4 dấu hiệu khỏi bệnh tay chân miệng có thể cha mẹ chưa biết

Đặc trưng bệnh tay chân miệng ở trẻ là tình trạng sốt, xuất hiện mụn nước, nổi ban đỏ và vết loét trong miệng. Điều này khiến trẻ mệt mỏi, biếng ăn, dễ mất nước và sụt cân. Vậy trẻ bị tay chân miệng khi nào thì hết và dấu hiệu khỏi bệnh tay chân miệng là gì? Những thông tin hữu ích dưới đây sẽ giúp bố mẹ giải đáp các thắc mắc này.

Bệnh chân tay miệng có thể tự khỏi không?

Có. Hầu hết trẻ bị bệnh tay chân miệng có thể tự khỏi nếu mức độ bệnh nhẹ và trẻ được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, một số trường hợp bệnh chuyển biến nặng hoặc không được điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp, nhiễm trùng,… với nguy cơ tử vong cao.

Bệnh tay chân miệng có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em, nhưng phổ biến nhất ở trẻ dưới 5 tuổi. Thống kê năm 2023 cho thấy, Việt Nam có hơn 180.000 ca mắc tay chân miệng ở trẻ em. Trong đó nhiều trường hợp bệnh biến chứng nặng phải thở máy, lọc máu và nghiêm trọng hơn là tử vong.

Vì vậy, mặc dù bệnh tay chân miệng nhẹ có thể tự khỏi nhưng phụ huynh cần theo dõi sát sao tình trạng của bé. Khi trẻ có các triệu chứng bất thường, cần đưa bé đến ngay các cơ sở y tế để được can thiệp y tế kịp thời.

Các dấu hiệu khỏi bệnh tay chân miệng

Bố mẹ có thể theo dõi các dấu hiệu khỏi bệnh tay chân miệng ở trẻ như:

1. Giảm sốt hoặc hết sốt hoàn toàn

Sốt là dấu hiệu đầu tiên ở giai đoạn khởi phát cho thấy trẻ mắc bệnh tay chân miệng, kèm theo đó là tình trạng đau họng, sổ mũi, đau đầu,… Tình trạng sốt do virus tay chân miệng thường kéo dài 2 – 3 ngày, khiến trẻ khó chịu và mệt mỏi. Sốt cao liên tục dễ dẫn đến tình trạng mất nước, mất sức ở trẻ.

Đến ngày thứ 3, hầu như tình trạng sốt đã giảm hẳn, trẻ cảm thấy dễ chịu hơn và có thể chơi đùa. Tuy nhiên nếu sốt kéo dài hoặc trẻ sốt cao liên tục không hạ là dấu hiệu nguy hiểm, bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám kịp thời.

2. Vết mụn nước trên da khô lại và bắt đầu lành

Mụn nước và phát ban trên da là những đặc trưng của bệnh tay chân miệng, thường xuất hiện vào giai đoạn toàn phát. Ban đầu, các vết này là những chấm tròn màu đỏ, phẳng hoặc gồ lên dạng phỏng nước, bên trong chứa dịch. Phát ban thường tập trung chủ yếu ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, có thể bong ra thành vết loét.

Các nốt mụn nước và phát ban xuất hiện trên bề mặt da trong khoảng từ 3 – 10 ngày. Sau thời gian này, mụn nước và phát ban ngừng mọc thêm, bắt đầu khô lại và biến mất. Đây là dấu hiệu khỏi bệnh tay chân miệng, trẻ đang bước vào giai đoạn hồi phục. Tuy nhiên tùy vào cách chăm sóc và thể trạng sức khỏe của bé, thời gian lành bệnh có thể nhanh hơn.

3. Trẻ ăn uống, sinh hoạt bình thường

Trẻ bị tay chân miệng thường xuất hiện các vết loét ở đầu lưỡi, má trong, môi trong,… gây trở ngại trong việc ăn uống. Các vết loét dễ bị kích ứng, khiến trẻ bị đau và trở nên biếng ăn. Nếu trẻ không còn cảm thấy đau rát khi ăn uống, sinh hoạt bình thường, cho thấy tình trạng này đã thuyên giảm và trẻ sẽ sớm khỏi bệnh.

4. Không còn dấu hiệu xuất hiện biến chứng

Bệnh tay chân miệng ở trẻ nếu không được điều trị kịp thời có khả năng dẫn đến các tình trạng nghiêm trọng như viêm màng não, viêm cơ tim, phù phổi, suy tuần hoàn,… Trong đó thời điểm khởi phát và toàn phát rất dễ xảy ra biến chứng nhất nếu trẻ không được chăm sóc đúng cách.

Trẻ sốt cao không đáp ứng với thuốc hạ sốt hoặc sốt kéo dài đều là những dấu hiệu cảnh báo nguy cơ viêm não. Ngoài ra, từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 5 của giai đoạn toàn phát, trẻ rất dễ xảy ra tình trạng co giật, yếu tứ chi, ngủ li bì, rối loạn tri giác, ngưng thở đột ngột, tím tái, khó thở, giật mình,… Nếu đã bước qua giai đoạn này và không gặp phải các dấu hiệu của biến chứng, trẻ sẽ mau chóng hồi phục.

>>>Có thể bạn chưa biết: 7 dấu hiệu tay chân miệng trở nặng ở trẻ cần phát hiện sớm

Tay chân miệng ở trẻ em bao lâu thì khỏi?

