Bại não có di truyền không? [Chuyên gia giải đáp chi tiết]

Bại não có di truyền không? Đây là câu hỏi thường gặp của nhiều gia đình khi đối diện với chẩn đoán này. Bại não (Cerebral Palsy) là một nhóm các rối loạn ảnh hưởng đến khả năng vận động và phối hợp cơ, xuất phát từ tổn thương não bộ trong giai đoạn phát triển. Nhiều người lo ngại rằng yếu tố di truyền có thể đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra tình trạng này. Vậy, từ góc độ y khoa, bại não có thực sự liên quan đến di truyền hay không? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết dựa trên các nghiên cứu khoa học và ý kiến của chuyên gia!

Nguyên nhân gây bại não

Bại não (Cerebral Palsy – CP) là một nhóm rối loạn ảnh hưởng đến khả năng vận động, tư thế và phối hợp của cơ thể do tổn thương não xảy ra trong quá trình phát triển. Đây là một trong những dạng khuyết tật vận động phổ biến nhất ở trẻ em. Bại não có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm: (1)

• Thiếu oxy não trong quá trình sinh nở hoặc khi còn trong bụng mẹ.
• Nhiễm trùng thai kỳ như rubella, toxoplasmosis có thể gây tổn thương não thai nhi.
• Sinh non và nhẹ cân, khiến trẻ dễ bị tổn thương hệ thần kinh.
• Chấn thương đầu sau sinh, chẳng hạn như do tai nạn hoặc bạo hành.
• Bất thường di truyền hoặc đột biến gen, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ.

Bại não có di truyền không?

Bại não không phải là một bệnh di truyền theo kiểu điển hình như các rối loạn gen khác, nhưng nghiên cứu cho thấy một số yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Cụ thể:

• Một số đột biến gen có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ, làm tăng nguy cơ tổn thương thần kinh.
• Tiền sử gia đình có người mắc bại não không nhất thiết khiến trẻ em trong gia đình bị bệnh, nhưng có thể cho thấy một yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.
• Di truyền và môi trường kết hợp, ví dụ như một số gen liên quan đến viêm nhiễm hoặc dễ bị tổn thương thần kinh có thể làm tăng khả năng mắc bệnh nếu kết hợp với yếu tố môi trường bất lợi.

Dấu hiệu sớm của bại não

Theo Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, việc nhận biết sớm các dấu hiệu của bại não rất quan trọng để can thiệp kịp thời, giúp cải thiện chức năng vận động và chất lượng cuộc sống của trẻ.

• Trương lực cơ bất thường: Trẻ có thể quá cứng hoặc quá mềm ngay từ những tháng đầu đời.
• Khó kiểm soát đầu: Trẻ sơ sinh khó giữ đầu thẳng khi bế hoặc nằm.
• Chậm phát triển vận động: Không biết lẫy, bò, hoặc ngồi đúng thời gian chuẩn.
• Phản xạ bất thường: Có những phản xạ sơ sinh kéo dài hơn bình thường hoặc phản xạ yếu.
• Khó khăn trong ăn uống và nuốt: Trẻ có thể gặp khó khăn khi bú mẹ hoặc uống sữa.

Điều trị bại não

Hiện nay, bại não không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có nhiều phương pháp điều trị giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Vật lý trị liệu: Giúp cải thiện khả năng vận động, tăng cường sức mạnh cơ bắp và ngăn ngừa cứng khớp.
• Trị liệu ngôn ngữ: Hỗ trợ trẻ gặp khó khăn trong giao tiếp, phát âm và kỹ năng nuốt.
• Trị liệu hoạt động: Giúp trẻ học cách tự chăm sóc bản thân, thực hiện các hoạt động hàng ngày như ăn uống, mặc quần áo.
• Dùng thuốc: Một số loại thuốc như thuốc giãn cơ, thuốc chống co giật có thể được sử dụng để giảm triệu chứng.
• Phẫu thuật: Trong một số trường hợp nặng, phẫu thuật có thể được thực hiện để cải thiện tình trạng cứng cơ hoặc biến dạng khớp.
• Tế bào gốc: Nghiên cứu về việc sử dụng tế bào gốc để điều trị bại não đang là một hướng tiếp cận tiềm năng. Một số nghiên cứu cho thấy tế bào gốc có thể giúp tái tạo và sửa chữa các tổn thương trong não bộ
• Thiết bị hỗ trợ: Nẹp chỉnh hình, xe lăn, hoặc thiết bị hỗ trợ đi lại có thể giúp trẻ cải thiện khả năng di chuyển.
• Hỗ trợ tâm lý và giáo dục đặc biệt: Giúp trẻ phát triển toàn diện, cải thiện chất lượng cuộc sống và hoà nhập cộng đồng.

Khả năng phòng ngừa bại não

Do bại não không hoàn toàn do di truyền, có thể thực hiện một số biện pháp để giảm nguy cơ:

• Chăm sóc thai kỳ tốt, bao gồm tiêm phòng, kiểm tra sức khỏe định kỳ và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.
• Giảm nguy cơ sinh non bằng cách theo dõi sức khỏe mẹ bầu, tránh căng thẳng và nhiễm trùng.
• Hạn chế chấn thương sau sinh bằng cách bảo vệ trẻ khỏi các va chạm mạnh.
• Sàng lọc di truyền, nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh thần kinh hoặc rối loạn phát triển.

Tóm lại, bại não không phải là bệnh di truyền theo nghĩa truyền từ cha mẹ sang con, nhưng các yếu tố gen có thể đóng vai trò trong nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp bại não là do tổn thương não từ các nguyên nhân khác, đặc biệt là trong thai kỳ hoặc quá trình sinh nở. Việc hiểu rõ nguyên nhân và thực hiện các biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh này.

Nếu có thêm những thắc mắc liên quan đến vấn đề bại não có di truyền không hoặc cần tư vấn cũng như giúp đỡ về các vấn đề liên quan có thể liên hệ đến BVĐK Tâm Anh qua phương thức:

Bên trên là những thông tin giải đáp cho thắc mắc “Bại não có di truyền không?”. Hy vọng, qua những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các yếu tố nguy cơ, nguyên nhân tình trạng bại não của trẻ, biết cách phòng ngừa để không mắc phải.