệt thứ 3 (34–36 tuần). Nếu có lo ngại đặc biệt, thai phụ có thể được thực hiện chụp cắt lớp sau mỗi 2–4 tuần, đánh giá nước ối và Dopplers hàng tuần (hoặc thường xuyên hơn).
Người mẹ có kháng thể kháng Ro/La cần được theo dõi thêm do nguy cơ CHB của thai nhi. Do đó, chị em sẽ được yêu cầu siêu âm tim thai ở tuần thứ 18-20 và một lần nữa ở tuần thứ 26-28. Tim thai nên được nghe 1-2 tuần/lần. Bất kỳ sự bất thường nào về nhịp tim của thai nhi, đặc biệt là nhịp tim chậm, cần được chuyển tuyến khẩn cấp.
Cuối cùng, cần nhớ rằng có khoảng 30% –50% các trường hợp mang thai ngoài ý muốn. Do đó, phụ nữ bị lupus ban đỏ có thể thụ thai trong khi điều trị bằng thuốc gây dị tật thai. Một số bệnh nhân có thể lựa chọn việc chấm dứt thai kỳ, nhưng những người khác sẽ muốn tiếp tục. Đối với trường hợp thứ hai, siêu âm xác nhận tuổi thai và xác định ngày phơi nhiễm là cực kỳ quan trọng để có thể đánh giá rủi ro cá nhân và tư vấn chính xác. Các chuyên gia chẩn đoán hình ảnh có thể thực hiện siêu âm chi tiết khi thai được 12 và 20 tuần tuổi (theo quy trình sàng lọc tiêu chuẩn của Vương quốc Anh), với tùy chọn quét dị thường “sớm” ở tuần thứ 16. Xét nghiệm xâm lấn (lấy mẫu nhung mao màng đệm hoặc chọc dò màng ối) không chỉ được chỉ định cho trường hợp tiếp xúc với thuốc gây dị tật thai mà còn được thực hiện cho cả những bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh tam nhiễm sắc tố cao hoặc có bất thường cấu trúc thai nhi.
Bệnh lupus ban đỏ có sinh con được không là vấn đề được rất nhiều thai phụ quan tâm. Vì thế, để đảm bảo cho một thai kỳ khỏe mạnh, các bác sĩ BVĐK Tâm Anh khuyến cáo chị em phụ nữ:
Bệnh lupus có thể xuất hiện ở bất kỳ thời điểm nào trong cuộc đời. Do đó, điều quan trọng là bạn phải được chăm sóc y tế phù hợp và đầy đủ trước cũng như trong khi mang thai. Trước khi mang thai, bạn nên thảo luận về kế hoạch của mình với các chuyên gia về sức khỏe sinh sản để được tư vấn về thời điểm tốt nhất để làm mẹ. Điều quan trọng là phải đảm bảo bạn không có bệnh lupus trong ít nhất 6 tháng trước khi thụ thai. Nếu có bệnh lupus ban đỏ, bạn nên trao đổi ngay với bác sĩ và thông báo về các loại thuốc đang dùng xem có cần phải thay đổi hay không. Bởi lẽ, một số loại thuốc điều trị bệnh lupus có thể đi qua nhau thai và đe dọa sức khỏe của thai nhi.
Khi đã mang thai và phát hiện mình có bệnh lupus, bạn cũng không nên quá căng thẳng. Điều quan trọng nhất lúc này là bạn phải được khám thai đúng cách để biết trước, ngăn ngừa và giải quyết mọi vấn đề có thể xảy ra. Bạn nên liên hệ với bác sĩ điều trị bệnh để yêu cầu thay đổi phương pháp hoặc cần làm thêm các xét nghiệm khác nhằm đảm bảo rằng em bé được an toàn.
Đồng thời, bạn cần phải tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp và bác sĩ sản khoa trong suốt thai kỳ để giảm nguy cơ biến chứng và theo dõi sự phát triển của thai nhi.
Việc có bệnh lupus ban đỏ trong thời gian mang thai là một thử thách lớn với các mẹ bầu. Vì thế, thai phụ cần được chăm sóc “đặc biệt” hơn để dự phòng rủi ro bằng cách:
Bên cạnh đó, nếu có bệnh, bạn cũng không nên lo lắng thái quá mà hãy nhanh chóng trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa tại các bệnh viện đa khoa uy tín, với đội ngũ chuyên gia tận tâm, giàu kinh nghiệm; hệ thống trang thiết bị hiện đại như Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được tư vấn, chăm sóc, hỗ trợ thật chu đáo, đảm bảo cho một thai kỳ khỏe mạnh, mẹ tròn con vuông.
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.
Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…
BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Từ những câu trả lời về bệnh lupus ban đỏ có sinh con được không nêu trên, hẳn bạn đã biết rằng đây là một bệnh nguy hiểm, đặc biệt là với phụ nữ mang thai vì hiện vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Vì thế, bạn cần phải có những phương án dự phòng ngừa, tầm soát khi có kế hoạch mang thai.
