Xơ vữa động mạch toàn thân gây tắc hẹp mạch máu ở nhiều cơ quan, khiến người bệnh liên tiếp gặp biến cố đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Ông Thêm (71 tuổi, Hải Phòng) có nhiều bệnh nền như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường type 2 và u lympho tế bào B. Năm 2022, ông từng bị đột quỵ não, để lại di chứng nói khó. Đồng thời ông cũng thường xuyên xuất hiện đau mỏi chân mỗi khi đi lại.

Tháng 11/2025, ông Thêm cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội trong tình trạng đau âm ỉ, tức nặng vùng ngực trái từng cơn kèm theo khó thở, tăng dần và không thuyên giảm khi nghỉ ngơi.

Bác sĩ Nguyễn Xuân Duy, khoa Tim mạch cho biết kết quả thăm khám và xét nghiệm cho thấy ông Thêm bị nhồi máu cơ tim cấp không có ST chênh lên, mặc dù điện tâm đồ không có biến đổi song xét nghiệm men tim (troponin) tăng cao. Kết quả siêu âm tim cho thấy chức năng bơm máu (EF) chỉ còn khoảng 48% (trong khi ở người khỏe mạnh thường trên 55%). Một số vùng cơ tim giảm vận động, tim co bóp yếu. Nguyên nhân của tình trạng này là do tổn thương động mạch vành.

Theo bác sĩ Duy, đây là trường hợp rất phức tạp bởi mạch máu của ông Thêm bị tổn thương đa mạch, từ mạch não, tim, thận đến mạch chi dưới hai bên. Động mạch cảnh trái tắc hoàn toàn, bên phải hẹp 40%. Động mạch thận trái hẹp gần 60%. Ở chi dưới, các động mạch chính (động mạch đùi nông, động mạch chày trước, động mạch đùi chung) bị tắc hoặc hẹp nghiêm trọng, nhiều đoạn tắc mạn tính kèm xơ vữa và huyết khối. Tình trạng này khiến máu xuống chân hạn chế, giải thích triệu chứng đau cách hồi hai chân khi đi lại của người bệnh.

“Tình trạng xơ vữa và hẹp tắc mạch máu lan tỏa khiến máu đến các cơ quan suy giảm nghiêm trọng. Người bệnh đang trải qua nhồi máu cơ tim cấp đe dọa tính mạng, đồng thời đối mặt nguy cơ đột quỵ tái phát, suy thận hoặc hoại tử chi do thiếu máu kéo dài. Tình huống này đòi hỏi phải can thiệp tái thông mạch sớm kết hợp điều trị nội khoa tích cực” – Bác sĩ Duy nhấn mạnh.

Ông Thêm được chuyển can thiệp cấp cứu tái thông mạch vành trước để xử lý nhồi máu cơ tim. Ca can thiệp đặc biệt khó khăn vì mạch máu vôi hóa và lòng mạch hẹp lan tỏa, tăng nguy cơ tổn thương thành mạch, bóc tách hoặc tắc mạch cấp. Cuối cùng, êkíp đã thành công đặt 2 stent cho động mạch vành phải – nhánh thủ phạm gây nhồi máu cơ tim. Dòng chảy được khơi thông, người bệnh thoát nguy kịch.

Sau khi bệnh nhân ổn định, các bác sĩ tiến hành hai lần can thiệp tiếp theo để xử trí tổn thương ở động mạch vành trái (bao gồm động mạch liên thất trước và động mạch mũ) và động mạch chi dưới, nhằm tái thông hoàn toàn các mạch vành và cải thiện lưu thông máu đến chi.

Sau can thiệp, tình trạng ông Thêm ổn định, hết đau ngực và khó thở, huyết áp và nhịp tim trong giới hạn bình thường, các triệu chứng ở chân giảm rõ rệt và có thể đi lại bình thường.

Theo bác sĩ Duy, các bệnh nền của ông Thêm đều góp phần làm xơ vữa mạch máu tiến triển nhanh và phức tạp. Tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu và đái tháo đường trực tiếp tổn thương thành mạch và thúc đẩy hình thành mảng xơ vữa.

Do đó khi xuất viện ông Thêm cần tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn điều trị nội khoa, dùng thuốc đúng liều; thay đổi lối sống lành mạnh như ăn uống hợp lý, vận động phù hợp, hạn chế stress và không hút thuốc. Người bệnh cần theo dõi định kỳ và tái khám lâu dài, kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ xơ vữa mạch máu nhằm tránh biến chứng tái phát.

*Tên người bệnh đã được thay đổi.