Miếng bánh chưng ăn kèm với củ kiệu, dưa chua… là một trong những món ngon đặc trưng trong ngày Tết cổ truyền. Dẫu ngon, nhiều người bệnh tiểu đường vẫn đắn đo suy nghĩ khi cầm đũa bởi món ăn này được làm từ nếp với hàm lượng tinh bột cao cùng với mỡ heo chứa chất béo xấu. Liệu người tiểu đường có ăn được bánh chưng không? Ăn được bao nhiêu? Cùng giải đáp qua bài viết này.
Tết truyền thống của người Việt không thể thiếu bánh chưng, bánh tét. Các loại bánh này được làm từ gạo nếp, thịt mỡ, đậu xanh… gói trong lá chuối hoặc lá dong và nấu suốt 12 tiếng. Khi chín, hạt nếp có màu xanh của lá chuối, mềm, dẻo thơm hòa quyện với vị béo của thịt mỡ và cay nhẹ của tiêu… Bánh chưng thường được dùng dâng lên bàn thờ gia tiên với ý nghĩa tưởng nhớ, biết ơn. (1)
Thành phần dinh dưỡng chính của bánh chưng là tinh bột. Gạo nếp có chỉ số đường huyết cao tới 85. Đồng thời, trong cách chế biến, tinh bột càng nấu kỹ thì tốc độ hấp thụ và chuyển thành đường đi vào máu càng nhanh. Vì vậy, đây là món ăn người bệnh tiểu đường nên hạn chế để tránh tăng đường huyết và các biến chứng nguy hiểm.
Người tiểu đường ăn nhiều bánh chưng, đường huyết dễ bị tăng vọt. Đường huyết duy trì ở trạng thái cao khiến người bệnh dễ gặp các biến chứng nguy hiểm. Người bệnh tiểu đường có các bệnh nền: béo phì, biến chứng thận, cao huyết áp, tim mạch… càng hạn chế ăn bánh chưng. Nếu ăn, nên ăn 1-2 miếng nhỏ, cân đối tinh bột và các chất đạm, xơ, vitamin…
Bánh chưng là món ăn yêu thích trong dịp Tết nguyên Đán. Đặc biệt ngon khi kết hợp bánh chưng với củ kiệu, dưa muối hay chiên giòn. Nhiều người bệnh tiểu đường thèm ăn bánh chưng nhưng sợ đường huyết tăng cao, ảnh hưởng đến cuộc vui ngày xuân. Vậy người bệnh tiểu đường có được ăn bánh chưng không? Người bệnh tiểu đường hoàn toàn ăn được bánh chưng. Nhưng cần ăn đúng cách để giảm nguy cơ tăng đường huyết.
>>>Tham khảo thêm: Thực đơn ngày tết cho người tiểu đường!
Thưởng thức bánh chưng đúng cách giúp đường huyết không bị tăng vọt sau ăn. Người bệnh chỉ ăn mỗi bữa khoảng 1/4 cái bánh chưng tương đương với 1 chén cơm trắng. Nếu đã ăn bánh chưng, cần cắt giảm lượng cơm tương ứng. Đồng thời, nên ăn thêm rau, thịt trước khi ăn bánh chưng. Các chất xơ và chất đạm sẽ làm chậm quá trình hấp thụ tinh bột trong bánh chưng, ngừa tăng đường huyết. Nên đo đường huyết trước và sau khi ăn để xem đường huyết tăng nhiều hay ít. Nếu tăng nhiều, cần giảm bớt lượng bánh chưng trong lần ăn kế tiếp.
Đối với bệnh nhân tiểu đường, chế độ ăn cần kiểm soát lượng carbohydrate. Khi người bệnh đái tháo đường nạp carbohydrate vào cơ thể sẽ tạo ra đường sớm hơn so với đạm và chất béo. Carbohydrate được chia ra 2 loại: carbohydrate hấp thu nhanh, carbohydrate hấp thu chậm. Nhóm cơm, bánh chưng bánh tét nằm trong nhóm hấp thu chậm, có tên khoa học là polysaccarit chứa tinh bột glycogen và chất xơ.
Khẩu phần cơm bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường và Dinh dưỡng tiết chế thường khuyên bệnh nhân là 1 chén. Nếu bệnh nhân muốn ăn bánh chưng, bánh tét, thì chỉ nên ăn 1 phần tương đương 1 chén cơm – ¼ bánh chưng chỉ tính vỏ không tính thịt và đậu xanh. Với bánh tét, cũng chia 4 phần tương đương với 1 chén cơm.
Khi ăn bánh chưng, bánh tét vào ngày tết, cần chú ý ăn rau trước. Ăn rau trước 5 phút sau đó ăn bánh chưng, bánh tét, tỷ lệ đường máu tăng sau ăn sẽ chậm hơn. Giao động đường huyết chỉ 5 – 6 mmol/dL. Nếu ăn cơm, bánh chưng bánh tét trước mới ăn rau, lượng đường sẽ tăng từ 10 – 11 mmol/dL sau ăn.
