Được chẩn đoán phình động mạch chủ ngực và u nhầy ruột thừa cùng lúc, anh Tín, 48 tuổi, trải qua hai lần phẫu thuật ít xâm lấn để ngăn biến chứng vỡ khối phình.

Anh Tín có tiền sử đau ngực âm ỉ từ sáu tháng trước. Qua thăm khám và chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ phát hiện khối phình động mạch chủ ngực xuống với kích thước tối đa 54 mm, có chỉ định can thiệp. Anh chưa đồng ý phẫu thuật và lựa chọn điều trị nội khoa, kết hợp theo dõi định kỳ.

Ba tháng trước anh Tín xuất hiện cơn đau ngực tăng dần kèm cảm giác khó chịu vùng thượng vị, buồn nôn, chán ăn. Anh nhập Cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, chụp CT kiểm tra cho thấy bên cạnh khối phình động mạch chủ ngực có thêm một khối u nhầy tại ruột thừa.

TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu nhận định, khối phình của bệnh nhân kéo dài từ ngực đến đoạn trên thận với đường kính đoạn phình lớn nhất 54 mm, nhỏ nhất 30 mm, cần can thiệp đặt stent graft hoặc phẫu thuật sớm để ngăn biến chứng vỡ khối phình, huyết khối, suy tim, đột quỵ, đột tử. Tuy nhiên, khối u nhầy ở ruột thừa người bệnh chưa xác định được bản chất lành hay ác tính, khả năng gây nhiễm trùng rất cao.

Sau khi hội chẩn, ê kíp thống nhất xử lý u nhầy ruột thừa trước. Các bác sĩ Ngoại Tiêu hóa tiến hành phẫu thuật nội soi cắt đại tràng phải kèm nạo vét hạch cho bệnh nhân. Quá trình mổ có sự tham gia hỗ trợ của ê kíp Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, sẵn sàng can thiệp trong trường hợp có nguy cơ vỡ khối phình. Kết quả giải phẫu bệnh cho thấy u lành tính, không có dấu hiệu ác tính. Sau hai tháng theo dõi, anh Tín hồi phục tốt, tình trạng ổn định, đủ điều kiện để tiến hành can thiệp phình động mạch chủ ngực.

Bác sĩ Dũng chọn phương án đặt stent graft thay vì mổ mở nhằm rút ngắn thời gian thủ thuật, hiệu quả điều trị cao, giảm nguy cơ biến chứng, phục hồi nhanh. Ê kíp luồn ống thông từ động mạch đùi đến đoạn động mạch chủ ngực tổn thương, sau đó đưa stent graft vào. Tại vị trí này, stent graft được mở ra, bám sát thành động mạch, cô lập hoàn toàn khối phình khỏi dòng máu lưu thông, giúp điều chỉnh dòng chảy trong lòng stent và ngăn chặn nguy cơ vỡ. Ca can thiệp kết thúc sau gần hai giờ.

Nhờ thủ thuật ít xâm lấn, anh Tín sinh hoạt bình thường sau đó một ngày, xuất viện sau ba ngày. “Thành công của ca thủ thuật đến từ sự phối hợp chặt chẽ giữa chuyên khoa Ngoại Tiêu hóa và Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, nhờ đó đưa ra quyết định chính xác nên xử lý tình trạng bệnh nào trước để giảm biến chứng, tăng hiệu quả cho lần can thiệp thứ hai”, bác sĩ Dũng khẳng định.

BS.CKI Trần Quốc Hoài, khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, phình động mạch chủ là một bệnh lý nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Động mạch chủ là mạch máu lớn nhất trong cơ thể, có nhiệm vụ mang máu giàu oxy từ tim đến các bộ phận khác. Khi thành động mạch chủ bị suy yếu, máu liên tục chảy qua sẽ tạo ra một khối phình, làm giảm chức năng vận chuyển máu và gây ra những biến chứng nghiêm trọng.

Trong số các trường hợp phình động mạch chủ, phổ biến nhất là phình động mạch chủ bụng (chiếm khoảng 75%), còn lại là phình động mạch chủ ngực – khối phình hình thành tại đoạn động mạch đi qua lồng ngực. Nam giới trên 65 tuổi, hút thuốc lá nhiều năm, có bố mẹ hoặc anh chị em ruột bị phình động mạch chủ, tiền căn tăng huyết áp là những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh lý này.

Một trong những biến chứng nguy hiểm của phình động mạch chủ là vỡ động mạch chủ. Đây là tình trạng cấp cứu đe doạ tính mạng vì khi động mạch bị vỡ, máu tràn ra ngoài có thể gây sốc mất máu nghiêm trọng, làm giảm lượng máu cung cấp cho các cơ quan quan trọng như tim, não, thận. Nếu không được can thiệp kịp thời, nguy cơ tử vong rất cao. Việc phát hiện sớm và điều trị phình động mạch chủ trước khi xảy ra biến chứng là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe và nâng cao cơ hội phục hồi cho người bệnh.

Theo bác sĩ Hoài, hầu hết các trường hợp phình động mạch chủ đều không có triệu chứng ở giai đoạn đầu. Đây là lý do khiến bệnh rất khó phát hiện. Khi không được điều trị, khối phình sẽ tiếp tục phát triển, làm tăng nguy cơ vỡ khiến bệnh tiến triển âm thầm và thường chỉ được phát hiện tình cờ qua thăm khám hình ảnh học. Các phương tiện chẩn đoán chủ yếu gồm siêu âm bụng để tầm soát ban đầu và chụp CT mạch máu (CTA) nhằm đánh giá chính xác kích thước, vị trí khối phình và lập kế hoạch điều trị.

Khi xuất hiện các triệu chứng nghi phình động mạch chủ như đau âm ỉ vùng bụng, đau một bên bụng hoặc đau lưng kéo dài (với phình động mạch chủ bụng), hoặc đau ngực, đau lan ra sau lưng, ho kéo dài, khàn tiếng, khó thở (với phình động mạch chủ ngực), cần đi khám sớm. Trường hợp khối phình vỡ, biểu hiện bằng dấu hiệu da nhợt, chân tay lạnh, đổ mồ hôi, chóng mặt, ngất xỉu, tim đập nhanh, buồn nôn và nôn, khó thở, đau đột ngột ở bụng, lưng dưới, chân với mức độ tăng dần, bệnh nhân cần được cấp cứu ngay.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi