Xét nghiệm ure máu để làm gì? Những thông tin cần biết

Xét nghiệm ure máu là một phần quan trọng trong kế hoạch kiểm tra sức khỏe định kỳ. Thông qua kết quả nhận được, bác sĩ có thể đánh giá được hiệu quả hoạt động của thận, từ đó đề xuất phương pháp cải thiện phù hợp nếu cần thiết.

Ure là gì?

Ure là sản phẩm của quá trình chuyển hóa protein và được coi là một chất thải không chứa đạm (NPN). Cụ thể, các axit amin có nguồn gốc từ quá trình phân hủy protein được khử amin để tạo ra amoniac. Sau đó, amoniac được chuyển thành ure thông qua enzym gan. Vì vậy, nồng độ ure sẽ phụ thuộc vào lượng protein mà cơ thể nhận được, khả năng dị hóa protein và quá trình bài tiết ure ở thận. (1)

Ure chiếm phần lớn (lên đến 80 – 90%) trong các NPN (chất thải không chứa đạm) được cơ thể bài tiết. Theo đó, quá trình bài tiết ure ở thận có ảnh hướng rất lớn đến cơ thể, vì vậy xét nghiệm ure máu luôn là một phần quan trọng trong việc đánh giá chức năng thận.

Cụ thể, khi cơ quan này ở trạng thái khỏe mạnh, việc loại bỏ ure sẽ diễn ra thuận lợi. Hầu hết ure sẽ được thải ra khỏi cơ thể thông qua nước tiểu, thường chỉ để lại một lượng nhỏ trong máu. Trong trường hợp ngược lại, thận không khỏe mạnh sẽ gặp khó khăn khi loại bỏ ure, từ đó tích tụ nhiều hơn trong máu, dẫn đến nhiều vấn đề đáng lo ngại cho cơ thể.

Xét nghiệm ure máu là gì?

Xét nghiệm ure máu (hay xét nghiệm nitơ urê trong máu) còn được gọi là xét nghiệm BUN hoặc BUN huyết thanh là thủ tục y tế được thực hiện để đo lượng nitơ ure tồn tại trong máu. Nếu kết quả nằm ngoài giới hạn bình thường, điều này đồng nghĩa với việc thận đang hoạt động không bình thường. Xét nghiệm này thường được tiến hành đơn giản, thực hiện bằng cách lấy máu thông qua tĩnh mạch ở cánh tay. (2)

Xét nghiệm nitơ urê trong máu (BUN) đo lượng nitơ ure trong máu của bạn. Mức độ nitơ urê là một dấu hiệu cho thấy thận của bạn đang hoạt động tốt như thế nào. Đây là một xét nghiệm đơn giản được thực hiện bằng cách hút máu ra khỏi cơ thể qua tĩnh mạch ở cánh tay.

Xét nghiệm ure máu để làm gì?

Xét nghiệm ure máu là một phần quan trọng trong kế hoạch khám sức khỏe định kỳ, được thực hiện cùng một số xét nghiệm liên quan khác (chẳng hạn như Creatinine máu) để giúp chẩn đoán chính xác các tình trạng sau:

• Tổn thương gan.
• Suy dinh dưỡng.
• Máu lưu thông kém.
• Mất nước.
• Tắc nghẽn đường tiết niệu.
• Suy tim sung huyết.
• Xuất huyết dạ dày.
• Xác định hiệu quả của phương pháp điều trị lọc máu.

Ngoài ra, xét nghiệm ure máu cũng có thể được thực hiện trong thời gian nằm viện, trong hoặc sau khi điều trị một số bệnh lý, điển hình là tiểu đường. Tuy nhiên, kết quả nhận được chỉ giúp xác định được lượng nitơ ure trong máu, không cho biết nguyên nhân nồng độ này cao hay thấp hơn trung bình.

Khi nào cần xét nghiệm định lượng ure máu?

Xét nghiệm ure máu là được thực hiện thường quy theo chỉ định của bác sĩ trong quá trình kiểm tra sức khỏe, cấp cứu hay nằm viện.

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định xét nghiệm để phòng ngừa mắc một số bệnh về thận đối với những trường hợp thuộc nhóm nguy cơ, bao gồm:

• Tiền sử gia đình có người mắc bệnh thận.
• Người mắc bệnh tiểu đường.
• Người bị huyết áp cao.
• Người mắc bệnh tim.

