Thận là một cơ quan thuộc hệ tiết niệu, đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành, bài tiết nước tiểu và còn là một cơ quan nội tiết quan trọng của cơ thể. Bệnh lý của thận thường không đơn giản, có những trường hợp, bên cạnh chẩn đoán bằng hình ảnh, các bác sĩ cần phải thực hiện thủ thuật sinh thiết thận để đánh giá bệnh một cách toàn vẹn và chính xác nhất.
Sinh thiết thận được bác sĩ chỉ định thực hiện khi nghi ngờ người bệnh có các bệnh lý nội khoa ở thận hoặc có u thận cần chẩn đoán tế bào học để có kế hoạch điều trị thích hợp. Kỹ thuật sinh thiết thận có nhiều dạng, bao gồm sinh thiết lõi kim qua da hoặc qua nội soi ổ bụng. Vậy sinh thiết thận có nguy hiểm không, quy trình thực hiện ra sao?
Sinh thiết thận là một thủ thuật được thực hiện vô trùng, nhằm lấy đi một mẫu mô nhỏ của thận. Mẫu mô sau khi lấy đi được quan sát dưới kính hiển vi, nhuộm hóa mô miễn dịch để xác định bệnh lý đặc trưng của thận, xác định khả năng lành tính hay ác tính. Đồng thời, việc này còn giúp bác sĩ đánh giá các tình huống kém đáp ứng với điều trị nội khoa.
Sinh thiết thận là một thủ thuật xâm lấn và cần được thực hiện bởi các chuyên gia thận – tiết niệu, hình ảnh học.
Không phải tất cả người bệnh đều phải thực hiện thủ thuật sinh thiết thận. Vấn đề sinh thiết thận đặt ra khi các bác sĩ thận học cần thêm thông tin cho việc chẩn đoán các bệnh lý phức tạp của thận. Ví dụ, người bệnh đã trải qua một đợt điều trị nào đó tuy nhiên các triệu chứng hệ thận không thuyên giảm thì thường sẽ được chỉ định sinh thiết để đánh giá thêm. Có thể kể đến các trường hợp như:(1)
Việc lấy mẫu sinh thiết thận làm giải phẫu bệnh lý còn có vai trò:
Một số tình huống có thể được chỉ định sinh thiết thận như:
Bên cạnh những chỉ định sinh thiết thận, có một số các tình huống chống chỉ định sinh thiết thận như sau:
Tuy nhiên, các chống chỉ định sinh thiết thận này mang tính tương đối. Tùy theo đặc điểm từng người bệnh và khi cân nhắc lợi ích cho người bệnh nhiều hơn nguy cơ do thủ thuật gây ra, các bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết thận sau khi kiểm soát chặt chẽ các điều kiện trên. Bởi lẽ trong một vài tình huống, giải phẫu bệnh học từ mô sinh thiết thận có ý nghĩa quyết định quan trọng đến điều trị.
Theo giải phẫu học, thận là cơ quan nằm ở mặt sau ổ bụng, tức là ở phía hông lưng. Tại vị trí này có hai phương thức để các bác sĩ tiến hành chỉ định sinh thiết thận, một là chọc sinh thiết qua da vùng hông lưng, hai là sinh thiết ngả trước hay còn gọi là sinh thiết qua nội soi từ vùng bụng.
Sinh thiết thận qua da có nhiều tên gọi. Chọc sinh thiết thận, sinh thiết thận ngả sau hay sinh thiết thận bằng kim lõi cũng là cách gọi khác của thủ thuật này.
Vùng được sinh thiết thường sẽ được khảo sát bằng siêu âm, hoặc chụp cắt lớp vi tính, và đánh dấu trước khi thực hiện. Sau khi gây tê, bác sĩ sẽ dùng một mũi kim lớn, đưa vào vùng mô thận đã đánh dấu, sau đó thiết bị hỗ trợ trên thân kim sẽ cắt một mẩu mô thận và đưa ra ngoài. Việc sinh thiết thận sẽ được thực hiện ở môi trường vô trùng. Một lần thực hiện thủ thuật có thể bấm 2-6 mẫu mô ở nhiều vùng của thận, vừa để đủ số lượng vừa tăng độ chính xác lên cao nhất.(2)
Chỉ định sinh thiết thận qua nội soi là một cuộc phẫu thuật nhỏ. Trong những tình huống không thể thực sinh thiết qua da, chẳng hạn như khi người bệnh mắc phải tình trạng rối loạn đông máu nặng, bệnh lý dễ chảy máu… thì các bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật nội soi ổ bụng để sinh thiết thận.
Phương pháp này vừa có thể đảm bảo an toàn cho người bệnh có rối loạn đông máu, vừa quan sát mô thận bằng hình ảnh trực quan. Cũng lưu ý với bạn rằng đây không phải là phương pháp thường dùng cho mọi người bệnh.
Sinh thiết thận qua da được xem là một thủ thuật có tính an toàn cao, có thể thực hiện tại phòng thủ thuật ngoại trú của bệnh viện.