Thời gian khỏi bệnh ở mỗi trẻ là khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, cách chăm sóc và thể trạng sức khỏe của từng bé. Thông thường, khoảng 7 – 10 ngày từ khi khởi phát bệnh, các dấu hiệu tay chân miệng nhẹ sẽ thuyên giảm, trẻ dần cảm thấy khỏe hơn và hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, một số trường hợp tay chân miệng nặng (độ 2) và nghiêm trọng (độ 3, độ 4), trẻ sẽ cần nhiều thời gian hơn để hồi phục.

Cách điều trị tay chân miệng cho trẻ nhanh khỏi

Đến nay vẫn chưa có thuốc điều trị bệnh tay chân miệng. Do đó, các phương pháp điều trị bệnh chủ yếu nhằm giảm triệu chứng, giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn, đồng thời ngăn ngừa nguy cơ gặp phải biến chứng nguy hiểm. Bố mẹ có thể áp dụng các cách điều trị tay chân miệng cho trẻ như: (1)

• Hạ sốt bằng paracetamol hoặc ibuprofen khi trẻ sốt cao trên 38.5 độ C;
• Có thể sử dụng thuốc giảm ngứa hoặc thuốc kháng histamin để tránh nhiễm trùng do trẻ gãi hoặc làm trầy xước vết thương;
• Cho trẻ dùng nước muối sinh lý hoặc betadin súc họng;
• Cho trẻ uống nhiều nước để bù nước và bổ sung điện giải;
• Bổ sung đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng cho trẻ;
• Cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, mỏng nhẹ để tránh hầm bí;
• Không được sử dụng aspirin để hạ sốt cho trẻ.

Những lưu ý sau khi khỏi bệnh tay chân miệng

Mặc dù thời điểm này là lúc này các triệu chứng của bệnh đã thuyên giảm và trẻ dần hồi phục sức khỏe, tuy nhiên bố mẹ vẫn cần phải chú ý một số vấn đề như:

• Bệnh vẫn có khả năng lây nhiễm trong vài tuần từ khi bé khỏi bệnh, khi tiếp xúc trực tiếp với giọt bắn trong không khí, dịch tiết hoặc tiếp xúc gián tiếp qua các bề mặt mà trẻ tiếp xúc;
• Trẻ vẫn có thể tái phát bệnh nhiều lần nếu lây nhiễm từ chủng virus khác;
• Virus gây bệnh có thể tồn tại lâu trong không khí, do đó cần lau dọn không gian sống sạch sẽ nhằm hạn chế sự lây lan, đặc biệt là các vật dụng cá nhân của trẻ;
• Theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu của trẻ, nhanh chóng đưa bé đến cơ sở y tế, bệnh viện nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường.

Cách phòng ngừa bệnh tái phát tay chân miệng

Cách tối ưu để phòng ngừa bệnh tay chân miệng ở trẻ là tiêm vắc xin phòng bệnh. Hiện tại, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC đang nỗ lực đẩy mạnh hợp tác cùng Công ty Substipharm Biologics (Thụy Sĩ), sớm đưa vắc xin tay chân miệng về Việt Nam. Qua đó, đảm bảo mang đến giải pháp phòng ngừa bệnh tay chân miệng cho trẻ nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn từ 2 tháng đến dưới 6 tuổi.

Việc chủ động tiêm ngừa vắc xin phòng bệnh giúp tạo lá chắn miễn dịch cho trẻ đến 96,8%, tránh những biến chứng nguy hiểm do virus tay chân miệng gây ra. Đồng thời vắc xin mang đến hiệu quả bảo vệ mạnh mẽ trong cộng đồng, tránh tình trạng bệnh lan rộng thành dịch.

Bên cạnh đó, để phòng ngừa bệnh tay chân miệng tái phát, bố mẹ cần nhắc nhở trẻ:

• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tránh nguy cơ lây nhiễm bệnh cho người khác;
• Tránh dùng chung vật dụng cá nhân với người khác;
• Luôn đeo khẩu trang khi tiếp xúc ở nơi đông người;
• Hạn chế tiếp xúc với người nghi ngờ mắc tay chân miệng;
• Thường xuyên rửa tay với xà phòng khi về nhà và sau khi chạm vào các bề mặt có nguy cơ lây nhiễm cao như sàn nhà, mặt bàn, tay nắm cửa,…

Tay chân miệng khi nào cần nhập viện?

Trẻ bị tay chân miệng cần nhập viện cấp cứu nếu tình trạng bệnh chuyển biến nặng hơn, đặc biệt là khi gặp phải các tình trạng:

• Trẻ có biểu hiện khó thở, ngừng thở, nhịp tim không ổn định;
• Cơ thể tím tái, tay chân yếu, loạng choạng;
• Trẻ sốt cao >38.5 độ C, sốt cao không hạ dù đã uống thuốc hạ sốt hoặc sốt kéo dài đến ngày thứ 4;
• Trẻ uể oải, ngủ li bì;
• Xuất hiện co giật, giật mình nhiều lần khi ngủ;
• Trẻ có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng;
• Bệnh không cái thiện khi đã sang đến ngày thứ 10;

Trên đây là những dấu hiệu khỏi bệnh tay chân miệng thường thấy nhất mà phụ huynh cần biết. Thông thường, sau 7 – 10 ngày từ khi khởi phát bệnh, các triệu chứng khó chịu ở trẻ dần thuyên giảm. Trẻ hạ sốt, các vết mụn nước khô lại, vết loét trong miệng cũng giảm dần và không còn gây đau rát. Tuy nhiên bố mẹ không nên chủ quan, cần theo dõi chặt chẽ tình trạng bệnh và chú ý bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho bé để đẩy nhanh quá trình hồi phục.