Triệu chứng ù tai chóng mặt hay hoa mắt chóng mặt ù tai là vấn đề sức khỏe khá phổ biến. Nó có thể là biểu hiện của một bệnh thông thường nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý nguy hiểm, nếu không được điều trị kịp thời sẽ để lại biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.
Ù tai chóng mặt là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến người bệnh tìm đến bác sĩ thăm khám. Vậy đây là bệnh gì, có nguy hiểm không? Nguyên nhân ù tai chóng mặt mất thăng bằng đến từ đâu? Triệu chứng ù tai chóng mặt ra sao để người bệnh có thể nhận biết sớm?
Ù tai chóng mặt là hiện tượng âm thanh nghe được từ tai bạn không còn trong trẻo mà như có gì đó bịt kín lại gây tù túng, bí bách, đi kèm với đó là cảm giác đầu óc quay cuồng, mất phương hướng hoặc thậm chí đứng không vững.
Dấu hiệu nhận biết: Bạn thường xuyên nghe những thấy những âm thanh lạ như tiếng vo ve, tiếng rít ong lên trong đầu mà những người khác không thể nghe thấy. Những âm thanh này đến từ bên trong tai bạn chứ không phải từ môi trường xung quanh. Ù tai có thể xảy ra 1 hoặc cả 2 bên tai. Ù tai đơn thuần có thể do tuổi già hay xảy ra sau viêm nhiễm đường hô hấp trên nhưng ù tai kèm theo chóng mặt: cảm thấy lâng lâng hay quay cuồng xung quanh mọi vật, buồn nôn hoặc như sắp ngất xỉu là tình trạng ù tai chóng mặt.
Đặc điểm: Hiện tượng ù tai chóng mặt tự bản thân nó không phải là một căn bệnh, mà là một triệu chứng của nhiều vấn đề khác nhau:
Ù tai và chóng mắt có mối liên hệ mật thiết với nhau vì bên cạnh việc truyền tín hiệu âm thanh đến não và duy trì sự thăng bằng cho cơ thể do dây thần kinh số VIII hay dây thần kinh tiền đình- ốc tai. Để hiểu sâu cách ù tai và chóng mặt liên hệ với nhau như thế nào, bạn cần biết cách cơ quan tiền đình – ốc tai và hệ thống tiền đình của não hoạt động ra sao.
Cơ quan tiền đình – ốc tai
Sâu bên trong lỗ tai của bạn, tại vùng tai trong có:
Nhiệm vụ: Giúp hệ thần kinh tiền đình nhận diện được các chuyển động tại chỗ theo phương dọc (lên xuống) và phương ngang (trái phải).
Phía trước cầu nang và xoan nang sẽ có 1 lỗ thông với phần ốc tai căm nhận thính lực.
Phía sau có 5 lỗ thông với 3 ống bán khuyên nằm theo 3 hướng trong không gian để giữ thăng bằng cho cơ thể
Dây thần kinh số VIII có nhiệm phối hợp các cơ quan: mắt, tiểu não, thùy trán, đồi thị và tủy sống trong cơ thể để giữ thăng bằng bằng cách phối hợp các cơ xương khớp trong hoạt động và giúp cho cảm nhận nghe.
Vì thế, bất kỳ rối loạn nào ảnh hưởng đến dây thần kinh số 8 đều có thể gây ra chóng mặt ù tai.
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra ù tai chóng mặt có thể kể đến như: (1)
Do dây thần kinh số VIII khởi đầu từ tai trong nên các bệnh lý của tai có thể gây nên tình trạng đau đầu ù tai chóng mặt. Trong đó bao gồm các bệnh lý về tai phổ biến như:
Do u dây thần kinh VIII hay u vùng góc cầu tiểu não nơi xuất phát dây thần kinh VIII. Chấn thương sọ não ảnh hưởng đến tai trong hay não bộ. Đột quỵ não đặc biệt các tổn thương vùng hố sau. Các phình mạch trong não là những bệnh nguy hiễm cần phát hiện sớm và điều trị kịp thời
Những đối tượng có tiền sử bệnh tim, tăng huyết áp, thiếu máu do thiếu sắt, xơ vữa động mạch, đông máu, béo phì, tiền sử bị viêm khớp, chấn thương đầu hoặc cổ, đau đầu căng cơ do ngồi sai tư thế…đều làm tăng nguy cơ bị đau đầu ù tai chóng mặt.
Các bệnh khác có thể gây ù tai, chóng mặt như: Migraine tiền đình, bệnh Grave (bệnh tự miễn của tuyến giáp)
Khi bạn già đi, số lượng dây thần kinh hoạt động trong tai của bạn sẽ bị suy giảm. Có đến 15- 20% người già có các vấn về thính giác và tiền đình dẫn đến chứng ù tai chóng mặt.
