Ngủ nhiều có tốt không? Có ảnh hưởng đến sức khỏe không?

Ngủ ít, thiếu ngủ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe thể chất và tinh thần, tiềm ẩn nguy cơ té ngã, tai nạn. Vậy ngược lại, ngủ nhiều có tốt không hay ngủ nhiều có sao không, ngủ nhiều có bị gì không? Người ngủ nhiều nên làm gì?

Thế nào là ngủ nhiều?

Những tác hại của việc thiếu ngủ, ngủ không đủ giấc đã có nhiều bài viết, tài liệu thông tin phổ biến và rộng rãi. Trong khi đó, tương tự như ngủ ít, ngủ nhiều cũng gây ra những tác động tiêu cực ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe lại rất ít người biết đến.

Ngủ nhiều có thể do mất ngủ trước đó. Mất ngủ có thể liên quan đến các bệnh lý rối loạn giấc ngủ như chứng ngủ rũ, ngưng thở khi ngủ hoặc một số bệnh lý khác. Ngoài ra, còn có chứng mất ngủ vô căn, không xác định được một bệnh cụ thể nào.

Đặc trưng của chứng ngủ nhiều gồm:

• Thời lượng ngủ/thời gian ngủ hơn 10 giờ mỗi đêm
• Thường xuyên mệt mỏi, cáu gắt, thiếu tập trung
• Buồn ngủ ở bất kỳ thời điểm nào trong ngày và vào một số ngày trong tuần.

Nguyên nhân ngủ nhiều hơn bình thường

Nguyên nhân của chứng ngủ nhiều được chia làm 2 nhóm chính:

1. Nguyên nhân nguyên phát

Ngủ nhiều có tình trạng riêng biệt, không do các bệnh lý, có thể lý giải được.

• Hội chứng Kleine Levin
• Hội chứng ngủ rũ loại 1
• Hội chứng ngủ rũ loại 2

Ngoài ra, trong nhóm này còn có ngủ nhiều vô căn, tự xuất hiện và tồn tại mà không liên quan đến một căn bệnh nào khác. Nói cách khác là không thể giải thích nguyên nhân vì không thể quy vào một nguyên nhân cụ thể.

2. Nguyên nhân thứ phát

Ngủ nhiều có liên quan đến nguyên nhân bên ngoài.

• Hội chứng ngưng thở khi ngủ
• Hội chứng chân tay bồn chồn
• Khối u não
• Chấn thương đầu
• Bệnh lý truyền nhiễm
• Bệnh lý tâm thần
• Bệnh Parkinson
• Suy giáp
• Đa xơ cứng
• Béo phì
• Loạn dưỡng cơ
• Kinh nguyệt
• Thai kỳ
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc và rượu
• Thiếu ngủ, ngủ không đủ giấc
• Các nguyên nhân khác.

Các triệu chứng của chứng ngủ nhiều dù vô căn, nguyên phát hay thứ phát đều giống nhau ở chỗ tất cả đều biểu hiện mệt mỏi và buồn ngủ dữ dội, không cưỡng lại được, thức dậy trong trạng thái mệt mỏi. Trong nhiều trường hợp, hiệu suất tinh thần giảm sút, rối loạn trí nhớ và giảm chú ý.

Ngủ nhiều có tốt không?

Dù nguyên nhân là gì thì ngủ quá nhiều cũng không tốt. Tình trạng ngủ nhiều không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn làm suy giảm sức khỏe tổng thể trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.

Các nghiên cứu cho thấy, ngủ nhiều hơn 8 tiếng mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch, chẳng hạn như nhồi máu cơ tim hoặc các vấn đề về nội thần kinh như đột quỵ não.

Ngoài ra, một nghiên cứu khoa học còn chỉ ra việc ngủ thêm mỗi giờ và ngủ quá 8 giờ mỗi ngày làm tăng 14% nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.

Ngủ quá nhiều có liên quan đến các rối loạn khác: mệt mỏi không rõ nguyên nhân; khó khăn hoặc thậm chí không thể rời khỏi giường vào buổi sáng; khó cưỡng lại cơn buồn ngủ trong ngày; chịu tác động xã hội.

Cuối cùng, giấc ngủ liên quan trực tiếp đến sức khỏe tâm thần. Ngủ nhiều không tốt như chúng ta vẫn nghĩ, ngược lại đôi khi còn liên quan đến chứng trầm cảm và rối loạn lo âu.

Ngủ quá nhiều có ảnh hưởng gì không?

1. Ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất

Mọi người đều biết ngủ ít không tốt cho sức khỏe nhưng ngủ nhiều quá bị sao không, có ảnh hưởng gì đến các cơ quan quan trọng trong cơ thể hay gây ra bệnh lý nào không? Chính xác thì không chỉ ảnh hưởng mà ngủ nhiều còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất, thậm chí có liên quan đến tỷ lệ tử vong cao hơn. (1)

• Ảnh hưởng sức khỏe trái tim: Trong một nghiên cứu khoa học được trình bày tại phiên họp thường niên lần thứ 70 của Đại học Tim mạch Hoa Kỳ, các nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Henry Ford ở Detroit đã chứng minh có mối liên hệ giữa thời lượng ngủ lý tưởng và sức khỏe tim mạch về lâu dài. Cụ thể, những người ngủ từ 6-7 tiếng mỗi đêm có nguy cơ tử vong do đau tim hoặc đột quỵ tim thấp nhất so với những người ngủ ít hơn hoặc nhiều hơn. Nghiên cứu khác thực hiện trên gần 72.000 phụ nữ cũng cho thấy phụ nữ ngủ từ 9-11 tiếng mỗi đêm có khả năng mắc bệnh mạch vành cao hơn 38% so với những phụ nữ ngủ 8 tiếng. Như vậy, có nhiều bằng chứng cho thấy mối liên quan giữa bệnh tim mạch và rối loạn giấc ngủ. (2)
• Mệt mỏi và giảm hiệu suất nhận thức: Ngủ quá nhiều khiến cơ thể mệt mỏi, uể oải, làm giảm khả năng tập trung, trì trệ năng lực nhận thức và ảnh hưởng đến các hoạt động trong ngày. Chưa kể, nguy cơ tai nạn ở những người ngủ nhiều, buồn ngủ vào ban ngày cũng là vấn đề rất đáng quan ngại.
• Nhức đầu: Sau một giấc ngủ ngắn 3-4 giờ hoặc ngủ dài hơn 9 giờ, khi thức giấc chúng ta sẽ có cảm giác đầu óc quay cuồng và đau đầu dữ dội. Những người ngủ quá nhiều vào ban ngày làm gián đoạn giấc ngủ ban đêm cũng có thể bị đau đầu vào buổi sáng. Điều này là do tác động của việc ngủ quá nhiều lên một số chất dẫn truyền thần kinh trong não, bao gồm serotonin.
• Béo phì và đái tháo đường: Tăng cân là hậu quả của ngủ nhiều do nằm một chỗ, cơ thể không đốt cháy được năng lượng. Một nghiên cứu cho thấy những người ngủ 9-10 giờ mỗi đêm trong 6 năm có khả năng bị béo phì cao hơn 21% so với những người ngủ từ 7-8 giờ. Sau nguy cơ béo phì là đái tháo đường (tiểu đường).
• Tử vong: Một số nghiên cứu cho thấy người ngủ 9 giờ trở lên mỗi đêm có tỷ lệ tử vong cao hơn đáng kể so với những người ngủ từ 7-8 giờ mỗi đêm. Lý do cho mối tương quan này không được nêu cụ thể nhưng các nhà nghiên cứu phát hiện ra trầm cảm và mối quan hệ xã hội thấp có thể liên quan đến chứng ngủ nhiều quá mức. Từ đó, suy đoán những yếu tố này có thể liên quan đến sự gia tăng tỷ lệ tử vong được quan sát được ở những người ngủ quá nhiều.

2. Ảnh hưởng sức khỏe tinh thần

Tâm lý bị ảnh hưởng nặng nề từ giấc ngủ. Ngủ ít quá hay ngủ nhiều quá đều có thể dẫn đến mệt mỏi, khó tập trung, cáu kỉnh và mất đi niềm vui sống. Nói theo cách đơn giản thì cuộc sống có thể trở nên khó khăn hơn và mọi thứ kém hứng thú hơn. Nếu những dấu hiệu sa sút tinh thần này đủ nghiêm trọng và kéo dài, có thể dẫn đến trầm cảm nặng.

Mặt khác, trầm cảm vốn có liên quan chặt chẽ đến rối loạn giấc ngủ, chẳng hạn như ngủ nhiều, nhu cầu ngủ quá mức có thể làm thay đổi đồng hồ sinh học, ảnh hưởng đến việc điều chỉnh giấc ngủ. Ở một số người, nếu vấn đề này nghiêm trọng hơn theo thời gian, rối loạn giấc ngủ có thể tiến triển thành chứng mất ngủ hoàn toàn và hậu quả có thể dẫn đến trầm cảm ở mức độ nặng.