Một số nguy cơ không mong muốn có thể gặp phải sau thủ thuật chọc sinh thiết thận qua da bao gồm:
Bạn không cần phải quá lo lắng. Các biểu hiện tạm thời trên có thể thoáng qua. Tuy nhiên vẫn có thể cần phải can thiệp trong tình huống các triệu chứng gây khó chịu quá mức.
Tùy theo chỉ định sinh thiết mô thận là qua nội soi hay qua da mà quá trình chuẩn bị cũng như thực hiện sinh thiết khác nhau đôi chút. Tuy vậy vẫn có một số đặc điểm chung mà bạn cần chuẩn bị trước khi tiến hành sinh thiết.(3)
Nếu tình trạng cơ thể của người bệnh được khuyến cáo thực hiện sinh thiết qua nội soi. Bạn sẽ được nhập viện ít ngày để chuẩn bị về bệnh nền, đánh giá khả năng gây mê cũng như chuẩn bị tâm lý.
Vào ngày thực hiện thủ thuật chọc sinh thiết thận, tùy theo đặc điểm của cơ sở thực hiện của bạn mà có một chút thay đổi, nhưng tựu chung buổi sinh thiết thận qua da sẽ có một số điểm chung sau:
Đối với thủ thuật sinh thiết ngả trước, hay sinh thiết thận qua nội soi ổ bụng, thay vì gây tê tại chỗ, người bệnh được tiến hành gây mê như một cuộc phẫu thuật. Các bác sĩ sẽ sử dụng thiết bị phẫu thuật nội soi để tiếp cận mô thận từ phía trước. Sau khi bộc lộ và quan sát tỉ mỉ mô thận qua màn hình camera, dụng cụ nội soi sẽ được sử dụng để lấy một mẫu mô thận.
Sau khi hoàn tất thủ thuật sinh thiết thận qua da, bạn có thể về nhà sau 12-24 giờ sau thủ thuật. Trong khoảng thời gian nghỉ ngơi tại viện, bạn sẽ được theo dõi sát sao để kiểm soát những biến chứng gần, cụ thể như sau:
Khi về đến nhà, bác sĩ sẽ khuyên bạn nghỉ ngơi thêm 1-2 ngày. Người bệnh được khuyến cáo tránh thực hiện các động tác khuân vác nặng hay tập luyện cường độ cao tại nhà.
Nếu ghi nhận một số dấu hiệu sau, hãy liên lạc ngay với bác sĩ điều trị:
Kết quả giải phẫu bệnh lý thường được trả về phòng khám sau 7 ngày kể từ lúc nhận mẫu mô, trong một số tình huống khẩn cấp, kết quả có thể trả về vài ngày sau khi gửi mẫu.
Ngày trả kết quả thường trùng khớp với lịch hẹn tái khám của bạn. Khi đó dựa trên kết quả giải phẫu bệnh mà bác sĩ có thể đưa ra những phương án điều trị chính xác và phù hợp nhất với người bệnh.
Khi mang thai bạn sẽ hạn chế tiếp xúc với tia X, thường thấy trong một số xét nghiệm thực hiện trước khi sinh thiết. Tuy nhiên đó không phải chống chỉ định cho kỹ thuật này.
Nếu bạn đang mang thai, hãy thông báo cho bác sĩ để chú ý trong việc lựa chọn thuốc, cũng như tùy chỉnh tư thế thực hiện thủ thuật cho phù hợp. Chẳng hạn như thay vì thực hiện sinh thiết qua da trong tư thế nằm sấp, bạn sẽ được hướng dẫn để sinh thiết trong tư thế nằm nghiêng một bên hoặc tư thế ngồi.
Tùy theo cơ sở y tế cũng như hệ thống chụp cắt lát vi tính mà chi phí sinh thiết thận có sự khác nhau. Thông thường, chi phí cho một lần thực hiện thủ thuật sinh thiết thận qua da sẽ dao động khoảng 1.200.00 VNĐ, và sinh thiết thận qua nội soi chi phí dao động khoảng từ 2.000.000 VNĐ. Giá cao hay thấp tuỳ thuộc vào cơ sở bạn chọn.
Kỹ thuật sinh thiết thận tuy không quá phức tạp, song vẫn cần sự đảm bảo về tính an toàn cũng như chuẩn mực trong thao tác. Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh sở hữu công nghệ, máy móc hiện đại phục vụ chuyên dụng cho ngành sinh thiết, giải phẫu bệnh. Ngoài ra, đội ngũ chuyên gia hàng đầu, nhiều kinh nghiệm về khám, tư vấn, chẩn đoán, can thiệp, sinh thiết, xét nghiệm… lĩnh vực thận học – tiết niệu chắc chắn sẽ thực hiện chỉ định sinh thiết thận một cách an toàn, chuẩn xác.
Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Thận học là một trong những mặt bệnh chuyên sâu đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt từ người bệnh lẫn các chuyên gia y tế. Sinh thiết thận là một trong những phương thức chẩn đoán mang tính chính xác cao và có vai trò quyết định trong nhiều bệnh lý phức tạp. Hiểu đúng và chuẩn bị tốt cho thủ thuật sinh thiết thận góp phần rất lớn trong việc chẩn đoán, phát hiện bệnh và điều trị hiệu quả, chăm sóc sức khỏe cho người bệnh nói chung.
