Tết với sự tất bật, nhộn nhịp buôn bán, trang trí nhà cửa…, đôi lúc người lớn quên để mắt đến trẻ con. Những tai nạn bất ngờ có khi chỉ xảy ra trong phút chốc như: đuối nước, điện giật, bỏng, té ngã… Nếu sơ cứu sai cách, nạn nhân có thể mất mạng hoặc biến chứng nặng. Bài viết này cung cấp cách sơ cứu đúng cách tai nạn thường gặp ở trẻ vào ngày Tết.
Dịp Tết, người lớn tất bật với công việc dọn dẹp, trang trí nhà cửa, buôn bán, mua sắm… ít có thời gian trông trẻ. Đồng thời, ở các vùng nông thôn, khi nghỉ học, trẻ thường tự do chơi đùa không có sự giám sát của người lớn.
Đó là những nguyên nhân khiến trẻ em dễ gặp tai nạn ngày Tết như: bỏng, điện giật, đuối nước, hóc dị vật, ngộ độc thực phẩm…
| Vết thương sưng, bầm hoặc bong gân |
| |
| Vết thương hở hoặc chảy máu |
| |
| Gãy xương và chấn thương sọ não |
| |
Trẻ đang khỏe mạnh, chạy nhảy bình thường bỗng ho sặc sụa, tím tái, khó thở.
| Tình huống | Sơ cứu |
| Nạn nhân hồng hào, khóc/la/ nói được, không khó thở. | Đặt trẻ ở tư thế ngồi thở và đưa đến bệnh viện để khám và gắp dị vật ra. |
| Nạn nhân tím tái, khó thở, không khóc hoặc khóc yếu. | Gọi cấp cứu và tiến hành thủ thuật. |
| Phương pháp tiến hành thủ thuật cho nạn nhân | |
| Trẻ dưới 2 tuổi: vỗ lưng ấn ngực | |
| |
| Người lớn và trẻ lớn: thủ thuật Heimlich | |
| Nạn nhân tỉnh | Nạn nhân hôn mê |
|
|
Dịp Tết diễn ra nhiều hoạt động nấu nướng cho các bữa tiệc: tất niên, tân niên, cúng gia tiên… Đặc biệt nấu bánh chưng, bánh tét với những nồi nước sôi khổng lồ, lửa cháy bập bùng. Nhiều trẻ chạy nhảy không quan sát dễ dẫn đến bỏng lửa hay làm đổ nước sôi hoặc lọt thỏm vào nồi nước.
Các loại bỏng thường gặp:
| Mức độ | Biểu hiện bỏng | Chăm sóc |
| Độ 1 |
| Bôi gel lô hội (hàm lượng 100%) hoặc lấy lá lô hội cắt từng đoạn rồi xẻ mỏng, áp vào da để nhựa cây tiếp xúc với vết bỏng vài lần mỗi ngày. |
| Độ 2 |
| Thực hiện 2 lần/ngày: Rửa vết bỏng bằng nước muối sinh lý để tẩy vi trùng và phần da chết. Hong khô vết bỏng: Bôi kem kháng khuẩn silver sulfadiazine 1% (Silvirin, Silvadene) lên vết bỏng để sớm lành vết thương, ngăn nhiễm trùng. Cần bôi kem bằng dụng cụ vô trùng mua ở tiệm thuốc. Băng vết bỏng bằng gạc vô trùng. Băng tulle gras làm từ vật liệu đặc biệt, được tẩm thuốc, không bám dính vào bề mặt vết thương, giúp duy trì độ ẩm, thay băng không đau đớn. Băng theo thứ tự từ trong ra ngoài: kem kháng khuẩn, gạc tulle gras, gạc vô trùng, bông và cuối cùng là băng thun. Thực hiện các bài tập kéo căng vùng da xung quanh vết bỏng khoảng 10 lần mỗi ngày, mỗi lần một phút ngăn vết bỏng co rút, khó vận động về sau. Khi phần da bỏng bong ra, có thể nhìn thấy một lớp da mới màu đỏ nằm ở dưới. Lớp da này sẽ dần chuyển sang màu hồng. Lúc đó, có thể ngừng bôi thuốc và không băng vết thương. |
| Độ 3 |
| Đi khám bác sĩ đều đặn, không tự điều trị tại nhà.
|
| Độ 4 |
| Bác sĩ trực tiếp điều trị |
| Lưu ý | Da của trẻ chưa đạt được độ dày như da người lớn, vì vậy khi bị bỏng dễ nặng hơn. Chỉ cần 5 giây với nước nóng 60 độ có thể khiến bé bị bỏng độ 3. Khi thấy người bị bỏng, cần làm mát vết bỏng dưới vòi nước càng sớm càng tốt để giảm độ tổn thương sâu và cảm giác đau rát sau đó đưa đến bệnh viện gần nhất. Không làm mát vết bỏng bằng nước đá vì làm tổn thương nặng thêm. Thậm chí, nhiều người còn dùng lá cây, nước mắm thoa vào vết bỏng để chữa bỏng. Điều này khiến tổn thương sâu và nhiễm trùng nhanh chóng, nặng hơn… gây mất thời gian và khó khăn cho quá trình điều trị. | |
Ngộ độc hóa chất là một trong những tai nạn thường gặp trong dịp Tết nguyên Đán. Nguyên nhân do nhiều gia đình mua các loại hóa chất về lau dọn, sơn sửa nhà cửa. Các hóa chất phổ biến: xăng, dầu hỏa, dung dịch cọ rửa, axit, chất diệt cỏ… Cha mẹ để vào các chai nước suối, nước ngọt… trong tầm tay của trẻ. Trẻ vô tình uống hoặc nuốt phải, nguy hiểm tính mạng. Lo ngại nhất là trẻ uống nhầm thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ. Những hóa chất này chỉ cần uống một lượng nhỏ, nguy cơ tử vong rất cao nếu không được cấp cứu kịp thời.