Bên cạnh đó, xét nghiệm ure máu cũng thường được chỉ định nếu bác sĩ nghi ngờ người bệnh có các triệu chứng của bệnh thận, bao gồm:

• Mệt mỏi.
• Đi tiểu thường xuyên hoặc quá ít.
• Nước tiểu đổi màu hoặc có dấu hiệu bất thường (có máu, có bọt, màu cà phê).
• Sưng quanh mắt hoặc trên mặt, bụng, cánh tay, chân, bàn chân.
• Huyết áp cao.
• Buồn nôn hoặc nôn mửa.

Ure máu thay đổi trong những trường hợp nào?

Kết quả xét nghiệm ure máu cao hoặc thấp hơn mức trung bình (6 – 24 mg/dL hay 2.1 – 8.5 mmol/L) đều cảnh báo những vấn đề bất thường liên quan đến chức năng thận. Cụ thể như sau:

1. Trường hợp Ure máu tăng cao

• Mất nước (do uống không đủ nước hoặc vì một số lý do khác).
• Tắc nghẽn đường tiết niệu.
• Suy tim sung huyết.
• Xuất huyết dạ dày.
• Sốc.
• Bỏng nặng.
• Tác dụng phụ từ một số loại thuốc, điển hình là thuốc kháng sinh.
• Chế độ ăn giàu protein.

2. Trường hợp Ure máu giảm

• Chế độ ăn ít protein.
• Mắc các bệnh về gan (xơ gan, suy gan).
• Suy dinh dưỡng (do chế độ ăn uống không đủ chất dinh dưỡng hoặc khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cơ thể không tốt).
• Mang thai.

Ure máu ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Nồng độ ure máu cao hoặc thấp hơn mức trung bình đều gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Cụ thể như sau:

1. Ảnh hưởng dến tim mạch

• Mạch nhỏ, đập nhanh, tăng huyết áp.
• Có thể gây trụy mạch, đe dọa đến tính mạng ở giai đoạn cuối của suy thận.

2. Ảnh hưởng đến thần kinh

• Mức độ nhẹ: chóng mặt, đau đầu, mất ngủ…
• Mức độ trung bình: Mơ màng, vật vã, nói mê.
• Mức độ nặng: hôn mê, đồng tử co lại, co giật, phản ứng ánh sáng kém.

3. Ảnh hưởng đến tiêu hóa

• Mức độ nhẹ: Ăn mất ngon, đầy bụng, chướng hơi.
• Mức độ nặng: lưỡi đen, loét niêm mạc họng và miệng, buồn nôn, tiêu chảy…

4. Ảnh hưởng đến hô hấp

• Hơi thở có mùi Amoniac.
• Rối loạn nhịp thở.
• Hôn mê kèm theo hơi thở chậm và yếu.

5. Ảnh hưởng đến thân nhiệt

• Thân nhiệt giảm.

6. Ảnh hưởng về huyết học

Ure máu tăng sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu. Nếu mức độ càng nghiêm trọng thì nguy cơ suy thận càng cao.

Quy trình xét nghiệm ure máu

1. Chuẩn bị

Trước khi tiến hành xét nghiệm, người bệnh cần thông báo về các loại thuốc đang dùng. Nếu một trong số này có thể làm thay đổi kết quả cuối cùng, bác sĩ sẽ yêu cầu ngưng dùng trong một khoảng thời gian. Những loại thuốc có khả năng làm mức ure máu tăng cao bao gồm: (3)

• Amphotericin B.
• Carbamazepine.
• Cephalosporins.
• Furosemide.
• Methotrexate.
• Methyldopa.
• Rifampin.
• Spironolactone.
• Tetracycline.
• Thiazide diuretics.
• Vancomycin.

Ngoài ra, nếu chỉ tiến hành kiểm tra ure máu, người bệnh có thể ăn và uống tự do trước khi thực hiện.

2. Các bước tiến hành

• Bước 1: kỹ thuật viên xét nghiệm hoặc điều dưỡng làm sạch một vùng da trên cánh tay hoặc mu bàn tay bằng thuốc sát trùng.
• Bước 2: kỹ thuật viên xét nghiệm hoặc điều dưỡng buộc một sợi dây thun quanh cánh tay để làm nổi tĩnh mạch lên.
• Bước 3: kỹ thuật viên xét nghiệm hoặc điều dưỡng đưa một kim vô trùng vào tĩnh mạch và lấy máu vào một ống gắn với kim, lúc này người bệnh có thể cảm thấy châm chích khi kim đi qua da.
• Bước 4: Khi lấy đủ lượng máu cần thiết, kỹ thuật viên xét nghiệm hoặc điều dưỡng sẽ rút kim ra và dùng băng ép băng lên vị trí đâm kim.
• Bước 5: kỹ thuật viên xét nghiệm hoặc điều dưỡng gửi mẫu máu đến phòng thí nghiệm để tiến hành phân tích.