Theo một nghiên cứu được đăng trên Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Quốc gia Hoa Kỳ (NCBI) của Viện Tâm thần học, Đại học Liên bang Rio de Janeiro, Brazil phát hiện ra rằng các triệu chứng ù tai chóng mặt có liên quan trực tiếp đến tình trạng căng thẳng cảm xúc.
Lo lắng, căng thẳng do áp lực công việc kéo dài có thể kích thích, gây nhiều áp lực lên hệ thống dây thần kinh, làm tăng lưu lượng máu, thân nhiệt, v.v. Áp lực từ sự căng thẳng này có thể truyền đến cơ quan tiền đình – ốc tai ở tai trong và dẫn đến chứng chóng mặt ù tai.
Những tiếng ồn lớn, chẳng hạn như tiếng ồn từ thiết bị cơ khí, máy khoan, máy cưa, động cơ xe hoặc nghe nhạc với âm lượng lớn liên tục trong thời gian dài đều là những nguồn âm thanh phổ biến gây nên chứng đau đầu ù tai chóng mặt. (2)
Phụ nữ mang thai có rất nhiều lý do để bị ù tai chóng mặt. Khi mang thai:
Một số loại thuốc có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm chứng ù tai chóng mặt, chẳng hạn như thuốc chống viêm không steroid (NSAID) và một số loại thuốc kháng sinh, thuốc điều trị ung thư, thuốc lợi tiểu, thuốc trị sốt rét và thuốc chống trầm cảm.
Nhìn chung, liều lượng thuốc càng cao thì tình trạng đau đầu ù tai chóng mặt càng trở nên tồi tệ. Trong đa số trường hợp, chứng ù tai chóng mặt sẽ biến mất khi bạn ngừng sử dụng các loại thuốc này.
Xem thêm:
Dịch nội bạch huyết trong tai có nhiệm vụ kích thích các tế bào lông ở cơ quan Corti gửi tín hiệu về trạng thái chuyển động của cơ thể đến não bộ. Bệnh Meniere gây ra sự gia tăng nội dịch, tạo nên các tín hiệu kích thích “giả” dồn dập gửi đến não bộ khiến bạn bị ù tai chóng mặt. (3)
Meniere được gọi là một căn bệnh, nhưng nó thực sự là một nhóm các triệu chứng mà nguyên nhân cơ bản là không rõ và hiện không có cách chữa trị khỏi hoàn toàn. Bệnh Meniere có thể phát triển ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là nhóm người lớn từ 40 đến 60 tuổi.
Các triệu chứng điển hình của bệnh Meniere có thể kể đến như:
Đột quỵ là hiện tượng lưu lượng máu bị gián đoạn do tắc nghẽn hay vỡ mạch máu khiến bạn hay bị ù tai chóng mặt.
Ngoài ù tai chóng mặt, thiểu năng tuần hoàn não còn đem tới các triệu chứng:
Thiếu máu là tình trạng máu bị thiếu hụt hồng cầu (hemoglobin) – có nhiệm vụ vận chuyển oxy từ phổi tới nuôi các tế bào trong cơ thể. Thiếu máu khiến tế bào thiếu oxy, động mạch của cơ thể phải bơm máu nhiều hơn để cung cấp nhiều oxy hơn. Tai trong rất nhạy cảm với sự thay đổi của mạch máu; từ đó gây nên chứng chóng mặt ù tai.
Theo Viện Tim, Phổi và Máu Hoa Kỳ (NHLBI), ù tai chóng mặt do thiếu máu nội tế bào thường đi kèm với các triệu chứng gây mệt mỏi, khó thở, đau ngực, nghe được từng nhịp đập của mạch máu đồng bộ với nhịp tim từ sâu bên trong tai.
Huyết áp là sự phản ánh sức cản của máu khi nó di chuyển qua mạch máu của bạn. Bất kỳ tình trạng nào ảnh hưởng đến mạch máu – chẳng hạn như xơ vữa động mạch, mạch máu gấp khúc, dị dạng, xuất hiện cục máu đông – đều có thể khiến máu di chuyển trong thành mạch với nhiều áp lực hơn – từ đó gây ra chứng hoa mắt chóng mặt ù tai.
Một nghiên cứu được công bố trên Trung tâm Thông tin Công nghệ Sinh học Hoa Kỳ (NCBI) đã cho thấy tỷ lệ mất thính giác gia tăng ở những người bị huyết áp cao và 44,4% người bị ù tai chóng mặt cũng bị tăng huyết áp.
Chứng ù tai chóng mặt có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai thuộc mọi giới tính và mọi lứa tuổi, tuy nhiên, chúng đặc biệt phổ biến ở các nhóm đối tượng sau:
Ở người cao tuổi và trung niên, những thay đổi sinh lý đi kèm với sự lão hóa liên quan đến cấu tạo cơ thể, mắt, tai, hệ tim mạch, thay đổi nội tiết tố, suy yếu hệ thần kinh và suy giảm trao đổi chất có thể dẫn đến sự phát triển của hàng loạt các bệnh lý tương ứng như:
Tất cả những yếu tố trên đều góp phần làm tăng tỉ lệ mắc chứng ù tai chóng mặt ở nhóm người cao tuổi và trung niên.
Ở nhóm này, các cá nhân thường bị ảnh hưởng là các học giả, doanh nhân, nhân viên văn phòng,…những người làm trong các ngành nghề ít vận động. Áp lực công việc kết hợp với việc phải ngồi nhìn màn hình máy tính hàng giờ đồng hồ khiến hệ thần kinh phải hoạt động hết công suất, từ đó gây nên chứng hoa mắt chóng mặt ù tai.
Bên cạnh đó, những người làm việc trong môi trường có nhiều âm thanh cường độ lớn sẽ hay bị ù tai chóng mặt với tần suất nhiều hơn người bình thường, điển hình như kỹ sư xây dựng phải ở gần công trình, giám đốc xí nghiệp ở trong nhà máy, nhạc sĩ làm việc ở phòng thu âm.
Tiền sử bệnh lý càng nhiều thì số lượng những yếu tố bất thường, rối loạn trong cơ thể càng lớn. Bên cạnh đó, số lượng tác dụng phụ, biến chứng để lại của việc sử dụng thuốc ở những người có tiền sử bệnh lý dày đặc thường rất nhiều, dẫn đến nguy cơ mắc chứng đau đầu chóng mặt ù tai ở nhóm này là rất cao.
Theo một nghiên cứu của Đại học Công giáo Hàn Quốc tại Seoul, Hàn Quốc được đăng trên Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học Hoa Kỳ (NCBI) vào năm 2017 kết luận có bằng chứng cho thấy hormone estrogen có thể gây ù tai.
Trong thời kỳ mang thai và tiền mãn kinh, nồng độ hormone estrogen của phụ nữ suy giảm rõ rệt. Giảm estrogen có thể gây ra các triệu chứng như bốc hỏa, đổ mồ hôi, mất ngủ, dễ trầm cảm và thay đổi tâm trạng liên tục là khiến chứng chóng mặt ù tai rất dễ xuất hiện với phụ nữ tiền mãn kinh hoặc đang mang thai.
Để chẩn đoán chứng ù tai chóng mặt, bác sĩ sẽ tiến hành phỏng vấn, kiểm tra thính giác, kiểm tra khả năng giữ thăng bằng của bạn và hàng loạt các xét nghiệm khác (nếu cần).
Bác sĩ sẽ hỏi bạn những câu hỏi về tiền sử bệnh lý và các triệu chứng trước đây, chẳng hạn như:
Mục đích của phần này là để kiểm tra và đánh giá thính lực của bạn, để xem tai bạn có phân biệt được các cao độ và âm lượng âm thanh khác nhau hay không, cũng như khả năng phân biệt những từ đồng âm có cách phát âm tương tự nhau.
Các xét nghiệm đánh giá chức năng giữa thăng bằng của cơ quan tiền đình – ốc tai và hệ thống tiền đình bao gồm:
Bạn có thể sẽ được yêu cầu chụp cộng hưởng từ MRI hoặc chụp CT scan đầu ngay sau các bài kiểm tra phản xạ và khả năng giữ thăng bằng. Mục đích của các xét nghiệm này là để bác sĩ xác định xem nguyên nhân ù tai chóng mặt có đến từ não hay không để chẩn đoán hoặc loại trừ.
Ngay khi hiện tượng ù tai chóng mặt xuất hiện, người bệnh nên:
Tìm hiểu nguyên nhân gây ra chóng mặt ù tai là một phần thiết yếu của việc điều trị. Các biện pháp điều trị nhằm khắc phục triệu chứng ù tai chóng mặt bao gồm:
Nếu thường xuyên bị ù tai chóng mặt, bạn nên:
Hãy liên hệ Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh nếu bạn có dấu hiệu hoa mắt chóng mặt ù tai thường xuyên cũng như các bệnh lý thần kinh khác để thăm khám và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là những thông tin cơ bản nhất về chứng ù tai chóng mặt mất thăng bằng mà bạn cần biết. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã phần nào hiểu được chóng mặt ù tai là bệnh gì, nguyên nhân ù tai chóng mặt cũng như cách điều trị hiệu quả khi bị đau đầu ù tai chóng mặt.
