Chị Tuyết, 34 tuổi, được chẩn đoán vô sinh do hội chứng buồng trứng đa nang, căng thẳng tâm lý kéo dài sau hai lần thực hiện bơm tinh trùng ở buồng tử cung (IUI) ở Nhật Bản đều thất bại.

Thất bại điều trị tại Nhật khiến chị Tuyết cạn kiệt tài chính, bơ vơ nơi đất khách quê người, dần dần dẫn đến tâm lý chán nản và có dấu hiệu trầm cảm. Chị được gia đình đưa về Việt Nam để ổn định tâm lý.

Tháng 8/2025, chị đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cơ sở phường Chánh Hưng (Quận 8 cũ), bác sĩ Phùng Huy Tuân, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, cho biết hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) thường đặc trưng bởi chu kỳ kinh nguyệt không đều, nồng độ androgen cao và liên quan đến tình trạng kháng insulin. Mặc dù IUI có thể giúp đưa tinh trùng đến gần trứng hơn, nhưng nếu việc rụng trứng không đều hoặc chất lượng trứng không tối ưu, khả năng thụ thai vẫn thấp.

Chị Tuyết từng hỗ trợ sinh sản thất bại nên lo lắng, căng thẳng, có thể ảnh hưởng gián tiếp đến khả năng thụ thai. Theo bác sĩ Tuân, khi cơ thể căng thẳng sẽ giải phóng các hormone stress như cortisol và adrenaline làm gián đoạn sự cân bằng của các hormone sinh sản.

Ở phụ nữ mắc buồng trứng đa nang, stress có thể làm trầm trọng thêm sự mất cân bằng hormone, gây ra sự chậm trễ hoặc thậm chí ngừng rụng trứng hoàn toàn trong chu kỳ IUI, ngay cả khi đang dùng thuốc kích thích buồng trứng. Một số trường hợp ghi nhận stress có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng trứng, lưu lượng máu đến tử cung…

“Stress làm trầm trọng thêm rối loạn hormone, tình trạng này lại làm trầm trọng thêm các triệu chứng buồng trứng đa nang, tạo thành một vòng luẩn quẩn”, bác sĩ Tuân nói, đồng thời chỉ định thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) nhằm kiểm soát tốt hơn quá trình kích thích buồng trứng, thụ tinh và lựa chọn phôi.

Chị Tuyết được điều trị với bác sĩ chuyên khoa tâm lý, kết hợp sử dụng thuốc kích trứng vừa phải để đạt số trứng lý tưởng, tránh nguy cơ quá kích buồng trứng. Bác sĩ chọc hút thu được 25 cụm noãn, tạo 11 phôi ngày 3, nuôi lên 8 phôi ngày 5. Chị được chuyển một phôi loại tốt vào buồng tử cung và đậu thai ngay lần đầu, hiện thai được hơn 10 tuần. Sau khi được bác sĩ tư vấn tâm lý, cùng niềm vui có con, chị Tuyết dần vui vẻ, yêu đời hơn.

Vô sinh do hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây vô sinh ở nữ giới. PCOS là một rối loạn nội tiết tố phức tạp ảnh hưởng đến khoảng 10 – 15% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.

Dấu hiệu của bệnh bao gồm chu kỳ kinh nguyệt không đều, mọc lông quá mức, mụn trứng cá, rụng tóc, tăng cân và béo phì, nám da, u nang nhỏ trên buồng trứng. Bệnh có thể được điều trị bằng cách thay đổi lối sống, ăn ít carbohydrate tinh chế, nhiều chất xơ, protein nạc, tập thể dục thường xuyên để giảm cân. Việc giảm khoảng 5-10% trọng lượng cơ thể có thể cải thiện đáng kể chu kỳ kinh nguyệt, khả năng rụng trứng và phản ứng với các phương pháp điều trị khác.

Một số trường hợp sẽ được bác sĩ kê đơn sử dụng thuốc kích thích rụng trứng, thuốc điều trị kháng insulin, giảm nồng độ androgen và giúp điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, từ đó cải thiện khả năng rụng trứng. Nếu không đáp ứng thuốc sẽ được can thiệp khoan buồng trứng để giảm sản xuất androgen và giúp khôi phục quá trình rụng trứng.

Stress không phải nguyên nhân gây vô sinh, song có thể là yếu tố khiến bệnh thêm trầm trọng. Một nghiên cứu cho thấy 39.1% phụ nữ và 15,3% nam giới vô sinh bị trầm cảm. Ở phụ nữ, bệnh gây mất cân bằng nội tiết tố, ảnh hưởng đến chức năng rụng trứng, đồng thời dẫn đến các hành vi không lành mạnh như ăn uống không điều độ, lạm dụng chất kích thích, từ đó gián tiếp làm giảm khả năng sinh sản.

Bác sĩ Tuân khuyến cáo, phụ nữ bị vô sinh kèm theo các vấn đề tâm lý nên lựa chọn các đơn vị hỗ trợ sinh sản có sự kết hợp đa chuyên khoa để được điều trị toàn diện. Tại Hệ thống IVF Tâm Anh, có sự phối hợp giữa các bác sĩ, chuyên gia tâm lý để mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất.