Bà Hồng (52 tuổi, Khánh Hòa), bị ung thư nội mạc tử cung di căn đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh vận động, được bác sĩ xạ trị khẩn cấp trong 3 giờ cứu cánh tay trước nguy cơ liệt vĩnh viễn.

BS.CKI Nguyễn Huy Lộc, khoa Xạ trị, Trung tâm Ung bướu, cho biết nếu không xạ trị cấp cứu thu nhỏ khối u chèn ép dây thần kinh vận động trong 24 giờ đầu tiên kể từ khi xuất hiện triệu chứng, người bệnh có thể “liệt mềm”. Đây là tình trạng mất vận động, cơ bắp trở nên nhão, yếu do mất tín hiệu thần kinh chi phối, sau đó teo cơ không phục hồi. “Nếu không xạ trị trong thời gian vàng, người bệnh chẳng những không giữ được cánh tay khỏe mạnh, mà còn có thể gặp biến chứng rối loạn hô hấp, tiểu tiện, đại tiện, ảnh hưởng tâm lý nặng nề”, bác sĩ Lộc chia sẻ.

Bà Hồng phát hiện mắc ung thư nội mạc tử cung khi bệnh đã ở giai đoạn cuối, di căn đa ổ ở gan, phổi, não, hồi tháng 4/2025. Người bệnh trải qua phẫu thuật cắt bỏ tử cung, điều trị toàn thân bằng hóa trị và thuốc miễn dịch, xạ trị tại chỗ kiểm soát tạm ổn định các khối u di căn. Gần đây, người bệnh đột ngột đau buốt âm ỉ ở tay phải, nâng tay yếu, nghĩ đột quỵ.

Tại khoa Ngoại thần kinh – Cột sống, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (cơ sở P.Tân Sơn Hòa – Q.Tân Bình cũ), bác sĩ ghi nhận các triệu chứng đột quỵ không đặc trưng, nhưng sức cơ tay phải của bà Hồng 4/5, cầm nắm kém, tay trái bình thường. Nghi ngờ có khối u chèn ép dây thần kinh vận động, người bệnh được chỉ định kiểm tra, kết quả có khối u di căn xương to chèn ép rễ thần kinh ở đốt sống cổ C6. Đây là nguyên nhân gây tổn thương hủy đốt sống, khiến tay phải yếu liệt.

Các bác sĩ khoa Ngoại thần kinh – Cột sống, Trung tâm Ung bướu, khoa Xạ trị cùng hội chẩn, xác định khối u tiến triển nhanh, khả năng gây liệt vĩnh viễn tay phải cao nếu không điều trị kịp thời. Người bệnh được lên phác đồ xạ trị ngoài liên tục 10 liều chính xác vào khối u bằng máy xạ trị gia tốc tuyến tính Versa HD, giúp tối ưu hiệu quả và rút ngắn thời gian điều trị. Xạ trị là phương pháp điều trị ưu tiên, nhanh và hiệu nhất lúc này để thu nhỏ kích thước khối u, từ đó giảm chèn ép dây thần kinh, giảm đau, chấm dứt hiện tượng tê, liệt các đầu ngón tay.

Bà Hồng được đưa ngay đến khoa Xạ trị và thực hiện các bước chuẩn bị xạ trị khẩn cấp. Trong lúc người bệnh được chụp MRI và CT mô phỏng xác định chính xác vị trí, hình dáng và kích thước của khối u, bác sĩ Lộc cùng kỹ sư vật lý y khoa và kỹ thuật viên cùng nhau lập kế hoạch xạ trị đặc biệt, tính toán liều xạ trên máy và các điều kiện đảm bảo an toàn cho người bệnh. Đội ngũ kỹ thuật viên cũng làm nhanh mặt nạ định vị – dụng cụ chuyên dụng, bắt buộc phải có khi xạ trị vùng đầu cổ theo các thông số riêng vùng điều trị của bà Hồng, gồm chu vi đầu, cổ… Chỉ mất khoảng 20 phút để hoàn thành mặt nạ thành phẩm cho người bệnh.

Bác sĩ Lộc cho biết, quy trình xạ trị bình thường (không phải cấp cứu), từ khi tiếp nhận bệnh tới khi chiếu tia xạ đầu tiên tối thiểu 3-5 ngày. Trong khi đó, quy trình xạ trị cho bà Hồng chỉ 3 giờ, chỉ bằng 1/8 thời gian so với khuyến cáo quốc tế là 24 tiếng.

Sau 10 liều xạ, từ hình ảnh học, bác sĩ Lộc đánh giá khối u co lại, giảm chèn ép thấy rõ, sức cơ đạt 5/5, người bệnh giảm đau nhiều, còn tê tay ít. Tinh thần bà Hồng lạc quan hơn sau khi tay có thể cầm nắm lại, chuẩn bị cho đợt hóa trị tiếp theo.

Theo bác sĩ Lộc, trước đây người bệnh ung thư di căn não hay cột sống, thường không tiếp tục điều trị vì khó thành công, tỷ lệ sống còn thấp. Nhưng hiện nay, quan điểm điều trị trên thế giới đã thay đổi, dù bệnh di căn xa, tiên lượng sống thấp nhưng nếu điều trị đúng hướng kết hợp chăm sóc giảm nhẹ, nâng đỡ thể trạng và tâm lý, sức khỏe người bệnh sẽ tốt hơn rất nhiều so với không điều trị. Hơn nữa, công nghệ xạ trị tiên tiến như xạ trị định hướng theo bề mặt (SGRT) đảm bảo độ chính xác tuyệt đối cả khi bệnh nhân di chuyển, giúp tăng hiệu quả và rút ngắn thời gian điều trị, đồng thời hạn chế tối đa những tác dụng phụ cho người bệnh.