Kết quả

Kết quả xét nghiệm ure máu nằm trong phạm vi 2.1 – 8.5 mmol/L (6 – 24 mg/dL) là mức bình thường. Nếu người bệnh nhận được mức cao hoặc thấp hơn, cần trao đổi trực tiếp với bác sĩ để có kết luận chính xác. Trong một số trường hợp, kết quả nằm ngoài phạm vi này có thể không phải là cảnh báo nguy hiểm về sức khỏe.

Lưu ý khi xét nghiệm ure máu

Sau xét nghiệm ure trong máu, hầu hết các trường hợp đều có thể quay trở lại hoạt động bình thường. Tuy nhiên, một số ít người bệnh cần chăm sóc y tế do xuất hiện một số tác dụng phụ như sau: (4)

• Chảy máu tại vị trí lấy máu.
• Bầm tím tại vị trí lấy máu.
• Tích tụ máu dưới da.
• Nhiễm trùng tại vị trí lấy máu.

Trong một số trường hợp hiếm hoi, người bệnh có thể bị choáng váng hoặc ngất xỉu sau khi lấy máu. Do đó, tốt hơn hết, khi nhận thấy bất cứ dấu hiệu bất thường nào xuất hiện sau xét nghiệm, việc liên hệ với bác sĩ là thực sự cần thiết.

Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu của Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ các chuyên gia đầu ngành, Nội khoa và Ngoại khoa, giỏi chuyên môn, tận tâm.

Nhà giáo nhân dân GS.TS.BS Trần Quán Anh, Thầy thuốc ưu tú PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên là những cây đại thụ trong ngành Tiết niệu Thận học Việt Nam. Cùng với các tên tuổi TS.BS Nguyễn Hoàng Đức, Thầy thuốc ưu tú TS.BS Nguyễn Thế Trường Thầy thuốc ưu tú BS.CKII Tạ Phương Dung, TS.BS Từ Thành Trí Dũng, ThS.BS.CKI Nguyễn Đức Nhuận, BS.CKII Nguyễn Lê Tuyên, ThS.BS Nguyễn Tân Cương, BS.CKII Đinh Cẩm Tú, BS.CKII Ngô Đồng Dũng, BS.CKII Võ Thị Kim Thanh ThS.BS Tạ Ngọc Thạch, BS.CKI Phan Trường Nam…

Các chuyên gia, bác sĩ của Trung tâm luôn tự tin làm chủ những kỹ thuật mới nhất, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý về thận, đường tiết niệu, giúp người bệnh rút ngắn thời gian nằm viện, hạn chế nguy cơ tái phát, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Với hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại hàng đầu trong nước và khu vực; Phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế; Cùng với khu nội trú và dịch vụ cao cấp 5 sao… Trung tâm Tiết niệu Thận học nổi bật với các dịch vụ thăm khám, tầm soát và điều trị tất cả các bệnh lý đường tiết niệu.

Từ các thường gặp cho đến các cuộc đại phẫu thuật kỹ thuật cao. Có thể kể đến phẫu thuật nội soi sỏi thận, ghép thận, cắt bướu bảo tồn nhu mô thận; cắt thận tận gốc; cắt tuyến tiền liệt tận gốc; cắt toàn bộ bàng quang tạo hình bàng quang bằng ruột non; cắt tuyến thượng thận; tạo hình các dị tật đường tiết niệu… Chẩn đoán – điều trị nội khoa và ngoại khoa tất cả các bệnh lý.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách có thể đặt hẹn trực tuyến qua các cách sau đây:

• Gọi tổng đài 0287 102 6789 – 0287 300 6858 (TP HCM) hoặc 1800 6858 – 024 7106 6858 (Hà Nội) để đăng ký lịch hẹn khám bệnh riêng với chuyên gia, thông qua nhân viên chăm sóc khách hàng.
• Đăng ký hẹn khám bệnh với bất kỳ bác sĩ nào mà mình tin tưởng tại đường link: https://tamanhhospital.vn/danh-cho-khach-hang/dat-lich-kham/
• Gửi tin nhắn trên Fanpage Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh hoặc Fanpage Tiết niệu – Nam học BVĐK Tâm Anh
• Nhắn tin qua Zalo OA của BVĐK Tâm Anh.

Trên đây là tổng hợp các thông tin liên quan đến xét nghiệm ure máu. Hy vọng thông qua những chia sẻ này, người bệnh sẽ có thêm nhiều cập nhật hữu ích để theo dõi sức khỏe một cách thuận lợi nhất.