Dấu hiệu nhận biết:
Khi thấy một người bị ngộ độc hóa chất, cần bình tĩnh, quan sát xung quanh, đưa người bệnh đến nơi an toàn.
Với nạn nhân bị ngộ độc đường hô hấp, cần đưa khỏi vùng có khí độc đến nơi thông thoáng.
Nếu nạn nhân tím tái, cần hô hấp nhân tạo liên tục trong khi chờ xe cứu thương đưa đến bệnh viện.
Trường hợp ngộ độc qua da: rửa sạch chất bám trên da bằng xà phòng hoặc dung dịch vệ sinh an toàn. Nếu chất độc văng vào mắt, hãy rửa mắt bằng nước sạch nhẹ nhàng.
Lưu ý, sau bước sơ cứu ban đầu, cần đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế uy tín gần nhà để được xử trí kịp thời. Tránh kéo dài thời gian, gây biến chứng nặng, nguy hiểm đến tính mạng.
Đồng thời, khi xử trí ngộ độc hóa chất cần lưu ý:
Ngộ độc thực phẩm là một trong những tai nạn thường xảy ra trong dịp Tết bởi có vô vàn loại thức ăn. Khi bị ngộ độc thực phẩm, nạn nhân thường có cảm giác buồn nôn, nôn ra máu, đau bụng, tiêu chảy… Khi trẻ có dấu hiệu ngộ độc thức ăn, phải ngừng ngay không ăn món đó nữa. Nếu trẻ nôn ngay khi đang ngủ sẽ dễ sặc lên mũi, xuống phổi làm tắc nghẽn đường thở. Cha, mẹ cần nhanh chóng dùng miệng hút mũi trẻ nếu không trẻ bị sặc, khó thở và có thể tử vong.
Đồng thời, cho trẻ ngồi dậy uống oresol để tránh rối loạn điện giải, mệt lả, mất nước trầm trọng. Pha oresol theo đúng hướng dẫn, uống từ từ từng chút một, không uống quá nhiều cùng lúc. Nếu trẻ đòi uống nước có gas… cha mẹ tuyệt đối không được thỏa hiệp bởi các nước này khiến trẻ đi ngoài trầm trọng hơn.
Trẻ em dưới 5 tuổi và người cao tuổi có triệu chứng ngộ độc rất nặng. Nếu nôn và tiêu chảy nhiều lần sẽ bị mất nước, mất điện giải, trụy tim mạch dễ dẫn đến sốc nhiễm khuẩn. Do vậy, nếu thấy nạn nhân nôn trên 5 lần, tiêu chảy trên 5 lần, sốt cao, khô môi, mắt trũng, khát nước… cần đưa đến bệnh viện cấp cứu ngay.
Xem thêm: Cách sơ cứu ngộ độc thực phẩm.
Ngày Tết trẻ còn có nguy cơ bị điện giật bởi các gia đình hay trang trí nhà cửa bằng các loại dây đèn nhấp nháy nhiều màu trên cành đào, cành mai. Đồng thời, các thiết bị điện, ổ cắm điện không có dụng cụ bảo vệ dễ gây nguy hiểm với trẻ nhỏ. Hậu quả điện giật khiến trẻ bị thương nặng, bỏng điện, tử vong ngay lập tức.
Khi phát hiện người bị điện giật, không cần biết mức độ tổn thương nặng hay nhẹ, hãy gọi cấp cứu ngay. Khi sơ cứu điện giật, cần lưu ý:
Điện giật, phỏng, ngộ độc thực phẩm, té ngã, hóc dị vật… là các tai nạn nguy hiểm thường gặp trong cuộc sống thường ngày. Đặc biệt, trong dịp Tết nguyên Đán, các tai nạn này càng dễ xảy ra, nhẹ có thể chữa khỏi, nặng sẽ tàn tật suốt đời hoặc tử vong.
Phần lớn các trường hợp tai nạn thương tích trẻ em xảy ra do sự bất cẩn, lơ là của người lớn. Do vậy, để hạn chế tối đa tai nạn cho trẻ trước hết, cha mẹ cần quan tâm, chú ý đến trẻ em và người lớn tuổi.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Xử trí tai nạn trẻ em ngày Tết đúng cách giúp nạn nhân tránh gặp nguy hiểm đáng tiếc. Sau khi xử trí ban đầu, hầu hết các trường hợp cần đưa đến bệnh viện để cấp cứu hoặc khám để đảm bảo an toàn.