Bên cạnh đó, các vấn đề rối loạn tâm lý như rối loạn lo âu tổng quát, rối loạn căng thẳng sau chấn thương, rối loạn lưỡng cực cũng là nguyên nhân dẫn đến rối loạn giấc ngủ. Giấc ngủ và sức khỏe tinh thần thực sự có mối quan hệ với nhau, nếu một trong hai yếu tố bị ảnh hưởng có thể khiến cho yếu tố còn lại trở nên nghiêm trọng.

Tóm lại, muốn biết ngủ nhiều có bị sao không cần xem xét trạng thái tinh thần của mình, từ đó sẽ có cách kiểm tốt nhất.

3. Ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày

Giấc ngủ ảnh hưởng đến hiệu suất nhận thức, động lực và hành vi của một người. Sức khỏe và hạnh phúc của một người cũng ảnh hưởng rất nhiều từ giấc ngủ.

Cũng tương tự ngủ ít, ngủ nhiều khiến cá nhân không hoặc giảm hứng thú với các hoạt động xã hội. Trong khi đó, nghiên cứu cho thấy mức độ hoạt động xã hội vào buổi tối cao hơn có thể giúp giảm buồn ngủ và thời gian ngủ ngắn hơn, cụ thể ít hơn 20-30 phút nếu hoạt động trong hơn 6 giờ (3). Bên cạnh đó, hoạt động xã hội tương tự như hoạt động thể chất, giúp cơ thể tiêu hao năng lượng, tăng nhu cầu ngủ và ngủ ngon hơn vào ban đêm.

Cách cải thiện tình trạng ngủ quá nhiều

Một số mẹo giúp bạn ngủ tốt hơn vào buổi tốt và cải thiện tình trạng buồn ngủ quá nhiều vào ban ngày.

• Tránh các chất kích thích như cà phê, trà, soda, đồ uống có đường… khoảng 2 giờ trước khi ngủ buổi tối.
• Tránh chơi thể thao hoặc bất kỳ hoạt động kích thích nào sau 6-7 giờ tối.
• Thêm vào lịch sinh hoạt các hoạt động thư giãn trước lúc ngủ tối: đọc sách, nghe nhạc, giãn cơ.
• Không ăn quá nhiều và thịnh soạn vào buổi tối, đồng thời tránh uống rượu vào ban đêm.
• Bắt tín hiệu buồn ngủ (ngáp, nặng cổ, ngứa mắt…) của cơ thể và tôn trọng cơ thể mình bằng cách thuận theo tín hiệu đó.
• Phòng ngủ chỉ để ngủ, không dùng để làm việc, ăn uống, xem TV hay cho vật nuôi ngủ cùng.
• Tắm nước ấm 2 giờ trước khi ngủ để giúp thư giãn và đưa giấc sâu hơn.
• Nếu không thể ngủ hoặc đã thức hơn 20 phút, hãy đứng dậy và làm việc khác.
• Nếu đã thức dậy vào buổi sáng bằng mọi cách phải ra khỏi giường.
• Tránh sử dụng màn hình ánh sáng xanh ít nhất 1 giờ trước khi đi ngủ.
• Nhờ sự trợ giúp của một số loại thảo dược có công dụng an thần, ngủ ngon như: táo gai (có tác dụng giảm căng thẳng, lo lắng), tinh dầu chanh (làm dịu và đưa giấc), hoa lạc tiên (chống trầm cảm và mất ngủ), cây nữ lang – Valerian (giúp an thần), hoa cúc (làm dịu và hỗ trợ tiêu hóa)…
• Dùng thuốc melatonin (một loại hormone tự nhiên chủ yếu được sản xuất bởi tuyến tùng trong não, có vai trò trong việc quản lý chu kỳ ngủ-thức và nhịp sinh học của cơ thể) theo hướng dẫn của bác sĩ để điều chỉnh lại đồng hồ sinh học.

Nếu đã áp dụng nhiều biện pháp nhưng tình trạng không cải thiện, chúng ta nên thăm khám bác sĩ để tìm nguyên nhân và xử trí phù hợp.

Để đặt lịch khám, điều trị rối loạn giấc ngủ tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, ngủ nhiều có tốt không? Thực tế cho thấy ngủ ít, ngủ nhiều nếu ở mức thái quá đều không có lợi cho sức khỏe. Ngủ quá nhiều có thể dẫn đến những bệnh lý nguy hiểm như tim mạch, béo phì, đái tháo đường, đau đầu… Người ngủ nhiều bất thường cần đi khám bác sĩ chuyên khoa thần kinh để được đánh giá và điều trị hiệu quả.