>>>Có thể bạn chưa biết: Thực đơn chay cho người tiểu đường!
Bánh tẻ phổ biến ở các tỉnh miền Bắc, được làm từ bột gạo tẻ, gói bằng lá dong và luộc chín. Nhân bánh tẻ gồm thịt heo, mộc nhĩ (nấm mèo), gia vị. Loại bánh này thường được dùng cúng rằm, cúng gia tiên dịp Tết nguyên Đán. Thành phần chính của bánh tẻ là bột gạo, do vậy, người bệnh tiểu đường nên ăn ở mức vừa phải – khoảng 1-2 cái. Nếu ăn quá nhiều, đường huyết sẽ tăng cao quá mức.
Bánh nếp – miền Nam gọi là bánh ít, được làm từ nếp, nhân thịt mỡ, tôm. Có loại bánh nếp chay làm từ nhân đậu xanh mặn, đậu xanh ngọt. Người bệnh tiểu đường có thể ăn bánh nếp nhưng cần ăn ít – khoảng 1-2 cái để không làm tăng đường huyết. Khi ăn, cũng nên ăn kèm các loại rau, thịt… để làm chậm quá trình hấp thu đường vào máu.
Ngoài ra, ngày Tết còn nhiều món ăn truyền thống mà người bệnh tiểu đường cần chú ý hạn chế:
Thay vào đó, người bệnh cần đảm bảo ăn đủ 3 bữa mỗi ngày, số lượng thức ăn không thay đổi nhiều so với ngày thường với đầy đủ các chất đạm như thịt, cá, trứng, sữa, đậu… Mỗi bữa ăn, nên dùng nhiều rau xanh, khoảng 300g/ngày. Với trái cây nên ăn khoảng 200 gam/ngày, hạn chế trái cây sấy khô và loại có nhiều đường (mít, nhãn, nho…). Người bệnh không nên uống nước ép trái cây, bởi thức uống này dù là ép từ trái cây tự nhiên nhưng vẫn chứa nhiều đường, ít chất xơ, hấp thụ vào máu nhanh chóng dẫn đến tăng đường huyết.
Người bệnh tiểu đường thưởng thức các món ăn ngon, phong vị đặc trưng của ngày Tết mà vẫn đảm bảo sức khỏe, không tăng đường huyết cần sự quyết tâm, kiên trì. Để có Tết lành mạnh, vui khỏe, người bệnh tiểu đường nên lắng nghe tư vấn của bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường và Dinh dưỡng tiết chế. Theo đó, mỗi người bệnh cần có lượng thức ăn khác nhau. Đồng thời, bệnh tiểu đường đi kèm với các bệnh nền khác bác sĩ sẽ giúp người bệnh cân đối dinh dưỡng, lựa chọn món ăn, kiểm soát lượng thức ăn nạp vào, điều chỉnh thuốc và chế độ luyện tập phù hợp.
Vào dịp Tết, không chỉ chế độ ăn uống dễ thay đổi mà việc luyện tập, vận động, giờ giấc sinh hoạt cũng bị xáo trộn. Ngoài ra cũng có nhiều người bệnh lo đường huyết tăng cao nên kiêng khem quá mức, không dám ăn uống, cộng thêm tâm lý căng thẳng gây hạ đường huyết nghiêm trọng, nguy kịch tính mạng. Nhiều người bệnh suy dưỡng, kiệt sức sau mùa Tết vì thức khuya, lịch trình đi lại liên tục. Những điều này khiến sức khỏe người bệnh giảm sút, không chỉ dễ tăng đường huyết mà còn dễ mắc các bệnh cảm cúm, cảm lạnh trong thời tiết giao mùa.
Nhiều người bệnh còn có tâm lý kiêng uống thuốc vào những ngày đầu năm hoặc quá bận nên quên uống thuốc hay tiêm insulin. Cũng nhiều người bệnh vì quá bận rộn nên quên dự trữ thuốc hết kỳ nghỉ Tết. Các trường hợp này đều có thể khiến đường huyết tăng cao, nguy hiểm tính mạng.
Để tránh nguy hiểm, người đái tháo đường nên chuẩn bị thuốc và dùng theo đúng chỉ định của bác sĩ. Đồng thời, luyện tập và ăn uống phù hợp. Thực hiện đúng, người bệnh sẽ có Tết trọn niềm vui cùng người thân, bạn bè.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tiểu đường có ăn được bánh chưng không? Ăn được bao nhiêu? là các vấn đề mà đa số các bệnh nhân muốn biết trong dịp Tết đến Xuân về. Và qua bài viết trên chắc hẳn bạn đã có được câu trả lời cho mình. Nếu có bất kì thắc mắc nào trong quá trình vui chơi ăn Tết hãy liên hệ cho chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường, BVĐK Tâm Anh để được tư vấn, hỗ trợ.